TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-II

Enflamasyon: Doku yaralanmasına karşı vücudun normal koruyucu cevabıdır. Doğru seçenek D'dir.

TERMAL AJANLAR
Termal ajanlar, fizyoterapi ve rehabilitasyonda hemodinamik, nöromusküler ve metabolik cevaplar açığa çıkararak iyileşme sürecini hızlandırmak amacıyla kullanılırlar. Termoterapi, yüzeyel veya derin dokuların sıcaklığının değiştirilmesi amacıyla kullanılan soğuk ajanlar ile yüzeyel ve derin sıcaklık ajanlarını içerir. Kas iskelet sistem problemlerinde en önemli konu ağrılı bölgeye sıcak mı soğuk mu uygulamama yapılmasıdır. Genel kural akut bir yaralanma mevcutsa (24-72 saat) enflamasyonu ve ağrıyı azaltmak için soğuk uygulama yapılması ve kronik dönem ağrının tedavi edilmesi ve dokunun esnekliğinin arttırılması için sıcak uygulama yapılmasıdır. Termal ajanlar oluşturdukları ısı şekline ve ulaşabildikleri derinliğe göre; soğuk ajanlar, yüzeyel ve derin sıcak ajanları olarak 3 bölümde sıralanabilir. Doğru seçenek E'dir.

Sıcak Ajanlar
Sıcak uygulamaları ısının transfer şekline ve vücutta etki edebildiği derinliğe göre sınıflandırılırlar. Etki edebildikleri derinliğe göre sıcaklık ajanları yüzeyel ve derin olmak üzere ikiye ayrılırlar.Yaygın  olarak kullanılan yüzeyel sıcaklık ajanları hotpack, parafin, infraruj lambaları ve hidroterapi (girdap banyoları, zıt banyolar) uygulamalarıdır. Derin sıcaklık modaliteleri ise ultrason, kısa dalga ve mikrodalga diatermidir. Sıcaklık ajanları, sorunların kronik evresinde kan akımını arttırmak, ağrıyı gidermek ve kollajen dokunun esnekliğini arttırmak amacıyla kullanılır. Eklem hareket açıklığı ve fonksiyonel aktiviteleri geliştirerek egzersizin etkisini arttırır. Ancak aynı zamanda inflamatuar etki oluşturarak kanama ve ödemde artışa neden olabilmektedir. Duyu sorunlarının olduğu yada dolaşıma ait problemi olan kişilerde sıcak uygulaması sırasında dikkatli olunmalıdır. Kontrolsüz uygulamalarda yanık riski yüksektir. Hamilelerde, yaşlı kesimde ve çocuklarda uygulama sırasında mutlaka önlemler alınmalıdır. Ayrıca açık yarası ya da metal implantı olan kişilerde sıcak uygulaması sırasında mutlaka dikkatli olunmalıdır. Doğru seçenek C'dir.

Kas iskelet sistem problemlerinde genel olarak kullanılan elektroterapi ajanları şunlardır:
• Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu( TENS)
• Enterferansiyel Akım
• Diadinamik Akımlar
• Nöromusküler Elektrik Stimülasyonu
• İyontoforez

Doğru seçenek B'dir.

Nöromusküler Elektrik Stimülasyonu
Nöromusküler elektrik stimülasyonu (NMES), sağlam periferik sinirlerin uyarılması ile kasların aktive edilmesidir. NMES’in kullanılabilmesi için periferik sinirlerin sağlam olması gerekmektedir. NMES ile hem uyarılabilen hem de uyarılmayan dokularda fizyolojik cevaplar oluşur. Elektrik stimülasyonu ile istemli kas kasılmasının tersine motor ünitelerde eş zamanlı ateşleme olur. Elektrik stimülasyonun düzenli uygulanması ile kasın kan akımı ve oksitatif metabolizmada artış sağlanır. İstemli kasılmasının tersine elektrik stimülasyonu ile daha fazla motor ünite ateşlendiğinden kasta daha fazla yorgunluk oluşur. Stimülasyonun düşük frekansta yapılması ile yorgunluğa direnç gelişebilir. Doğru seçenek A'dır.

Lazer
Lazer, radyasyonun uyarılması ile kuvvetlendirilmiş ışınlardır. Elektromanyetik spektrumda 600-1000 nm dalga boyuna sahip radyant enerjidir (Şekil 4.20). Fizik tedavide kullanılan lazer uygulamaları düşük yoğunluklu ve yüksek yoğunluklu lazer olmak üzere ikiye ayrılır.

Düşük Yoğunluklu Lazer Tedavisi
Düşük yoğunluklu lazer tedavisinin gücü 500 mW’tan azdır ve 35 mJ/cm2’den daha düşük dozajlarda kullanılır. Termal etkisi olmadığı için soğuk yumuşak lazer olarak da adlandırılır. Klinikte yara iyileşmesi, kemik iyileşmesi ve yumuşak doku iyileşmesini arttırmak ve ağrıyı azaltmak için kullanılır. Fizyoterapide en sık helyum neon, galyum arsenid veya galyum alüminyum arsenid lazer ışınları kullanılmaktadır. Lazer tedavisi akut durumlarda 0.05-1 J/cm2; kronik durumlarda 30-40 J/cm2 dozajında verilebilir. Akut ağrıda düşük frekans değerlerinde lazer uygulaması daha etkilidir. Kronik ağrıda ise yüksek frekans değerleri kullanılmalıdır.
Yüksek Yoğunluklu Lazer Tedavisi
Yüksek yoğunluklu lazerler yüksek güçte (1-3 kW), yüksek şiddette (15000 W/cm2 ve üzeri), düşük frekanslı ve geçiş süresi kısa olan lazerlerdir. Diğer lazerlere göre en önemli özelliği derin dokulara (3-4 cm) etki edebilmesidir. Derin dokularda fotomekanik etkiler meydana getirerek ağrıyı ve ödemi azaltır, mikro dolaşımı ve doku iyileşmesini artırır. Biyolojik yanıtları, enflamasyonu ve ağrıyı azaltıcı özellikleri sayesinde pek çok ağrılı kemikkas-eklem patolojilerinde kısa sürede etkili iyileşme sağlamaktadır. Yüksek yoğunluklu lazerler 10-15 dakika, probleme bağlı olarak 8-10 seans uygulanabilir. Uygulama ağrısızdır, ısı birikimine yol açmadan güvenli tedavi sağlar.

Doğru seçenek E'dir.

Ekstrakorporeal şok dalga tedavisi (EŞDT) yüksek şiddetteki ses dalgalarının vücudun belli bir bölgesine basınçlı bir şekilde uygulanmasıdır. Doğru seçenek C'dir.

EKSTRAKORPOREAL ŞOK DALGA TEDAVİSİ
Ekstrakorporeal şok dalga tedavisi (EŞDT) yüksek şiddetteki ses dalgalarının vücudun belli bir bölgesine basınçlı bir şekilde uygulanmasıdır. Kompresif ve gerilime yol açan şok dalgaları basınçtaki ani değişimlerle ortaya çıkar. Şok dalgaları dirençleri farklı olan dokulardan geçerken ya yansır ya da kırılır ve oluşan kinetik enerji dokularda yayılarak tedavi edici etkiler açığa çıkarır. Radyal ekstrakorporeal şok dalga tedavisi (RŞDT) şok dalga teknolojisinin kolay ve etkili bir şekilde uygulanmasının bir diğer yöntemidir. Basınç dalgalarının oluşması için pnömatik bir mekanizma kullanılır. Bu sayede kinetik enerji şok dalgasına dönüştürülerek tedavide kullanılır. EŞDT odaklanma yoluyla lokalize bir alana yoğunlaşır ve derin dokulara etki eder. RŞDT ise tek noktaya odaklanmaz ve geniş vücut bölgelerinin tedavisinde kullanılabilir. Şok dalga tedavisi en sık olarak topuk dikeni ve tendinopatilerde kullanılmaktadır. Tedavinin dozajı kullanılan şok dalgasına ve probleme göre değişir. Doğru seçenek D'dir.

Manyetik Alan Tedavisi (Magnetoterapi)
Manyetik alan tedavisi, çeşitli problemlerin mıknatıslarla veya manyetizmayla tedavisidir. Doğru seçenek B'dir.

Derin Sıcaklık Ajanları
Derin sıcaklık ajanları eklem kapsülü ve bağlar gibi 3-5 cm derinlikteki dokuların ısıtılması sağlarlar ve sorunun evresine göre devamlı ve kesikli olarak uygulanırlar. Derin sıcaklık ajanları arasında ultrason, kısa dalga diatermi ve mikro dalga diatermi yer alır. Doğru seçenek D'dir.

Enflamasyon, doku yaralanmasına karşı vücudun normal koruyucu cevabıdır. Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Buz masajı dairesel hareketlerle buzun direkt olarak deri üzerine uygulanmasıdır. Bu şekilde soğuğun tedavi edici etkisi ile masajın mekanik etkisi bir arada kullanılmış olur. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Soğuk uygulama yapmadan önce uygulama için sakınca oluşturacak herhangi bir durum olup olmadığı gözden geçirilmelidir. Arteriyal dolaşım bozuklukları, duyu bozuklukları, Raynaud hastalığı, soğuk ürtikeri ya da allerjisi, iletişim kuramama veya ağrıya cevap olmaması gibi durumların varlığında uygulama yapılmaması gerekmektedir. Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Aşağıdaki durumlarda sıcak uygulama yapılmamalıdır:

• Tromboflebit

• Hemorajik durumlar

• Üreme organları üzerine

• Bozulmuş bilinçsel durumlar

• Akut yaralanma ve iltihabi durumlar

• Bozulmuş dolaşım sorunları

• Malingnite, tüberküloz ve enfeksiyon durumu

• Cilt hastalıkları

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Soğuk su sıcaklığı akut enflamasyon durumlarında kullanılmalıdır. Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Elektrik akımları ile hücre, doku, segmental ve sistemik olmak üzere vücutta 4 farklı seviyede değişiklikler gerçekleşir. Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Yeni enterferansiyel akım uygulamalarında kullanılan frekanslar, Tetanik kontraksiyon etkisi, Kesikli kontraksiyon, Analjezik etki ve Stimülatör etki frekanslarıdır. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Kısa periyod (CP), eşit bir şekilde peş peşe gelen DF ve MF’ den oluşur. Her bir uyarının süresi 1 sn’dir. Trofik bozukluklar ve travmalardan sonra spazma bağlı olmayan ağrılı durumların tedavisinde kullanılır. Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Elektromanyetik ajanlar enerjiyi elektromanyetik ışınım ya da elektrik akımı olarak yayarlar. Elektromanyetik ajanlar arasında, lazer (düşük-yüksek yoğunluklu lazer tedavisi), manyetik alan tedavisidir. Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Rus akımları orta frekanslı bir akım olmasına karşılık alçak frekanslı stimüle edici bir akım oluşturarak sinirleri uyarır. Rus akımları polifazik dalga şeklindedir, her devir 10 msn sürer. Doğru yanıt "E" seçeneğidir.