TEMEL BAKIM HİZMETLERİ

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), geriatrik yaş grubunu 65 yaş ve üzeri olarak tanımlanmaktadır.  Doğru cevap C'dir.

Her yaşlının öz-bakımında bazı temel ihtiyaçlar vardır. Beslenme, boşaltım, hareket, giyinme ve vücut ısısının korunması, yardımcı cihaz kullanımı, ilaç kullanımının düzenlenmesi alanlarındaki bireysel bakım ihtiyaçları ortaya çıkarılmalıdır. Buna göre yaşlı birinin sıralanan alanların tümüne ilişkin bireysel gereksinimlerinin çıkartılması gerekmektedir. Doğru cevap E'dir.

Günlük yaşam aktiviteleri temel (GYA) ve enstrümantal günlük yaşam aktiviteleri (EGYA) olmak üzere 2 gruba ayrılır. Doğru cevap A'dır.

Temel (GYA) ve enstrümantal günlük yaşam aktiviteleri (EGYA)  alanlarının test edilmesi için geliştirilen ve en sık kullanılan ölçek Barthel’in Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeğidir. Bu testin amacı hastanın günlük işlerinde ne yaptığını kaydetmektedir. Hastanın ne yapabileceğini öğrenmek hedeflenmemiştir. Değerlendirilen işler gayta kontinansı, idrar kontinansı, beslenme, yıkanma (yüz yıkama, saç bakımı, tıraş dahil olmak üzere), giyinme, transfer, tuvalet kullanma, mobilite, basamak çıkma ve banyodan oluşmaktadır. Hastanın bu işleri bağımsız veya yardımlı yapmasına göre puanlanır. Alınan skor bağımsızlık derecesini gösterir, ne kadar az puan alınırsa temel günlük yaşam aktiviteleri o kadar bağımsız yapılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Lawton-Broody Enstrümantal Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (EGYA) ise işlemleri hastanın ne derece bağımsız yerine getirdiğine göre puanlandırılır. Toplam puan 17’dir. Alınan puan bağımsızlık derecesini gösterir, aktiviteleri yerine getirmedeki bağımsızlık derecesi arttıkça alınan puan da artar. Bu testlerin sadece ilk değerlendirmede uygulanması değil, belli aralıklarla tekrarlanması önerilmektedir. Disabilite belli bir sürede gelişen dinamik bir süreç olduğu için hastaların belli aralıklarla bu açıdan değerlendirilmesi uygun olur.  En sık kullanılan ölçek ise Barthel’in Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeğidir.  Buna göre E seçeneği söylenemez. Doğru cevap E'dir.

Kırılgan yaşlı yaştan bağımsız olarak yarı bağımlı ya da tam bağımlı olan, çok sayıda hastalığı olan, genel durumunun daha bozuk olduğu veya daha çabuk bozulabilen yaşlılar için kullanılan bir tanımdır. Doğru cevap C'dir.

Barınma sadece yaşanan yeri değil; yaşanan yerin ısınma, temizlik, güvenlik kısımlarını da içermektedir. Doğru cevap C'dir.

Tutunma kolları duvarda yatay eksende iyi sabitlenmiş olmalıdır. Tutunma barlarının çapı 4-5 cm olmalı ve zeminden 90-100 cm yükseklikte yerleştirilmelidir. Doğru cevap D'dir.

Sağlık personeli veya yaşlıyla birlikte kalan kişi son altı ay içinde %10 veya daha fazla kilo kaybı veya artışı olup olmadığını sorgulamalı ve periyodik olarak yaşlının vücut ağırlığını değerlendirmelidir. Doğru cevap D'dir.

Yaşlanma sürecinde, infeksiyon hastalıklarını kolaylaştıran fizyolojik değişiklikler vardır. Bunlar Prostat hipertrofisi, rahim sarkması, idrar torbası hastalıkları idrar yolu infeksiyonlarını; mukosilier kleransın azalması, öksürük refleksinin azalması, sık aspirasyon, diyabet-kronik obstrüktif akciğer hastalığı, alkol öyküsü, kalp yetmezliği, gibi kronik hastalıklar, boğaz florasında ajan patojenlerin kolonizasyonu (Streptococcur Pnemoniae, Hemofilur Influensa, Klebsiella Pnemoniçe), bakımevlerinde yatanlarda gram negatif bakterilerin kolonizasyonu pulmoner infeksiyonların sıklığını arttırır. Bağ doku hastalıkları ise yaşlı hastalarda sebebi bilinmeyen ateşlerin önemli ve sık sebeplerinden biridir.  Doğru cevap E'dir.

Günlük yaşam aktiviteleri temel (GYA) ve enstrümantal günlük yaşam aktiviteleri (EGYA) olmak üzere 2 gruba ayrılır.

Her yaşlının özbakımında bazı temel ihtiyaçlar vardır. Beslenme, boşaltım, hareket, giyinme ve vücut ısısının korunması, yardımcı cihaz kullanımı, ilaç kullanımının düzenlenmesi alanlarındaki bireysel bakım ihtiyaçları ortaya çıkarılmalıdır.

Yaşlanma sürecinde, infeksiyon hastalıklarını kolaylaştıran fizyolojik değişiklikler vardır. Prostat hipertrofisi, rahim sarkması, idrar torbası hastalıkları idrar yolu infek- siyonlarını; mukosilier kleransın azalması, öksürük refleksinin azalması, sık aspirasyon, diyabet-kronik obstrüktif akciğer hastalığı, alkol öyküsü, kalp yetmezliği, gibi kronik hastalıklar, boğaz florasında ajan patojenlerin kolonizasyonu (Streptococcur Pnemoni- ae, Hemofilur Influensa, Klebsiella Pnemoniçe), bakımevlerinde yatanlarda gram negatif bakterilerin kolonizasyonu pulmoner infeksiyonların sıklığını arttırır. Hücresel immunitede bozulma sonucunda gecikmiş tip aşırı duyarlılık mekanizmalarının bozulması, lökosit fonsiyonlarının bozulması, ve humoral immunitede azalma, önemli fizyolojik değişiklikler iken, yaşlılıkta üriner ve pulmoner sistem infeksiyonlarını kolaylaştıran ya- pısal değişiklikler vardır.

Yine 2010 yılından itibaren uygulamaya geçen evde sağlık hizmeti

önemli fizyolojik değişiklikler iken, yaşlılıkta üriner ve pulmoner sistem infeksiyonlarını kolaylaştıran yapısal değişiklikler vardır.

Yaşlılarda B12 vitamin eksikliği sıktır, D vitamini eksikliği sıktır; bu iki vitamin sıklıkla yerine konmalıdır

Kaygan zeminler, eşikler, gereksiz çok eşya ve sıkışık odalar, kötü aydınlatma sıklıkla eviçinde kazalara sebep olmaktadır. Halı, kilimler ve saçaklar; gereksiz kablolar; düşmelere sebep olmaktadır. Gece aydınlatmasının yetersiz oluşu da önemli bir sorundur. Bunların giderilmesi eviçi güvenlik için son derece önemlidir.

Dişlerin varlığı, takma diş veya protez diş kullanımlarında ki bakımları, diş kontrolleri son derece önemlidir. Varsa çürüklerin, infeksiyonların tedavisi önemlidir. Uygun diş fırçası, diş macunu, su temininden başlayarak iyi bir ağız sağlığı son derece belirleyecidir. Yardıma ihtiyacı olan yaşlıların desteklenmesi ve gerekiyorsa dişlerinin temizliğinin bakıcı veya yakını tarafından yapılması önemlidir. Diş protezlerinin temizliği de son derece önemlidir. Mantar veya diğer infeksiyonlar açısından ağız bakımı son derece önemlidir.

Bunun dışında yaşlı evde değil kurumda da kalıyor olabilir. Bakımevleri, huzurevleri, rehabilitasyon merkezleri bunun sık rastlanan örnekleridir. Tüm bunlar yaşlının özbakımını etkilemektedir.

Tutunma kolları duvarda yatay eksende iyi sabitlenmiş olmalıdır. Tutunma barlarının çapı 4-5 cm olmalı ve zeminden 90-100 cm yükseklikte yerleştirilmelidir.