TEMEL AFET BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 11

Depremde enerjinin açığa çıktığı odak noktasının yeryüzünden en kısa uzaklığı, depremin odak derinliği olarak adlandırılır. Doğru cevap E'dir. 

M=2.0 büyüklüğünde bir deprem, yeryüzünün derinliklerinde yaklaşık bir futbol sahası büyüklüğünde bir kırığın meydana geldiğini gösterir. Büyüklük bir birim artarsa, yani 3.0 büyüklüğünde bir deprem oluşmuş ise, yaklaşık 10 futbol sahasına eşit bir alanın kırılmış olduğu anlaşılır. Doğru cevap D'dir. 

Tekil temel, binanın düşey taşıyıcı elemanlarının altında, bu elemanların kesitlerinden daha büyük bir betonarme pabuç yapılarak oluşturulan temel tipidir. Doğru cevap A'dır. 

Binanın zemine oturduğu alanı boydan boya kaplayan betonarme temellere “radye temel” adı verilmektedir. Doğru cevap C'dir. 

Kirişler, üstlerinde bulunan duvarları ve döşemeleri taşıyarak duvar ve döşeme yüklerini kolonlara aktarırlar. Kirişler, kolon ve perdeleri birbirine bağlayarak çerçeve oluşumunda rol oynar ve döşemelerle birlikte yatay deprem kuvvetlerinin kolon ve perdeler arasında güvenle aktarılmasını sağlarlar. Doğru cevap D'dir. 

Döşemeler, üzerindeki yükleri kolon ve kirişlere aktaran, kirişlerle birlikte yatay deprem kuvvetlerinin kolon ve perdeler arasında iletilmesine katkı sağlayan yapı elemanlarıdır. Doğru cevap A'dır. 

Kolonları, perde duvarları, taşıyıcı duvarları veya dolgu duvarları temelinden en üst katına kadar süreklilik göstermeyen ve duvarsız giriş katları diğer katlarından daha yüksek olan binalarda, bu elemanların kesintiye uğradığı kat yanal yüklerin etkisiyle aşırı ötelenerek hasar görmektedir. Bu kata, “Yumuşak Kat” adı verilmektedir. Doğru cevap E'dir. 

Etriye, kolon ve kirişlerin içinde bulunan ve boyuna donatıları saran donatılar olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap B'dir. 

Korozyon, metallerin çevreleri ile girdikleri bir elektrokimyasal reaksiyon sonucu aşınmaya ve bozunmaya uğramasıdır. Doğru cevap C'dir. 

Afet Yönetimi:

Riskli alan ve konuların tespiti; doğal, teknolojik, sosyal, beşeri, politik koşulların kontrolü; rasyonel plan, politika ve yöntemlerin geliştirilmesinin sağlanması; karar alıcı ve uygulayıcıların eğitimi dâhil, her detayın düşünülerek yönlendirilmesi, farkındalığın artırılması ve bir kültür olarak benimsetilmesi ile ilgili yönetimde “planlamadan kontrole” kadar olan yönetim sürecini kapsayan, merkezinde kamu yönetiminin yer aldığı, disiplinlerarası bir çalışmadır.

Kurumsal ve sektörel bütünleşik ile iş birliğinin sağlanarak, Bütünleşik Afet Yönetimini başarmak ideal olarak hedeflenmektedir. 

Görüldüğü üzere tek disiplinli değil, disiplinler arası bir çalışmadır. Doğru cevap A'dır.

Kriz: Normal düzeni bozan, toplum için olumsuz sonuçlar doğurma olasılığı bulunan fiziksel, sosyal, ekonomik ve politik olayların ortaya çıkması hâlidir. Doğru cevap B'dir.

Risk belirleme aşamasında tehdit tiplerinin farkındalığı sağlanarak, olası etkilerinin azaltılması safhasında yapısal ve yapısal olmayan önlemlerle doğal tehlikeler, çevresel bozulma ve teknolojik tehlikelerin olumsuz etkilerini sınırlamak için çalışmalar yapılmaktadır.

Afet Azaltma Birleşmiş Milletler Uluslararası Stratejisi (UNISDR) göre, genellikle tehlikelerin olumsuz etkileri tam olarak önlenemez ise de, ölçek ya da şiddeti önemli ölçüde çeşitli stratejiler ve eylemler ile azaltılabilir.

Afet riskini yönetmek için afet risk yönetişimi uygulamalarını güçlendirmek, afetlere dayanıklılığı, mukavemeti artırmak için risk azaltıcı yatırımları yapmak, bu süreçlerin başarısı açısından önemlidir. Bu çalışmalarda merkezi (yasal düzenlemeler ve koordinasyon, idari ve mali destek) ve yerel yönetimler (ruhsat, planlama vb) tek başına ve/veya iş birliği içinde önemli rollere sahiptir. Doğru cevap D'dir.

Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990– 1994):

Deprem ve diğer afet tehlikeleri azaltma ile ilgili politikalar yanında, bina denetim sistemi, afete dayanıklı binalar ve standart malzeme kullanımı hususları dikkate alınmıştır.

Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996- 2000):

Risk haritalarının hazırlanması ve bölgesel ve fiziksel planlamada kullanılması ilk defa tanımlanmıştır.

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001– 2005):

Afet zararlarının azaltılması için yeni politikalar ve yöntemler oluşturulması, sosyal, hukuki, kurumsal ve teknik yapılarının gözden geçirilmesi yanında, toplumsal bilincin oluşturulması için eğitim programlarına önem verilmesi ve özelikle yerel yönetimler, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında iş birliği ve koordinasyona(yönetişim) dikkat çekilmesi hedeflenmiştir.

Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007–2013):

Afet yönetiminde kamu, kurum ve kuruluşlar arasında yetki-görev karmaşasının önlenmesi; Kırsal yerleşim planlamasının esas ve kriterleri, kırsal alanın özelliklerine ve kırsal toplumun ihtiyaçlarına göre belirlenecek, plan yapımında gelişmekte olan merkezi yerleşim birimlerine, turizm bölgelerine, koruma alanlarına ve afet riski yüksek yörelere öncelik verilmesi planlanmıştır. Afet ve Acil Duru Yönetimi Başkanlığı(AFAD) ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri 2009 yılında Dokuzuncu Kalkınma Planı döneminde oluşturulmuştur.

Doğru cevap C'dir.

Seferberlik ve savaş hazırlıklarında ihtiyaç duyulacak sivil kaynakları tespit etmek. Sivil Savunma Dairesi Başkanlığının bir görevidir.

Uluslararası acil yardımları yapmak ve kabul etmek. İyileştirme Dairesi Başkanlığının bir görevidir.

İtfaiye, arama ve kurtarma hizmetlerinin standartlarını belirlemek ve Başkanlık bünyesindeki afet ve acil durum yönetimi merkezini idare etmek. Müdahale Dairesi Başkanlığının bir görevidir.

Yurt içi ve yurt dışında meydana gelen afet ve acil durumlarla ilgili bilgileri toplamak ve değerlendirmek. Planlama ve Risk Azaltma Dairesi Başkanlığının bir görevidir. Doğru cevap E'dir.

İyileştirme Dairesi Başkanlığının görevleri ( Kararname 4, md.38) şunlardır:

Yurt içi ve yurt dışında meydana gelen afet ve acil durumlarla ilgili bilgileri toplamak ve değerlendirmek ise, Planlama ve Risk Azaltma Dairesi Başkanlığının görevlerinden biridir. Doğru cevap A'dır.

İllerde bütünleşik afet ve acil durum yönetiminin tüm unsurlarını içerecek şekilde, Başkanlığın taşra teşkilatı olarak valiye bağlı il afet ve acil durum müdürlükleri kurulmuştur. Müdürlüğün sevk ve idaresinden, ildeki afet ve acil durum faaliyetlerinin yönetiminden birinci derecede mahallin en büyük mülki amiri olarak vali sorumludur (Kararname 4, md.52). Ayrıca, il afet ve acil durum müdürlüklerince tesis edilen iş ve işlemler dolayısıyla açılmış ve açılacak davalar valilikler husumetiyle yürütülmektedir. Doğru cevap B'dir.

T.C İçişleri Bakanlığı Güvenlik ve Acil Durumlar Koordinasyon Merkezi Yönerge(GAMER) 12.04.2017 tarihinde “İçişleri Bakanlığı Güvenlik ve Acil Durumlar Koordinasyon Merkezi Yönergesini” yürürlüğe konulmuştur. Güvenliği tehdit eden acil durumlara ilişkin hizmetlerin ülke düzeyinde etkin bir şekilde gerçekleştirilmesine yönelik alınacak önlemlerin “bütünleşik bir yönetim” anlayışıyla olay öncesi: hazırlık ve zarar azaltma; olay sırasında: müdahale ve olay sonrasında gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmaları, “kurumsal yönetişim” ilkeleri içinde yürütülecektir. Kurumsal yönetişim içinde öncelikle Bakanlık merkez birimleri, bağlı kuruluşlar valilikler ile diğer bakanlık, kurum, kuruluşlar ve mahalli idare /yerel yönetim birimleri bulunmaktadır. Bu işbirliği afet yönetimi sürecine ilişkin politikaların üretilmesi ve belirlenen politikaların uygulanması ile ilgili olarak gerekçelendirilmiştir. Güvenlik ve Acil Durumlar Koordinasyon Merkezleri, Bakanlık] ve İller düzeyinde kurulmuş ve adı “GAMER” olarak kısaltılmıştır. Yeni kurulmuş yapılanmalar ile bağlantıları veya sürekliliği konusu zaman içinde değerlendirilebilecektir. Doğru cevap E'dir.

Büyükşehir Belediye Kanunu’nda (5216 sayılı kanun, md.7) afet yönetimi hazırlık çalışmaları konusunda aşağıda listelenen hususlara yer verilmiştir.

İl düzeyinde yapılan plânlara uygun olarak, doğal afetlerle ilgili plânlamaları ve diğer hazırlıkları büyükşehir ölçeğinde yapmak; gerektiğinde diğer afet bölgelerine araç, gereç ve malzeme desteği vermek; itfaiye ve acil yardım hizmetlerini yürütmek; patlayıcı ve yanıcı madde üretim ve depolama yerlerini tespit etmek, konut, işyeri, eğlence yeri, fabrika ve sanayi kuruluşları ile kamu kuruluşlarını yangına ve diğer afetlere karşı alınacak önlemler yönünden denetlemek, bu konuda mevzuatın gerektirdiği izin ve ruhsatları vermek.

Doğru cevap C'dir.

Afetlerde olayın değerlendirilmesinde dikkat edilmesi gereken modern yaklaşım süreci aşağıda yer almaktadır. Buna göre:

Görüldüğü üzere hazırlık diye bir aşama yoktur. Doğru cevap B'dir.

Dünyada her yıl ortalama 1000 kişinin kütle hareketleri nedeniyle yaşamını yitirdiği bilinmektedir.