TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-I

Modifiye bağımsız transferde, hasta aktiviteyi gerçekleştirebilmek için adaptif veya yardımcı bir cihaza ihtiyaç duyar (örneğin; kaydırma tahtası, yatak rayı, mobilya gibi), hasta aktiviteyi zamanında ve güvenli bir şekilde gerçekleştirir. Doğru cevap E’dir.

Transfer aktivitesinin güvenliği için hazırlık aşamasında şunların yapılması gerekir:

Doğru cevap A’dır.

Gözlem eşliğinde ayağa kalkma aktivitesini gerçekleştirecek olan hastanın ayağa kalkması, kendi ekseni etrafında dönerek bir objeden diğer bir objeye (örneğin, yataktan tekerlekli sandalyeye) geçebilmesi gerekir. Bu aşamada, gözlemci personelin güvenlik önlemlerini almış olması, olası riskler için temkinli olması ve farklı şekillerde sözel komutlar vermesi ve hastanın mutlaka yanında durması gerekir. Doğru cevap B’dir.

Sırtüstü pozisyonda yana doğru kayma hareketini gerçekleştirebilmek için bir veya birden fazla sağlık personeli gerekli olabilmektedir. Eğer yana doğru kaydırma işlemini yapacak olan sağlık personeli tek başına ise hasta sırtüstü yatar pozisyonda iken hastanın ellerini gövdesinin önünde çaprazlar ve hastanın aktivite süresince ellerini bu şekilde tutmasını ister. Doğru cevap C’dir.

Sırtüstü yatar pozisyonda iken yukarı kaydırma işlemi için hasta, uygun olmayan bir yatakta yatıyor ise baş ve gövdesinin aynı hizada olduğundan emin olunmalıdır. Bunun için hastanın başının altındaki yastık alınmalıdır. Bu durum, hastanın daha iyi kontrol edilmesini ve işlemin daha az enerji harcanarak gerçekleştirilmesini sağlar. Harekete başlamadan önce, hastanın dizlerini bükmesi istenir. Hastanın, kalça ve dizleri yaklaşık olarak 90° ve ayakları kalçaya yakın olacak şekilde yatağa tam basılı olacak şekilde pozisyon alması sağlanır. Bu durum, ekstremiteler ve yatak arasındaki sürtünmeyi engellediği gibi hastanın ayaklarından destek alarak kendi ağırlığını kaldırması ve yukarı doğru itmesi için avantaj sağlar. Hasta, ayaklarını bastırarak ve dirseklerinden destek alarak kendini yukarı doğru itmeye çalışırken kalçalarının altından desteklenmesi gerekebilir. Böyle bir durumda, klinisyen ön kollarını hastanın kalçalarının altına yerleştirerek hastanın kalçalarını yukarı doğru kaldırmasına yardımcı olur. Doğru cevap D’dir.

Sırtüstü yatma pozisyonundan oturmaya gelme pozisyonunda şu adımlar uygulanır. Hasta, sırtüstü yatarken öncelikle, yatağın kenarına doğru kaydırılır (oturtulmak istenen tarafa doğru). Daha sonra, dizler hafif bükülü olacak şekilde hasta yan yatış pozisyonuna alınır. Hasta üst ekstremitelerini kullanabiliyorsa tek bir üst ekstremitesi veya her iki üst ekstremitesini kullanarak kol ve omuzları ile yatağa doğru bastırarak doğrulması istenir. Eğer hasta üst ekstremitelerini yeterince kullanamıyorsa omuzlarından (yatağı iten taraf ) yukarı doğru çekilerek doğrulması sağlanır. Hasta, oturma pozisyonuna geldikten sonra elleri ile yataktan destek alabilmesi için her iki elinin gövde yanında yatakla temas hâlinde olması istenir. Doğru cevap A’dır.

Tekerlekli sandalye transfer aktiviteleri gerçekleştirilirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şu şekildedir:

Doğru cevap B’dir.

Transfer kemeri kullanılarak transfer aktivitesi gerçekleştirilirken tekerlekli sandalye transfer edilecek yatağa yanaştırılır ve kilitlenir. Hastanın bel kemeri takılır ve hasta bilgilendirilir. Hastanın ne zaman ve nasıl transfere başlayacağı belirtilmelidir. Örneğin, “Hazır, başla” veya “Bir, iki, üç, başla” komutlarıyla başlanacağı net bir şekilde belirtilmelidir. Hastaya, sandalyenin ucuna kayması, başını öne eğmesi ve ağırlığını öne doğru aktararak yavaş yavaş ayağa kalkması gerektiği, bu arada yardım edileceği belirtilmelidir. Klinisyen, bu sırada hastanın önünde hastayı bel kemerinden tutarak ayağa kalkmasına yardımcı olur. Hasta, ayağa kalkarken dizlerini kilitleyebilmesi için klinisyen kendi dizlerini hafif bükerek hastanın dizlerini geriye doğru itmeye çalışır. Klinisyen bu sırada, beline zarar gelmeyecek bir pozisyondadır (dizleri hafif bükülü, belinden eğilerek değil, dizlerini kırarak hareketi gerçekleştirir). Hasta, yavaş yavaş döndürülerek yatak kenarına oturtulur. Doğru cevap E’dir.

Bu pozisyonda iken klinisyen, hastanın önündedir ve destek olabilmek için ellerini hastanın kalçasına yerleştirir. İşlem sırasında klinisyen, beline çok yük binmemesi ve yaralanma riskine karşın dizlerini büker. Doğru cevap B’dir.

Yardımcı, yardım edilecek bireyin arkasına geçer ve kollarını bireyin koltuk altından geçirerek ellerini de dizlerinin ön yüzüne yerleştirir ve bireyin gövdesini iyice öne doğru iterek aradaki mesafeyi kapatır. Böylelikle, bireyin ağırlığı da alt ekstremitelerine aktarılmış olur. Daha sonra, birey iyice öne doğru alınır ve bir el bireyin kalçasının altına yerleştirilir, o sırada engelli birey transferin gerçekleştirildiği taraftaki eli ile sandalyeden destek alır ve engelli bireyin yerden kalkması ve sandalyeye geçmesi ve oturması sağlanır. Doğru cevap C’dir.