MEŞGULİYET TEDAVİSİ

Dünyada ve ülkemizde doğum oranlarının düşmesi, koruyucu tedaviler ile erken ölümlerin önlenmesi gibi nedenlerle yaşlı nüfus giderek artmaktadır.

Günümüzde gelişmiş ülkelerde başta olmak üzere tüm ülkelerde gerek sağlıklı gerekse hasta yaşlıların zamanlarını daha iyi ve faydalı geçirebilecekleri merkezler bulunmaktadır. Burada bulunan destek personeli yaşlılara fizyoterapi, iş ve meşguliyet tedavileri uygulamakta ve daha aktif bir dönem geçirmelerini sağlamaktadırlar.

Meşguliyet (ergoterapi) veya diğer adı ile uğraşı tedavisi; Hastanın sağlığını sürdürmek, var ise patolojisini azaltmak, adaptasyon ve verimliliğini sağlamak için, seçilmiş işler veya işlevler ile fonksiyonlarını düzenleme, güçlendirme ve performansını arttırma sanatıdır.

1. Anlamlı ve amaçlı aktivitelerle kişilerin potansiyel yeteneklerini geliştirerek günlük yaşam aktivitelerine katılımını ve bu aktivitelerdeki bağımsızlığını sağlamak,

2. Yaşlılık dönemi gibi toplumsal katılımını etkileyen fiziksel, zihinsel ve çevresel engel taşıyan durumlarda, engele neden olan durumu değerlendirmek, bunları ortadan kaldırmak, azaltmak veya düzenlemektir.

Meşguliyet tedavisi ile;

• Zihinsel ve motor işlevler korunur

• Kronik hastalıkların komplikasyonlarının geciktirilir

• Yaşam kalitesinin artırılır

• Yaşamla bağlantının kuvvetlenmesine katkı sağlanır.

Meşguliyet Terapisi ikiye ayrılır

1. Fiziksel Meşguliyet

2. Zihinsel Meşguliyet

Fiziksel meşguliyet tedavisinin amacı; yaşlının fiziksel gelişimine katkıda bulunmak ve boş zamanını verimli olarak değerlendirmesi sağlamaktır.

En sık uygulanan yöntemler;

1. Spor (Ev içi ve dışı)

2. Müzik aleti çalmak

3. El işçiliği (tahta boyama, resim, seramik, takı, dantel vs.)

4. Gezi

5. Yeni veya eski tanıdıkları ile bir araya gelmek

Zihinsel meşguliyet tedavisinin amacı; Yaşlının zihinsel egzersiz yaparak bilişsel fonksiyonlarını koruması ,psikolojik olarak desteklenerek duygusal fonksiyonlarını koruması amaçlanır.

En sık uygulanan yöntemler;

1. Müzik dinlemek

2. Şarkı söylemek

3. Album, video gibi yöntemler kullanılarak, eski anılarını yeniden gözden geçirmek, düğün gibi

bazı önemli tarihleri konuşmak

4. Güncel olayları ve haberleri değerlendirmek

5. Yeni durumlarla karşı karşıya bırakılarak hatırlatma egzersizi yapmak (Banka işlemi, market

alışverişi, yemek yapmak gibi…)

Meşguliyet tedavilerinde uygulama ilkeleri şöyle sıralanabilir.

1. Kararlı olmak

2. Aynı saatte devamlılığı sağlamak

3. İlginç, eğlendirici olmak

4. Kişiye özel, kolay kabul edilebilir olmak

5. Yan etkisi bulunmamak

6. Bu durumun gerekli olduğuna ve yararlı olacağına kişiyi ikna etmek

Meşguliyet tedavisi uygulama yolları;

1. Sanat

2. Müzik

Müziğin tedavide kullanılma yolları;

Sözlerle; Konuşma bozukluğu ve bellek bozukluğu tedavisinde kullanılır.

Enstrümanla; Motor sinir sistemi bozukluklarının tedavisinde başvurulur. Bir alet çalma ve grupla çalışma, kendine güven duygusunu artırır.

Ritim; Kas ve eklem hastalıklarında, denge bozukluklarında, motivasyon eksikliği gibi durumlarda kullanılır.

Dinleme: Bellek ve dikkati artırır. Kendine güven duygusu kazandırır.

1. Müzik duygusal değişiklikler meydana getirir.

2. Sosyal ilişkileri güçlendirir.

3. Psikolojik etkileri vardır.

4. Koruyucu hekimlik alanında kullanılır.

5. Doğumda, stres azaltma ve ağrı giderici olarak kullanılır.

6. Nörolojik hastalarda, motor sinir sistemi hastalıklarında, fizik tedavi metodu olarak kullanılır.

Tedavi sırasında ortaya çıkabilecek korku, mutsuzluk, başarısızlık hissi,başkaları tarafından küçümsenme tedaviyi bırakmaya neden olabilir.

Meşguliyet tedavisinin verimliliğini değerlendirmede incelenecek başlıklar şöyle sıralanabilir.

a. Yaşlıların fonksiyonel yeteneklerindeki düzelme

b. Yaşlıların yaşam kalitesinde düzelme

c. Yaşlıların düşme ve diğer kaza sıklıklarında azalma

d. Yaşlıların ruhsal ve zihinsel aktivitelerde düzelme

1. Beslenme

2. Tekerlekli sandalyeden yatağa ve tersi transferler

3. Kendine bakım

4. Klozete oturup kalkma

5. Yıkanma

6. Düzgün yüzeyde yürüme

7. Merdiven inip çıkma

8. Giyinip soyunma

9. Bağırsak bakımı

10. Mesane bakımı

Başlığında değerlendirilir. Toplam 100 puan olup, hasta kötüleştikçe puan düşer.

1. Bedensel

2. Ruhsal

3. Bağımsızlık düzeyi

4. Sosyal İlişkiler

5. Çevresel

6. Kişisel inançlar

Kalite arttıkça puan artar.

YAŞLILAR İÇİN DÜŞME DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİ (YDDÖ)

1. Bilişsel Uyum

2. Hareketlilik

3. Sakınma

4. Farkındalık

5. Acelecilik

6. Pratiklik

7. Aktivite planında değişiklik

8. Dikkatlilik

9. Seviye Değişiklikleri

10. Telefona yetişme

Basamaklarında değerlendirilir. Her bir kategoride 1-4 arası puan vardır. Arttıkça düşme sıklığı artmaktadır.

Geriatrik depresyon ölçeği ve kısa durum değerlendirme testi en sık kullanılanlarından biridir. GERİATRİK DEPRESYON ÖLÇEĞİNDE, hastaya sorulan 30 soruya hastanın verdiği evet veya hayır cevaplarından oluşur.