TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-II - Deneme Sınavı - 14

Mobilite, vücut yapı veya segmentlerinin fonksiyonel aktiviteler sırasında eklem hareket alanı boyunca harekete izin verme yeteneğidir.

Egzersiz uygulanırken dikkat edilecek noktalar şunlardır:
• Egzersiz vermeden önce kişinin yapabildikleri ve yapamadıklarının doğru değerlendirilmelidir.
• Duyu kaybı, pozisyon hissi kaybı, iyileşmemiş kırık, açık cerrahi ve yaralanmalar dikkatle incelenmelidir.
• Güvenlik tedbirleri alınmalıdır.
• Tedavi kişiye özel olarak planlanmalıdır.
• Egzersiz doğru öğretilmeli, hasta doğru öğrenip uygulayana kadar gözlenmelidir.
• Emirler kısa ve net olmalıdır.
• Özenli hazırlanmış egzersiz programı ile kazanılacak pek çok yarar olduğu gibi uygun olmayan egzersiz ve koşullarda egzersizin
zararları da olabilir.

İzotonik kasılma; hareket sınırı boyunca kasın boyunun değişmesi ile ortaya çıkan kasılmalardır.

İzometrik egzersizlerin avantajları şunlardır:
• Statik kas kuvvetini arttırır.
• Atrofi oluşumunu geciktirir.
• Ödemin azalmasına yardımcı olur.
• Nöral bağlantının devamlılığını sağlar.
• Eklem kapsülü ve etrafındaki bağlardaki mekanoreseptörlerin uyarılmasını sağlar.
• Özel ekipmana ihtiyaç yoktur

Özel gereksinimli bireyler dünyada olduğu gibi ülkemizde de toplumun önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. 5378 sayılı Özürlüler Kanunu’nda (2005) engelli birey “doğuştan ya da sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişi” olarak tanımlanmıştır.

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde (2009) özel gereksinimli bireyler zihin yetersizliği, işitme yetersizliği, görme yetersizliği, ortopedik yetersizlik, özel öğrenme güçlüğü, dil ve konuşma güçlüğü, duygusal uyum güçlüğü, süreğen hastalık, sinir sistemi zedelenmesi ile oluşan yetersizlik, otizm, sosyal uyum güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, üstün ve özel yetenek şeklinde sınıflandırılmaktadır.

Bakım hizmeti, “Bakıma gereksinimi olan bireye evde veya kurumda sunulan profesyonel destek hizmeti” olarak tanımlanmaktadır.

Kahvaltı öncesi bakım
• Birey kahvaltıya hazırlanır.
• Boşaltımına yardımcı olunur.
• İdrar ya da gaita kaçırması varsa birey temizlenir.
• Islak ya da kirli çarşaflar ve nevresimler değiştirilir.
• El, yüz ve ağız hijyenine yardım edilir.
• Giyinmesine ve saçın taranmasına yardım edilir.
• Kahvaltı için uygun pozisyon verilir.
• Yataklar ve çevresi düzenlenir.

Vücut temizliği ile kas gerilimi arttırılmaz, aksine azaltılır.

Tıbbi veya teknik açıklama gerekiyorsa bunları engelliye anlayacağı dilde açıklama, kavram kargaşası yaratmama
Bakım öncesi ortam hazırlığı açısından ısı, ışık, havalandırma durumlarını dikkate alma

Kişisel bakım işlemlerini engelli bireyin gereksinimi ve tercihi açısından değerlendirme

Engelli bireyin özel gereksinim durumunu dikkate alma

Bakım veren birey   iletişim kurmak için iletişim becerileri (düşük
düzeyde teknoloji içeren iletişim panoları, resimli kartlar) ve dinleme (işitme cihazları) için
kullanılan araç gereçler, özel bilgisayar yazılımları ve donanımları (klavyeler, özel fareler,
braille yazıcısı vb.) gibi engeli olan bireyin iletişimde kullandığı yardımcı teknolojiden destek
alabilir. Oysa B seçeneğinde teknolojik araçlardan uzak kalınmasından bahsedildiği için cevap B seçeneğidir.

Araç-gereç hazırlığı: Engelli bireyin saç bakımı için kullanılacak araç ve gereçler aşağıda sıralanmıştır:

• Fırça ya da tarak
• Şampuan ve gerekliyse saç kremi
• Ilık suyla dolu leğen
• Baş havlusu
• Su geçirmez pedler
• Saç kurutma makinesi
• Gerekliyse eldiven

Ilık su kullanımı en uygun olandır. Ve ilgili su sıcaklığı da 40-43 santigrat dereceler arasıdır.

Ağız ve diş sağlığına yönelik araç gereçlerden birisi yumuşak tüylü diş fırçasıdır.

Perine, dış genital organları kapsayan alandır. Perine, dış ortamla teması olmayan kapalı bir alan olduğundan vücudun en sıcak, en nemli ve en kirli bölgelerindendir.

Engelli bireyi yemeğe hazırlamak için kullanılacak araç ve gereçler aşağıda sıralanmıştır:

• Ağız bakımı için araç ve gereçler
• Sürgü, ördek ya da oturaklı iskemle
• Tuvalet kâğıdı
• Leğen
• Sabun
• El bezi
• Havlu
• Eldiven

İşitme yetersizliği olan bireyler, yaşadıkları işitme sorunları nedeniyle akranlarına oranla dil gelişiminde geri kalırlar ya da süreçte daha yavaş ilerleme olasılıkları yüksektir. İşitme yetersizliği olan bireylerin, işitme kayıpları onların  alıcı dil becerilenin gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. İşitme yetersizliği olan bireyler için kullanılan iletişim yaklaşımları, sözlü (oral) iletişim ve işaret dili (manuel) olarak  iki gruba ayrılmaktadır. Cevap A seçeneğidir.

Birey ile konuşurken doğrudan  ona bakılmalı ve yavaş konuşulmalıdır. Kelimelerin söylenme biçimi değiştirilmemelidir.İletişimi kolaylaştırmak için ayrıca birey ile konuşurken ona doğru dönük olunmalı, fazla hareket edilmemeli, göz kontağı kurulmalı, açık, anlaşılır, orta hızda ve kısa cümleler kurarak rahatsız etmeyecek yükseklikte bir ses tonuyla konuşulmalıdır. Bireyin konuşulanları anlayamaması hâlinde, aynı cümlenin tekrar edilmesi yerine başka kelimelerle yeni bir cümle kurulmalıdır.  İletişim problemi yaşanmaması için de işitme yetersizliği olan bireyin uyanık kaldığı süre boyunca bakım personelinin işitmeye yardımcı teknolojileri kullanmasını sağlamalıdır
E seçeneğinde bunun tersi belirtildiği için doğru seçenek E şıkkıdır.

Germe egzersizleri için uygulama önerisi şu şekildedir:
Sıklık: Haftada 2-3 kez önerilir fakat hergün yapılırsa NEH için maksimum kazanım sağlanır.

Yoğunluk: Gerginlik veya hafif rahatsızlık hissedilen son noktaya kadar germe yapılmalıdır.
Süre: Statik germelerde süre 15-30 sn. veya 30-60 sn önerilir.
Tip: Aktif, pasif, dinamik, balistik veya PNF şeklinde olabilir.
Şiddet ve tekrar sayısı: Her bir germe egzersizinin süresini zamanla 60 sn.’ye ulaştırmak amaçlanır. Ortalama tekrar sayısı 2-4’tür. Örneğin; bir germenin süresi 30 sn. ise 2 tekrar, bir germenin süresi 15 sn. ise 4 tekrar önerilir.

Saçlı deri anatomik olarak normal deriye göre  daha az gözenekli ve daha çok yağ bezlerine sahiptir. Her saç dibinde yağ bezi kanalı vardır. Bu nedenle  çabuk yağlanır ve kirlenir.  Saçların her gün veya gün aşırı, en az haftada iki kez yıkanması gerekir. Ayak bakımı ve temizliği, nahoş kokuların giderilmesi ve mantar gibi bazı rahatsızlıkların önlenmesinde son derece önemlidir. Ayakların sık sık yıkanması ve yıkama işleminden sonra parmak aralarının  iyice kurulanarak her gün çorap değiştirilmesi karşılaşılacak sorunları en aza indirecektir. Tırnak bakımı, günlük hijyenik uygulamalar sırasında gerçekleştirilir. İdeal olan tırnakların  haftada bir kez tırnak makası ile kesilmesi ya da törpü ile boylarının kısaltılmasıdır. Tırnaklar kesilirken, el tırnaklarının köşeleri oval olacak şekilde, ayak tırnakları düz olacak şekilde kesilmelidir. Yanlış olan bilgi C seçeneğinde yer almaktadır. Doğru seçenek C'dir.

Sakal tıraşı ve  istenmeyen tüylerin temizliğinde jilet kullanıldığı zaman bireyin engel durumuna göre yardımda bulunmak gerekebilir. Kanamaya yatkınlığa yol açan ilaç kullanan ya da hastalığı olan engelli bireyler kesinlikle elektrikli tıraş makinesi kullanmalıdır. Enfeksiyon kontrolü açısından bireye özgü jilet ya da elektrikli tıraş makinesi olmalıdır. Sakal tıraşı için ılık, nemli bir el bezi ya da  havlu birkaç dakikalığına yüze uygulanmalıdır. Sıcak, gözeneklerin açılmasını ve sakalın   yumuşamasını sağlar. Doğru yönde tıraş edilmelidir. Sakal tıraş bıçağı ile tıraş edilecekse sakalın çıkış yönünde tıraş edilmelidir. Soğuk su, porları kapattığından tıraş sonrası deri soğuk su ile durulanmalı ve yumuşak hareketlerle tamponlanarak kurulanmalıdır. Verilenler arasında tek doğru bilgi E seçeneğinde yer almaktadır. Doğru seçenek E'dir.