TEMEL AFET BİLGİSİ

Afet tipleri doğrudan iklime bağlı, jeolojik, teknolojik, siyasi, biyolojik gibi çok çeşitli konularda ortaya çıkmaktadır. Doğrudan iklime bağlı afet tipleri şiddetli sıcak, şiddetli soğuk, kuraklık, kaya düşmesi, fırtına, hortum olarak sıralanabilir. Orman yangını ise biyolojik afet tiplerinden biridir. Doğru cevap D'dir.

Jeolojik temelli afet tipleri deprem, toprak kayması, kaya düşmesi, çığ, volkan patlaması, tsunami ve benzeri nedenler yüzünden oluşan afetlerdir.  Kimyasal silahlar ise teknolojik temelli afet tiplerinden biridir. Doğru cevap A'dır.

Teknolojik temelli afetler biyolojik, nükleer, kimyasal silahlar ve çeşitli kazalar (maden, sanayi) gibi alanlar teknolojik afetleri kapsar. Orman yangınları ise biyolojik temelli afetler tipleri arasında yer alır. Doğru cevap D'dir.

Erozyon, orman yangınları ve salgın hastalıklar, böcek istilaları gibi çok çeşitli afetler biyolojik afetlerdir. Savaşlar ise siyasi temelli afetlerden biridir. Doğru cevap E'dir.

Gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme imkanlarını ortadan kaldırmadan, bugünkü kuşakların ihtiyaçlarını karşılayarak kalkınabilme ve ekonomik, sosyal, çevresel hedefler arasında denge kurulması esasına dayanan bir kalkınma ve gelişme yaklaşımına sürdürebilir kalkınma denir. Doğru cevap A'dır.

Kriz normal düzeni bozan, toplum için olumsuz sonuçlar doğurma olasılığı bulunan fiziksel, sosyal, ekonomik ve politik olayların ortaya çıkması hâlidir. Doğru cevap C'dir.

Stratejik Planlama, kuruluşların mevcut durum, misyon ve temel ilkelerinden hareketle, geleceğe yönelik bir vizyon oluşturmalarına, bu vizyona uygun orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, hedeflerine ulaşabilmek için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımını belirlemelerine ve ölçülebilir göstergeler geliştirerek, faaliyetlerini izleme ve değerlendirmelerine imkân sağlayan, katılımcı ve esnek bir planlama sürecidir. Doğru cevap E'dir.

Bütünleşik Kapsayıcı Afet Yönetimi (BÜKAY)" döngüsünde yer alan dört evre  (a) azaltma-afet öngörü planlaması/afet etkisini azaltma, (b) hazırlık, (c) mukavemet ve (d) kurtarma ve iyileştirmedir. Doğru cevap A'dır.

İnsani yardımlar ise: doğal afetler, teknolojik afetler, savaş ve toplumsal çatışmalar neticesinde can güvenliği, açlık, susuzluk, kıtlık, geçici barınma, salgın hastalık ve benzeri nedenlerle ihtiyaç sahibi olan yerler için uluslararası toplumun istikrarında önemli bir unsur olması nedeniyle siyasi, ekonomik ve askeri amaçlardan bağımsız yapılacak yardımlar

Sivil savunma kavramı: düşman saldırılarına karşı halkın can ve mal kaybının en az seviyeye indirilmesi, hayati önem taşıyan her türlü resmî ve özel tesis ve kuruluşların korunması ve faaliyetlerinin devamını sağlayacak iyileştirmenin yapılması

Zarar azaltma: Afetlerde ve acil durumlarda meydana gelmesi muhtemel zararların yok edilmesi veya azaltılmasına yönelik risk yönetimi ve önleme tedbirleri

Müdahale: Afetlerde ve acil durumlarda can ve mal kurtarma, sağlık, iaşe, ibate, güvenlik, mal ve çevre koruma, sosyal ve psikolojik destek hizmetlerinin verilmesine yönelik çalışmalar

İyileştirme: Afet ve acil durum sebebiyle bozulan hayatın normalleştirilmesine yönelik faaliyetleri ve yeniden yapılanma

Hazırlık: Afet ve acil durumlara etkin bir müdahale amacıyla önceden yapılan her türlü faaliyetleri

Afet risklerini azaltmada etik ilkeler dayanışma, ortak sorumluluk, ayrımcılık yapmama, insanlık, objektiflik- tutarlılık, tarafsızlık, iş birliği, araziyi kontrol edebilme ve iletişim konuları olarak belirlenmiştir. Buna göre I, II ve III belirlenen etik ilkeler arasında yer almaktadır. Doğru cevap D’dir.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) bir projenin gerçekleştirilip gerçekleştirilmeyeceği, projenin alternatiflerinin bulunup bulunmadığı, projenin varsa riskleri, uygulama aşamasında hangi çevresel önlemlere gerek olduğu konularında alınacak karara temel teşkil edecek düzeye ulaşma anlamına gelmektedir. Doğru cevap A’dır.

2018 tarihli ve 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde belirtilen iyileştirme tanımı, afet ve acil durum sebebiyle bozulan hayatın normalleştirilmesine yönelik faaliyetleri ve yeniden yapılanmayı ifade etmektedir. Doğru cevap B’dir.

Afet yönetiminde mevcut örgütsel yapılanmada, temel olarak, “Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı” ve “Hizmet Birimleri” ile “Afet ve Acil Durum Danışma Kurulu”, birimleri yer almaktadır. Doğru cevap E’dir.

Denetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı doğrudan başkana bağlı görev yapan birimlerden biridir. Doğru cevap A'dır.

Eğitim Dairesi Başkanlığının görevlerinden bazıları şunlardır ( Kararname 4, md.42):

Doğru cevap C’dir.

Yerel yönetimler/mahalli idareler: il özel idareleri, belediyeler ve köy idarelerini kapsamaktadır. Özel bütçeli idareler, merkezi yönetim kapsamındadır. Yerel yönetimlerin sorumlulukları, kendi kuruluş kanunlarında özel bir “acil durum planlaması” başlığı altında yer almıştır. Yerel yönetimler yetki ve görevleri itibariyle, afet yönetiminin özellikle afete hazırlık sürecinde ve sonrasında önemli bir destek idare olarak görülmektedir. Doğru cevap D’dir.

Kamu yönetiminin karar almasına destek vermek amacıyla, afet tehdidinin tanımlanmasından, durumun kontrol altına alınmasına kadar olan ihtiyaçların belirlendiği süreç, uluslararası literatürde, Afetlerde Hızlı ÇED olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Afetlerde olayın değerlendirilmesinde dikkat edilmesi gereken modern yaklaşım süreci aşağıda yer almaktadır. Buna göre:

Doğru cevap A’dır.

Yöneticiden afetlerde uygulaması beklenen idari yönteme ilişkin bilgiler genel olarak aşağıda yer almaktadır.

Buna göre C seçeneğinde verilen "Uluslararası acil ve insani yardım faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi" afet sürecinde yöneticiden uygulaması beklenen idari yönteme ilişkin bilgilerden biri değildir. Doğru cevap C’dir.

Afet Yönetimi, toplumun sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşamasını zorlaştıran veya ortadan kaldıran afet olaylarına ilişkin bu sürecin tanısından başlayarak planlanması ve yönetimidir. Doğru cevap C'dir.