TEMEL AFET BİLGİSİ

“Odak Noktası” (Hiposantr) yerin içinde depremin enerjisinin ortaya çıktığı noktadır. 
 Odak noktasının yer yüzeyindeki iz düşüm noktasına dış merkez (Episantr) denir. Bir
gözlemci ile dış merkez arasındaki uzaklığa dış merkez uzaklığı; gözlemci ile odak noktası arasındaki
mesafeye ise odak uzaklığı veya iç merkez uzaklığı denir. Depremde enerjinin açığa çıktığı odak noktasının yeryüzünden en kısa uzaklığı, depremin odak derinliği olarak adlandırılır. Cevap A şıkkıdır.

Erzincan-7.9-6.8; Kocaeli-7.5; Karlıova-7, Düzce-7.2 şiddetlerine sahipti. Cevap C şıkkıdır.

Tekil temel tipi sağlam ve oturma tehlikesi olmayan zeminlerde inşa edilecek az katlı binalarda tercih edilmektedir.

İkiden fazla düşey taşıyıcı elemanın yüklerini bir bütün olarak zemine aktarabilen temeller sürekli temel olarak adlandırılmaktadır. Kolon ve perde duvar yükleri, bir bütün olarak kirişlere, kirişlerden de pabuca aktarılmaktadır.

Binanın tüm kolonlarının altına, inşaat alanını örten bir plak yapılıp kolonlar doğrudan bu plağa oturtulduğunda kirişsiz radye temel elde edilirken, plak üstünde kirişler yapılıp kolonların bu kirişlere oturtulmasıyla kirişli radye temel oluşturulur.

Ayrıca üstte bahsedilen temellerin hiçbiri özelliklerinden dolayı kazıklı temel kadar pahalı değildir.

Cevap A şıkkıdır.

Diğerleri döşeme türüdür. Cevap A şıkkıdır.

Binada dönmeye neden olan durum eksantrisite olarak adlandırılır. Bu da burulmaya neden olur. Cevap A şıkkıdır

b şıkkı, Birbirine dik iki deprem doğrultusunun herhangi biri için, herhangi bir katta en büyük göreli kat ötelemesinin o katta aynı doğrultudaki ortalama göreli ötelemeye oranını ifade eden Burulma Düzensizliği Katsayısı ηbi’nin 1.2’den büyük olması durumudur.

c şıkkı, Bina kat planlarında çıkıntı yapan kısımların birbirine dik iki doğrultudaki boyutlarının her ikisinin de, binanın o katının aynı doğrultulardaki toplam plan boyutlarının %20’sinden daha büyük olması durumudur.

d şıkkı, Kısa kolonlar, taşıyıcı sistem nedeni ile veya dolgu duvarlarında kolonlar arasında bırakılan
boşluklar nedeni ile oluşabilmektedir . Ayrıca tesisat katı, asma kat, merdiven ara sahanlıkları, yüksek kiriş, guseli kiriş ya da kolonlar, kat ara kirişleri ve kademeli temeller de bu probleme neden olmaktadır.

e şıkkı, Dep. Yön. 2007’ye göre kolonlar, kirişlerden daha güçlü olmalıdır. Ancak, eski binaların çoğunda, kirişler kolonlara nazaran daha büyük kesitli ve daha kuvvetli donatılmışlardır. Bu problem, kolonların büyük kesme kuvvetlerine maruz kalarak hasar görmesine ve binanın göçmesine neden olmaktadır.

Cevap a şıkkıdır.

Deprem derzi, binaların arasında bırakılan boşluk; korozyon,metallerin çevreleri ile girdikleri bir elektrokimyasal reaksiyon sonucu aşınmaya ve bozunmaya uğraması; Hiposantr, yerin içinde depremin enerjisinin ortaya çıktığı nokta; Odak noktasının yer yüzeyindeki iz düşüm noktası ise  dış merkez Episantr olarak adlandırılır. Cevap A şıkkıdır.

En önemlileri beton ve demirdir. Cevap A şıkkıdır. Diğerleri bunlardan daha az dayanıklıdır.

Pabuç, tekil temelde kullanılan bir ifadedir. Cevap e şıkkıdır.

116720 bina ve 32962 kişi ile Erzincan Depremi birinci sıradadır. Cevap A şıkkıdır.

İnsanların yaşamadığı, yerleşimin ve binaların bulunmadığı bir bölgede deprem tehlikesinden söz edilebilir fakat böyle bir bölgede deprem olsa bile bu olayın afete dönüşme riski bulunmamaktadır.

Depremin yer yüzeyindeki etkileri depremin
şiddeti olarak tanımlanır. Şiddetin ölçüsü, insanların deprem sırasında uykudan uyanmaları, mobilyaların hareket etmesi, bacaların yıkılması ve
toplam hasar gibi çeşitli kıstaslar göz önüne alınarak yapılır.

Binanın düşey taşıyıcı elemanlarının altında, bu elemanların kesitlerinden daha büyük bir betonarme pabuç yapılarak oluşturulan temel tipine tekil temel denir.

Tablo 6.1 Türkiye’de meydana gelen büyük depremler

Erzincan- 26.12.1939- 7.9 Büyüklüğünde.

Perde, süngerdir. Perde duvarlar, deprem sırasında rijitliklerinden dolayı
deprem yüklerini bir “sünger” gibi
üzerlerine çekerler.

bu sayede binadaki kolon ve kirişlerin daha az zorlanmasını sağlarlar. Resim 6.10’da perdeli bir bina modeli görülmektedir.

Yapısal risk ne zaman yüksektir?
1. Bina projesiz yapılmış ise: Düşey ve yatay yükler, malzeme özellikleri, zemin özellikleri
ve taşıyıcı sistem özellikleri gibi binanın deprem performansında etkili tüm parametreler
belirsizdir.

Güçlü Kiriş- Zayıf Kolon Problemi
Dep. Yön. 2007’ye göre kolonlar, kirişlerden daha güçlü olmalıdır. Ancak, eski binaların çoğunda, kirişler kolonlara nazaran daha büyük kesitli ve daha kuvvetli donatılmışlardır. Bu problem, kolonların büyük
kesme kuvvetlerine maruz kalarak hasar görmesine ve binanın göçmesine neden olmaktadır.

Korozyon, metallerin çevreleri ile girdikleri bir elektrokimyasal reaksiyon sonucu aşınmaya ve bozunmaya uğramasıdır.

Binalar arasında bırakılan boşluğa derz adı verilmektedir. Depremde binaların çarpışmasını önlemek için bırakılan boşluk, deprem derzi olarak adlandırılmaktadır.

Anadolu Üniversitesi BAP Komisyonunca 080240
no’lu bilimsel araştırma projesi olarak desteklenen bina
envanter çalışması kapsamında gerçekleştirilen yerinde
bina incelemelerinde; kullanıcıların, binaların taşıyıcı sistem elemanlarında hasara neden olan müdahalelerde bulundukları belirlenmiştir. Bu müdahalelerden en yaygın olanı, tesisat borularının, kiriş donatılarının arasından geçirilmesi suretiyle kirişte oluşturulan hasarlardır