TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-I

Kısmı banyo: Bedenin sadece bir parçasının yıkanmasına dayalı banyo tipidir. Birey engellilik durumuna göre banyoyu kendisi gerçekleştirir. Uygun fiziksel ortamın sağlanması ve gerekli araç gereçlerin hazır bulundurulması yeterlidir.

Doğru cevap A'dır.

Aşağıda giyinme sürecini etkileyebilecek içten ve dıştan
kaynaklanan faktörlerin dağılımı yer almaktadır.
İçten kaynaklanan faktörler:
• Bedenin algılanma şekli
• Stil (giyim) anlayışı
• Tercihler

Doğru cevap D'dir.

5-5,5 yaş, kazaklarını rahatlıkla giyer ve çıkarır, düğmeleri rahatlıkla ilikler ve açar, ayakkabı bağlarını geçirebilir, kendi kendine giyinir, arkada yerleşik fermuarları kapatabilir.

Doğru cevap E'dir.

Kıyafetlerde düğme, çıtçıt, çengel yerine fermuar (bitiş noktasında kavramaya izin verecek genişlikte araç bulunan) tercih edilmelidir.

Doğru cevap C'dir.

Üriner boşaltım sistemi şu organlardan oluşur; böbrekler, üreterler, mesane (idrar torbası) ve üretra (idrarın bedenden çıkış noktası).

Doğru cevap B'dir.

Enfeksiyon: Mikroorganizmaların neden olduğu üriner sistem enfeksiyonlarında giriş kapısı genellikle idrarın çıkış noktasıdır (üretral meatus). Başlıca nedeni perine bölgesinde uygun olmayan hijyenik alışkanlıklardır. Ayrıca idrarın akışının engellendiği durumlar da enfeksiyonların oluşmasına neden olabilirler.

doğru cevap C'dir.

Normal gaitanın özellikleri:
Renk: yetişkinde genellikle kahverengi, çocukta sarı

Doğru cevap E'dir.

Banyonun yapılış amaçları:
1. Bireyin değerlendirilmesine olanak sağlamak
2. Bakım veren ile birey arasındaki iletişimi güçlendirmek
3. Banyo derinin temizliğini sağlamak
4. Kan dolaşımını hızlandırmak
5. Bireye iyilik ve canlılık duygusu vermek
6. Vücut kokularını azaltmak
7. Kas tonusunu artırmak ve eklem hareketlerini kolaylaştırmak

Banyo süreci bireysel pek çok değişkenden etkilenmektedir. Bu değişkenler aşağıda sıralanmıştır: 

• İçinde yaşanılan sosyal çevrenin uygulamaları

• Bireyin tercihleri

• Bireyin bedenine ilişkin algılaması

• Bireyin sosyoekonomik durumu

• Bireyin sağlıkla ilgili inanışları ve motivasyonu

• Bireyin içinde yaşadığı kültürün özellikleri

• Bireyin gelişim dönemi

• Bireyin fiziksel durumu

Tüm vücudumuzu saran derinin beş önemli görevi vardır:
1. Tüm bedeni bir zırh gibi sararak mikroorganizmaların vücuda girişini engeller. Aynı zamanda bedeni tümden sararak iç organların korunmasını sağlar.
2. Deri vücut ısısının düzenlenmesine yardımcı olur.
3. Sebum salgısı yapar. Sebum derinin ve saçın kayganlaşmasını ve yumuşamasını sağlar. Sebum ayrıca saçın kırılmasını önler, havanın neminin az olduğu yerlerde deriden su kaybını azaltır ve bakterileri öldürme özelliğine sahiptir.
4. Duyuların (ağrı, dokunma, ısı, basınç) algılanmasını sağlar.
5. D vitaminin sentez edilmesinde ve emilmesinde rol alır

Kıllanma (Hirsutizm): Kadın ve erkekte androjenlerin fazla salgılanmasına bağlı ortaya çıkan durumdur.

Deri Bakımında Genel İlkeler
1. Sağlam deri vücudun mikroorganizmalar ile mücadele etmesinde önemlidir.
2. Derinin altta yer alan organları koruyabilmesi için sağlıklı olması gerekir.
3. Derinin ıslak kalması tahrişe ve mikroorganizmaların üremesine neden olur.
4. Deride koku, derideki bakterilerin vücut salgılarına yerleşmesiyle oluşur.
5. Derinin duyarlılığı ve sağlamlığı bireyden bireye farklılık gösterir.
6. Deri bakımında kullanılacak maddeler (sabun, şampuan, losyon vb.) istenen etki ve kullanım amaçlarına uygun seçilmelidir.

Aşağıda engelli bireyin banyo sürecini kolaylaştırabilecek düzenlemelere ilişkin bilgiler yer almaktadır:

1. Banyoda duş başlığını kolayca kavramayı sağlamak için silikon eklentilerin kullanılması önerilebilir (kaymayı engellemek için).
2. Bacaklar, ayaklar ve sırt bölgesini temizlemek için uzun saplı banyo fırçaları kullanılabilir. Sabunu elde tutmayı kolaylaştırmak için kumaş eldiven içine yerleştirme veya eldiven şeklindeki bezlerin ele giydirilmesi tercih edilebilir.

3. Saç kurutmak için el ile tutulmaya ihtiyaç duyulmayan saç kurutma makinelerinin kullanımı tercih edilebilir.
4. Elleri ile baş bölgesine uzanma sınırlılığı olan bireylerde bakımda kullandığı araçlara (saç fırçası, diş fırçası, saç tarağı, maskara, dudak nemlendiricisi vb.) ucuz maddelerden (ahşap dübel ya da PVC borular) uzun
saplar yapılabilir/eklenebilir.
5. Elleri ile deodorant veya spreylerin üst basma noktalarını yönetemeyenler için kavramayı kolaylaştıracak ek aparatlar kullanılabilir

Giyinme sürecinin etkin yönetilmesi için gözden geçirilmesi gerekenler şöyle sıralanmaktadır
(Early 2013; Solomon 2015):
1. Esneyebilme özelliği olan kumaşlardan yapılmış kıyafetler tercih edilmelidir.
2. Sakıncası yoksa bireyin bedeninden bir beden büyük olan ve önden açılıp giyilebilen giysiler tercih edilmelidir.
3. Pantolonların ayak bileğine gelen bölümlerinin geniş olması sağlanmalıdır.
4. Bireyin sahip olduğu fiziksel engel durumuna göre giysileri tek başına giyerken yardımcı olarak kullanabileceği malzemeler temin edilmelidir.

5. Kıyafetleri giyerken ve çıkarırken kolaylık sağlaması için daha büyük düğmesi olan ya da fermuarlı kıyafetler tercih edilmelidir.
6. Kıyafetlerde düğme, çıtçıt, çengel yerine fermuar (bitiş noktasında kavramaya izin verecek genişlikte araç bulunan) tercih edilmelidir.
7. Eğilmeyi azaltmak ve zorlanmaları önlemek için bağcıklı ayakkabı ya da terlik yerine cırt cırtlı (yapışarak tutunan) veya bağcıksız olanlar tercih edilmelidir. Elastik ayakkabı ve terlik tercih edilmelidir.

İdrarın böbreklerde oluşup vücuttan dışarıya doğru atılımını etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler şu şekilde sıralanır:

Enürezis: Çocuklarda idrarı kontrol edebilecek dönemde olmasına rağmen altına idrar kaçırma olayıdır. Bu sorunda çocuk ya hiç idrarını tutamamıştır (hastalıklar vb. sorunlar) ya da idrar tutmayı başardığı hâlde sonradan ortaya çıkmıştır (hastalıklar, enfeksiyonlar, psikolojik sorunlar).

Kabızlık (Konstipasyon): Bağırsak hareketlerinin azalması ve buna bağlı sert, kuru ve az miktarda gaita ile karakterize durum. Birey karın bölgesinde sertlik, kramp, karında şişlik, oturduğu zaman ağrı tanımlar. Kabızlık ilerlerse baş ağrısı ve iştahta azalma görülebilir.