TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-I

Yardımcı teknoloji kavramının birçok tanımı olmakla birlikte, Uluslararası Standartlar Teşkilatı tarafından “Engelleri önleyen, telafi eden, azaltan veya etkisiz hâle geti- ren ve bu amaçlarla özellikle üretilen ya da yaygın biçimde mevcut olan ve engelli kişi tarafından kul- lanılan her ürün, cihaz, donanım ya da teknik sis- temdir” olarak tanımlanmıştır.

Teknolojinin kullanımı, engelli bireyin normalde yapamadığı işleri gerçekleştirebilmesi, işlevsel sınırlılıklarını aşabilmesi ve günlük yaşama daha çok katılım ya- parak bağımsız yaşamasını kolaylaştırabilme konu- sunda önemli katkılar yapmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) araştırmalarına göre dünya üzerinde 500-650 milyon in- sanın engelli olduğu, dünya çocuk nüfusunun %10’unun, yaklaşık olarak 200 milyon insanın, duyusal, entelektüel veya mental sağlık konusunda engellilik yaşadığı belirtilmiştir.

Engellilik türleri ve ihtiyaçları çeşitlilik göstermektedir. Engel türleri aşağıda belirtildiği gibidir:

Ortopedik engellilik

Görme engellilik

İşitme engellilik

Dil ve konuşma engelliliği

Zihinsel engellilik

Süreğen hastalıklar dolayısıyla meydana gelen engellilik

Serebral palsi (çocukluk çağı beyin felci), spina bifida, amputasyonlar, omurilik felçliler ortopedik engeli olan bireylerdir.

: Bireyin çalışma kapasitesi ve fonksiyonlarını etkileyen veya önleyen, sürekli bakım ve tedavi gerektiren hastalıkların olması du- rumunda yaşanılan klinik tablo sonrasında görülür. Örneğin; kan hastalıkları, romatizmal hastalık- lar, kronik solunum sistemi hastalıkları, kanserler, ruhsal davranış bozuklukları gibi.

Düşük teknoloji terimi, “daha az sofistike” anlamına gelmekte olup uyarlanmış kaşık sapı, bükülmeyen bardak sapları ve velkro sabitleyicileri gibi teknolojik ürünleri içermektedir (Resim 5.10, Resim 5.11). Sıklıkla kavrama, stabilizasyon problemi olan bireyler ve yaşlılarda kullanılabilmektedir. Engelli bireyin bu ürünleri kullanabilmesi için ciddi bir fonksiyon kaybının olmaması gerekmektedir.

Yardımcı teknolojik ürünlerin engelli bireylerde kullanımı sonucu or- taya çıkan yararları aşağıda belirtildiği şekildedir:

Engel türüne bağlı olarak meydana gelebi- lecek sorunlarda azalma ve hastaneye yatış sıklık/sürelerinde azalma olur.

Sağlık profesyonellerinin iş yükünde azal- ma olur.

Daha az kaynak ile daha fazla kişiye ulaş- manın mümkün olmasıyla birlikte maliyet azaltılmış olur.

Engelli bireye kendi yaşamını kontrol ede- bilme becerisi sağlar.

Engelli bireyin ev, iş, okul ve sosyal aktivi- te katılımının arttırılması ile birlikte yaşam kalitesine önemli katkılar sağlanır.

Kişinin sağlıklı bireylerle etkileşimi arttırı- lır.

Engelli bireyin kendine güveni artar.

Engelli bireyin günlük yaşam aktivite ba- ğımsızlığı arttırılır.

Engelli bireyin yaşam deneyimi ve öğrenme becerisi (akademik başarı) arttırılır.

Bireyin diğer sağlık profesyonelleri tarafın- dan yakın takibi sağlanmış olur

Gizlilik ihlali.

Engelli bireyin teknoloji kullanımı konusun- daki isteksizliği.

Gerilemelere neden olabilmektedir.

Bireyin geçmişine bağlı olması, yeni tekno- lojiye karşı uyum güçlüğü.

Yaşanabilen teknolojik sorunlar cihazın kullanımına engel olabilmektedir.

Sigorta kurumlarının teknolojik cihazların masraflarını karşılamaması.

Teknolojik gelişmeler, insanlık için birçok avantaj sağlamakla birlikte dezavantajları da bulunmaktadır.

Yardımcı teknolojiler günlük yaşamda farklı amaçlar için kullanılabilmektedir. Yardımcı ve des- tekleyici teknoloji tipleri aşağıda belirtildiği şekilde olabilmektedir:

Günlük yaşam için yardımcılar

İletişimi arttırıcı ve/veya alternatif yardımcı teknolojiler

Mobilite yardımcıları

Oturma ve pozisyonlama gereçleri

Bilgisayar erişim yardımcıları

Çevre kontrolörleri

Ev modifikasyonu, araç modifikasyonları ve iş yeri modifikasyonları

Ortezler, prostetik ve ortodontikler

Duyusal yardımcılar (görme yardımcıları, işitme yardımcıları gibi)

Rekreasyon cihazları

Akademik ve öğrenme yardımcıları