TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-II

Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre sağlık; sadece hastalık veya sakatlık hâlinin olmayışı değil, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hâlidir.

Sağlıklı yaşam biçimi, sağlık davranışlarının sorumluluğunu alma, dengeli beslenme, yeterli ve düzenli egzersiz yapma, sigara kullanmama, sağlık sorumluluğu, hijyenik önlemler alma, kişiler arası olumlu ilişkiler kurma ve stres yönetimini kapsar.

Fiziksel uygunluk, aşırı yorgunluk hissetmeden, uyanık ve istekli bir şekilde günlük işleri, işle ilgili ve boş zaman aktivitelerini yapabilme kabiliyeti olarak tanımlanır.

Egzersiz, hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesinde bilinen en eski, etkili ve en ucuz yöntemdir.

Adaptasyon, iki fizyolojik prensip olan eşik ve yüklemeye bağlıdır.

Mobilite, vücut yapı veya segmentlerinin fonksiyonel aktiviteler sırasında eklem hareket alanı boyunca harekete izin verme yeteneğidir.

Egzersiz uygulanırken dikkat edilecek noktalar şunlardır:
• Egzersiz vermeden önce kişinin yapabildikleri ve yapamadıklarının doğru değerlendirilmelidir.
• Duyu kaybı, pozisyon hissi kaybı, iyileşmemiş kırık, açık cerrahi ve yaralanmalar dikkatle incelenmelidir.
• Güvenlik tedbirleri alınmalıdır.
• Tedavi kişiye özel olarak planlanmalıdır.
• Egzersiz doğru öğretilmeli, hasta doğru öğrenip uygulayana kadar gözlenmelidir.
• Emirler kısa ve net olmalıdır.
• Özenli hazırlanmış egzersiz programı ile kazanılacak pek çok yarar olduğu gibi uygun olmayan egzersiz ve koşullarda egzersizin
zararları da olabilir.

İzotonik kasılma; hareket sınırı boyunca kasın boyunun değişmesi ile ortaya çıkan kasılmalardır.

İzometrik egzersizlerin avantajları şunlardır:
• Statik kas kuvvetini arttırır.
• Atrofi oluşumunu geciktirir.
• Ödemin azalmasına yardımcı olur.
• Nöral bağlantının devamlılığını sağlar.
• Eklem kapsülü ve etrafındaki bağlardaki mekanoreseptörlerin uyarılmasını sağlar.
• Özel ekipmana ihtiyaç yoktur

Germe egzersizleri için uygulama önerisi şu şekildedir:
Sıklık: Haftada 2-3 kez önerilir fakat hergün yapılırsa NEH için maksimum kazanım sağlanır.

Yoğunluk: Gerginlik veya hafif rahatsızlık hissedilen son noktaya kadar germe yapılmalıdır.
Süre: Statik germelerde süre 15-30 sn. veya 30-60 sn önerilir.
Tip: Aktif, pasif, dinamik, balistik veya PNF şeklinde olabilir.
Şiddet ve tekrar sayısı: Her bir germe egzersizinin süresini zamanla 60 sn.’ye ulaştırmak amaçlanır. Ortalama tekrar sayısı 2-4’tür. Örneğin; bir germenin süresi 30 sn. ise 2 tekrar, bir germenin süresi 15 sn. ise 4 tekrar önerilir.

Egzersiz, hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesinde bilinen en eski, etkili ve en ucuz yöntemdir. Doğru seçenek E'dir.

Az zaman gerektiren fiziksel aktiviteler; 20 dak. yüzme, 15 dak. hızlı bisiklet sürmek, 15 dak. merdiven çıkmak, 15 dak. koşmak ve 15 dak. ip atlamaktır. Doğru seçenek C'dir.

Vücudun egzersize fizyolojik adaptasyon prensipleri; eşik ve yükleme, progresyon (ilerleme), regresyon (geri dönüşlülük), özelleşme, kişilerarası çeşitlilik ve ilk değerlerdir. Doğru seçenek A'dır.

Regresyon ya da geri dönüşlülük fizyolojik kazanımın eğitim başlangıç seviyesinin altına düşmesidir. Gerileme, akut ya da kronik aşırı yüklemenin bir sonucu olabilir. Doğru seçenek D'dir.

Frekans, bir gün ya da hafta içindeki seans, bölüm ya da tekrarları içerir. Frekans ayarlanırken, egzersiz tipi (aerobik, direnç, esneklik) ve modu (yürüme, bisiklet, ağırlık kaldırma) göz önüne alınır. Doğru seçenek B'dir.

Postural kontrol ve denge, yerçekimine karşı vücut segmentlerinin düzenlenme yeteneği ya da var olan destek yüzeyi içinde düşmeden vücut kütle merkezinin hareket etmesidir. Duyusal ve motor sistemlerin etkileşimi ile vücudun kararlılıkla hareket etme yeteneğidir. Doğru seçenek A'dır.

Egzersiz uygulanırken dikkat edilecek noktalar şunlardır:
•Egzersiz vermeden önce kişinin yapabildikleri ve yapamadıklarının doğru değerlendirilmelidir.
•Duyu kaybı, pozisyon hissi kaybı, iyileşmemiş kırık, açık cerrahi ve yaralanmalar dikkatle incelenmelidir.
•Güvenlik tedbirleri alınmalıdır.
•Tedavi kişiye özel olarak planlanmalıdır.
•Egzersiz doğru öğretilmeli, hasta doğru öğrenip uygulayana kadar gözlenmelidir.
•Emirler kısa ve net olmalıdır.
•Özenli hazırlanmış egzersiz programı ile kazanılacak pek çok yarar olduğu gibi uygun olmayan egzersiz ve koşullarda egzersizin zararları da olabilir. Doğru seçenek C'dir.

İzometrik kasılma; hareket sırasında kas boyunda herhangi bir uzama ya da kısalma olmadan kasılma meydana gelir. Doğru seçenek D'dir.

Pasif Normal Eklem Hareket Egzersizleri: Tamamen bir başkası tarafından ya da cihaz yardımıyla kişinin harekete katılımı ya da istemli bir çabası olmadan pasif yaptırılan egzersizlerdir. Hastanın çaba harcaması gerekmez. Bilinci kapalı veya aktif hareketi olmayan hastalarda kullanılır. Doğru seçenek E'dir.

Plyometrik egzersiz, patlayıcı güç ve kuvveti geliştirmeye yönelik popüler bir eğitim tekniğidir. “Plyometrik” kelimesi, Yunanca anlamı arttırmak olan “plythein ve plyo” ve ölçü olan “metric” kelimelerinden oluşmuştur. Anlam olarak boyut ya da ölçüyü arttırmak olarak nitelendirilmiştir. Temel olarak da sporda performansı arttırmak amacını taşımaktadır. Doğru seçenek A'dır.