TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-II - Deneme Sınavı - 17

Santral Kord Sendromu boyun bölgesindeki yaralanmalar sonucunda görülür. Kollarda ve ellerde belirgin güç kaybı var­dır. Bacak hareketleri daha az etkilenir. Yaralanma­nın altında duyu kayıpları gözlenir. Mesane kont­rolünde de kayıplar yaşanabilir. Dolayısıyla doğru cevap C’dir.

Yaralanma sonrası dönemde ilk 24 saat-6 hafta­lık süre “spinal şok” evresi olarak adlandırılır ve bu dönemde yaralanma seviyesinin altında refleks ak­tiviteler kaybolur. Mesane ve bağırsak fonksiyonları kaybolmuştur (atonik veya flasktır). Derin tendon refleksleri kaybolmuştur ve sempatik fonksiyonlar bozulmuştur. Sempatik aktivitedeki bozulmalar; kan damar fonksiyon bozuklukları, düşük kan basıncı ve kalp hızında azalmayla sonuçlanır. Spinal şok evre­sinden sonra hastada klinik tablo yavaş yavaş yerleşir. Dolayısıyla doğru cevap E’dir.

Romatoid artrit alevlenmeler (semptomlarda kö­tüleşme) ve remisyonlarla (sönmeler-semptomlarda duraklama, azalma) karakterizedir. RA’lı hastaların birçoğunda ilerleyen dönemlerde eklem çevresinde enflamasyon (iltihaplanma) görülür. İlerleyici bir seyir izler. Hastalık remisyon dönemine girdiğinde ağrıda rahatlama yaşanır fakat tedavisi yapılamaz. Dolayısıyla doğru cevap B’dir.

Artritli hastalarda iş yaparken mümkün olduğunca büyük ek­lemler kullanılmalıdır. Örneğin, kapı kolu parmaklar ile değil de mümkün olduğunca dirsek eklemi kullanılarak açılmalıdır. Çan­ta sapı, küçük eklem ihtiva eden parmaklar ile değil dirsek veya omuz seviyesinde kulla­nılmalıdır. Dolayısıyla doğru cevap A’dır.

Parmak ucu ağırlık aktarımında, hasta aya­ğa kaldırıldığında vücut ağırlığının yaklaşık olarak %90’ını sağlam ekstremitesine akta­rır. Dengeyi sağlamak amacıyla kırık olan taraf ekstremitesi ile yere parmak ucu basar. Dolayısıyla doğru cevap B’dir.

Yatak içinde pozisyonlamalar için yardım­cı destekler kullanılabilir. Doktor tarafından belirtilmediği sürece hasta, hasta taraf bacağı­na doğru yan yatırılmamalıdır. Eğer hastanın yan yatırılması gerekiyor ise sağlam tarafına doğru yatırılmalı ve mutlaka bacaklarının ara­sına kalın yastık veya pozisyonlama minderi yerleştirilmelidir.  Hasta, yatak içinde sırtüstü yatarken yatak başının 45°den fazla yükseltilmemesi gerekir. Dolayısıyla doğru cevap D’dir.

Fiziksel Engelli Bireylerin Vücut Yapı ve Fonksiyonları ile İlişkili Yaşanan Sorunlar

Vücut Fonksiyonları: Sosyal, mental, nöromüsküler ve hareketle ilişkili fonksiyonlar, kardiyovasküler, hematolojik, immünolojik ve solunumla ilişkili sorunlar, ses ve konuşma problemleri, sindirim, metabolik ve endokrin problemler, genitoüriner ve üreme fonksiyonları ile ilişkili sorunlar, deri ve ilişkili yapılarda yaşanan sorunlar.
Vücut Yapıları: Beyin, santral sinir sistemi yapıları, omurilik, periferal ve otonomik sinir sistemleri, göz, kulak, konuşma ve ses organları, kalp, akciğerler, kan hücreleri ve bağışıklık sistemi, sindirim ve metabolik organlar, genitoüriner ve üreme sistemleri
kemikler, eklemler ve kaslar, deri ve derinin duyusal reseptörleri ve yumuşak doku

Postür ve hareket bozukluğu olan engelli bireylerde sıklıkla karşılaşılacak problemler aşağıda özetlenmiştir:
• Kontraktür ve deformiteler (şekil bozuklukları, yumuşak doku problemleri)
• Yumuşak doku hasarları
• Osteoporoz
• Üriner ve respiratuar (solunum) sistem enfeksiyonları
• Ağrı ve rahatsızlık hissi
• Heterotopik ossifikasyon (eklem çevresinde oluşan kemikleşmeler)

Şiddetli etkilenimli engelli bireylerde, sürekli ve ısrarlı bir şekilde aynı postürde durmak bir süre sonra şekil bozukluklarına neden olabilmektedir.

Kalça çevresindeki kasların sürekli gergin veya spastik olması bir süre sonra kalça çıkığına neden olabilmektedir (tam çıkık veya yarı çıkık).

Şiddetli kasılmaları olan veya üst ekstremitelerinde hiç hareketi olmayan hastalarda omuz ağrısının yanısıra omuz çıkıkları da olabilmektedir. Böyle durumlarda, hastalara nazikçe uygulamalar yapmak (kaldırma, taşıma, transfer aktiviteleri gibi) gelişebilecek ikincil sorunlar nedeniyle önemlidir.

Bası yarası oluşumuna zemin hazırlayan faktörler aşağıda listelenmiştir:
1. Hareket etme güçlükleri: Hasta pozisyonunu değiştiremeyeceğinden sürekli aynı bölgeye uygulanan bası nedeniyle yara oluşumu için zemin hazırlanmaktadır. Özellikle, omurilik yaralanması olan hastalar ve çok yaşlı hastalarda ciddi bir risktir.
2. Kötü beslenme: Beslenme yetersizliği, derinin zayıf, parlak ve soluk görünmesine neden olur. Böyle durumlarda, deri lezyonları
daha sık meydana gelebilmektedir.
3. Dolaşım problemleri: Dolaşım problemleri, o bölgenin yetersiz beslenmesine yol açmakta, bu da zayıf ve soluk renkli bir doku
görünümüne neden olmaktadır.
4. Vücut sıvıları: Özellikle tekerlekli sandalye kullanıcılarında, vücut sıvıları ile basınç dağılımı arasında önemli bir ilişki vardır.
Zayıf bireylerde, normal kilosu olan ve aşırı kilolu bireylere göre deri hasarı ve yara gelişim riski çok daha fazladır.
5. Duyusal kayıplar: Duyu kaybı olan hastalarda, rahatsızlık hissi olmadığından hastada pozisyon değişim ihtiyacı olmamaktadır.
Bu da doku hasarını kolaylaştıran önemli bir etkendir.
6. Kabızlık: Ürin içeriğindeki kimyasallar ve dışkıya ait materyallerin yara oluşumunda önemli bir risk taşıdığı gözlenmiştir.
7. Vücut sıcaklığı: Vücut içerisinde her 1º lik sıcaklık artışı için %13’lük metabolik oran artışı söz konusudur. Yüksek metabolik oran, dokunun daha fazla beslenme ihtiyacına neden olmaktadır. Fakat, basıya maruz kalan dokuya yeterli kan akımı olmadığından dokunun beslenme ihtiyacı sağlanamayacak ve dolayısıyla, yara oluşumu için zemin hazırlanacaktır.
8. Kontraktür ve deformite: Vücutta meydana gelen şekil bozuklukları, hastanın pozisyonlanma ve pozisyonunu koruma güçlüklerine neden olacağından yara oluşum riskinde de artış görülmektedir.

Osteoporoz, hareketsiz yaşam tarzının en önemli komplikasyonlarındandır. Ayağa kalkma ve yürüme problemi olan hastalarda (özellikle, felçli ve çok yaşlı hastalarda) kemik mineral yoğunluğunda ciddi bir azalma meydana gelmekte ve bu da kemiklerin kırılganlığını ciddi derecede arttırmaktadır.

Şiddetli engeli olan hastalarda enfeksiyon gelişme riski de oldukça yüksektir. Sıklıkla karşılaşılan enfeksiyonlar, solunum yolu enfeksiyonları ve üriner sistem enfeksiyonlarıdır.

Ağrı değerlendirmesinde sorgulanacak parametreler şu şekildedir:

Ağrı ve/veya rahatsızlık hissiniz nerededir?
• Şiddeti ne kadardır? (Mümkün olduğunca değerlendirme skalaları kullanılarak tespit edilmesi önerilmektedir.)
• Yatakta veya tekerlekli sandalyede (veya her ikisinde) ağrınız oluyor mu?
• Ağrınız ne kadar sürüyor?
• Ağrınızı rahatlatan etmenler hangileridir?
• Ağrınızı kötüleştiren (şiddetlenmesine neden olan) faktörler nelerdir?
Sorulan sorulara verilen cevaplar aynı zamanda, çözüm önerileri konusunda da yardımcı olacaktır.

Kendi başına pozisyonunu değiştiremeyen şiddetli engelli bireylerde 2 saatte bir pozisyon değişikliği yapmak önemlidir.

Palyatif bakım sadece, uzun dönem engeli veya hastalığı ile yaşayan bireyler içindir.

Hospis bakımda temel hedef ölüm sürecinin kalitesini arttırarak kişinin daha huzurlu ölmesini sağlamaktır.

Defin memuru

Para yardımı