TEMEL BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 17

Meşguliyet (ergoterapi) veya diğer adı ile uğraşı tedavisi; Hastanın sağlığını sürdürmek, var ise patolojisini azaltmak, adaptasyon ve verimliliğini sağlamak için, seçilmiş işler veya işlevler ile fonksiyonlarını düzenleme, güçlendirme ve performansını arttırma sanatıdır.

Meşguliyet tedavisinin iki tane amacı vardır. Bunlar;
1. Anlamlı ve amaçlı aktivitelerle kişilerin potansiyel yeteneklerini geliştirerek günlük yaşam aktivitelerine katılımını ve bu aktivitelerdeki bağımsızlığını sağlamak,
2. Yaşlılık dönemi gibi toplumsal katılımını etkileyen fiziksel, zihinsel ve çevresel engel taşıyan durumlarda, engele neden olan durumu değerlendirmek, bunları ortadan kaldırmak, azaltmak veya düzenlemektir.

meşguliyet tedavisi ile;
• Zihinsel ve motor işlevler korunur
• Kronik hastalıkların komplikasyonlarının geciktirilir
• Yaşam kalitesinin artırılır
• Yaşamla bağlantının kuvvetlenmesine katkı sağlanır.

Meşguliyet tedavilerinde uygulama ilkeleri şöyle sıralanabilir.
1. Kararlı olmak
2. Aynı saatte devamlılığı sağlamak
3. İlginç, eğlendirici olmak
4. Kişiye özel, kolay kabul edilebilir olmak
5. Yan etkisi bulunmamak
6. Bu durumun gerekli olduğuna ve yararlı olacağına kişiyi ikna etmek olarak sıralanmaktadır.

Meşguliyet tedavisinin uygulama yolları arasında sanat, seramik, örgü, cam ve kumaş boyama, boncuk ve örgü vardır. Kitap yazmak meşguliyet tedavisinin uygulama yollarından biri değildir.

Yaşlılarda fonksiyonel yetenekleri değerlendirme için kullanılan ölçek BARTHEL GÜNLÜK YAŞAM ÖLÇEĞİ'dir. Bu ölçek ile yaşlılarda;

1. Beslenme
2. Tekerlekli sandalyeden yatağa ve tersi transferler
3. Kendine bakım
4. Klozete oturup kalkma
5. Yıkanma
6. Düzgün yüzeyde yürüme
7. Merdiven inip çıkma
8. Giyinip soyunma
9. Bağırsak bakımı
10. Mesane bakım gibi başlıklarda değerlendirmelere yapılır.

Meşguliyet tedavisi sırasında karşılaşılan güçlükler ve başarısızlık nedenleri arasında, tedavinin ihtiyaca yönelik olmaması yada kişinin bunu gereksiz hissetmesi durumunda tedavinin yarım bırakılması sıklıkla görülür. Aile ve toplumun tedaviye inanıp destek vermemesi tedaviyi olumsuz etkileyebilir. Maliyet olumsuz etki yapabilir. Tedavi sırasında ortaya çıkabilecek korku, mutsuzluk, başarısızlık hissi, başkaları tarafından küçümsenme tedaviyi bırakmaya neden olabilir.

Büyük İslam bilgini İbn-i Sina, musikinin tıpta oynadığı rolü şöyle tanımlamaktadır: “Tedavinin en iyi yollarından, en yetkililerinden biri, hastanın akli ve ruhi güçlerini artırmak, cesaret vermek, hastanın çevresini sevimli ve hoşa giden hale getirmektir" demiştir.

Müzikle tedavi ne sağlar?
1. Müzik duygusal değişiklikler meydana getirir.
2. Sosyal ilişkileri güçlendirir.
3. Psikolojik etkileri vardır.
4. Koruyucu hekimlik alanında kullanılır.
5. Doğumda, stres azaltma ve ağrı giderici olarak kullanılır.
6. Nörolojik hastalarda, motor sinir sistemi hastalıklarında, fizik tedavi metodu olarak kullanılır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), geriatrik yaş grubunu 65 yaş ve üzeri olarak tanımlanmıştır.

Geriatri ve Gerontoloji’nin gelişimi paralelinde 1954 yılında Clark Tıbbitts’in “yaşlıların toplumsal ve kültürel çevreden soyutlanmadan incelenmesine” ilişkin görüşü ile sosyal-gerontoloji kavramını ortaya çıkmıştır.

Sosyal hizmet uzmanı yaşlıyı değerlendirirken kişilerin sorun çözme kapasitelerini
geliştirmelerine yardımcı olmayı, yaşlıların toplumda var olan kaynaklara ulaşmalarını
sağlamayı, mevcut hizmetleri yaşlıların ihtiyaçlarına cevap verir hale getirmeyi, yaşlı ve
çevresi arasındaki etkileşimi kolaylaştırmayı amaçlamaktadır.

ENSTRÜMANTAL GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ (EFYA)
 Telefon kullanma
  Alışveriş
  Yemek hazırlama
  Ev korunması
  Transport
  Medikasyonlar
  Finans

Yaşlının tıbbi bakımı, yaşlının akut, subakut ve kronik bakımı şeklinde üç kısımda incelenebilir.

Subakut ve kronik bakımın temel hedefleri, fonksiyonel yetersizliğin korunması, bilişsel durumun takibi, hayat kalitesinin yükseltilmesi, hastalıkların önlenmesi, sağlığın
korunmasıdır.

Yaşlıların karşılaştığı sorunlar arasında

Yaşamının sonuna yaklaşmış hastaların bakımı konusunda basamaklı bir yaklaşım geliştirilmelidir. Bu basamaklar aşağıdaki gibidir:
1. Hastanın sona yaklaştığının fark edilmesi
2. Bakımın amaçlarının netleştirilmesi ve açıklanması
3. Bakımın planlanması
4. Planın uygulanması
5. Tedavinin etkinliğinin ve semptomların şiddetinin değerlendirilmesi

Beklenen kayıp konusunda aile bireylerinin bilgilendirilmesi, aydınlatılması gereklidir. Yaşam sonunda bakım planlanırken karar verilmesi gereken hassas konular aşağıda
listelenmiştir.
1. Agresif tedavilerden kaçınılmalıdır. Yaşlıda agresif kemoterapi veya kemoterapiye
dirençli ilerlemiş kanserde kemoterapi verilmesi buna örnektir.
2. Eksik tedavi yapılmamalıdır. Yaşam kalitesini düzeltecek tedaviler aksatılmamalıdır.
3. Tedavinin kar-zarar oranı dengelenerek karar verilmelidir.
4. Semptomların tedavisi yeterli yapılmalıdır.

Bütün sorunlar bakım verilende ve bakım verende ve ailede çeşitli sosyal ve psikolojik sonuçları olmaktadır. Bu sorunların aşılmasında bakım ekibinde bir sosyal hizmet uzmanı olması son derece yararlı olacaktır.

Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre kaza Arapça kökenli bir sözcük olup” Can veya mal kaybına, zararına neden olan kötü olay” anlamına gelmektedir. Daha geniş bir ifade kul­lanmak gerekirse kaza; daha önce alınabilecek önlemlerle engellenebilen, önceden plan­lanmayan ve beklenmeyen bir zamanda ortaya çıkan, can ve mal kaybı ile sonuçlanan bir olay olarak tanımlanmaktadır. Doğru yanıt B’dir.