TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ - Deneme Sınavı - 3

Bir elektromanyetik spektrumun en uzun dalga boyundan en kısa dalga boyuna kadar sıralanması, radyo dalgaları, mikrodalga, kızılötesi, görünür bölge, morötesi, x-ışınları ve gamma ışınları biçiminde olur. Doğru cevap D’dir

Frekansı en küçük (dalgaboyu en büyük) elektromanyetik dalgalar radyo dalgaları, frekansı en büyük (dalgaboyu en küçük) elektromanyetik dalgalar ise gamma ışınlarıdır. Dalga boyu büyüdükçe frekans küçülür. Bu nedenle gamma ışınlarının frekansı x-ışınlarından daha büyüktür. Radyo dalgalarının frekansı x ışınlarından daha büyüktür. Gamma ışınlarının dalga boyu mikrodalgadan daha büyüktür. Doğru cevap A’dır.

Kızılötesi ışınımını, yakın ve uzak kızılötesi olmak üzere iki bölgede tanımlayabiliriz. Yakın kızılötesi ışınımı, görünür bölge ışınımının dalga boyuna çok yakın olurken, uzak kızılötesi ise elektromanyetik spektrumun mikrodalga bölgesine daha yakındır. Uzak kızılötesi dalgaları, ısısal özelliğe sahiptir. Diğer bir deyişle, kızılötesi ışınımının bu tipini, ısı biçiminde, günlük hayatımızda görebiliriz. Güneşten, bir ateşten, bir radyatörden veya yaya kaldırımından hissettiğimiz sıcaklık kızılötesi ışınımdır. Çok kısa yakın kızılötesi dalgalar ise ısı olarak karşımıza çıkmazlar. Bu yakın kızılötesi dalgalar televizyonların uzaktan kumanda sistemlerinde kullanılmaktadır. Doğpru cevap C’dir.

Bir elementin çekirdeğindeki nötron sayısı farklı olabilir. Proton sayıları eşit, nötron sayıları farklı olan çekirdeklere izotop adı verilir. Kütle numarası proton sayısı ile nötron sayısının toplamını ifade ettiğinden Aynı elementin farklı izotoplarının kütle numaraları birbirinden farklıdır. Aynı element için izotopların radyoaktivite türleri çok farklı olabilir. Bunların bazıları radyoaktiftir, bazıları da değildir. Doğru cevap A’dır.

Elementler kararlı hale geçme süreci içerisinde enerjilerini değişik şekillerde kaybeder ve farklı elementlere dönüşürler. Dönüşüm sırasında ortaya çıkan enerjiye radyasyon denir. Doğru cevap E’dir.

Radyoaktif bozunma, doğal veya yapay kararsız çekirdeklerin parçalanması ve bozunmasıdır. Bu bozunma durdurulamaz, hızlandırılamaz veya yavaşlatılamaz, kararlı çekirdek haline gelinceye kadar devam eder. Radyoaktif bir maddeden yayınlanan üç tip radyasyon vardır. Doğru cevap E’dir.

Bir radyoaktif izotopun birim zamanda bozunan atom sayısına aktiflik denir. Bir radyoaktif elementin başlangıçta var olan atomlarının yarısının bozunması için geçen süreye yarı ömür denir. Bir radyoaktif atomun yaklaşık olarak ne kadar zaman aktif kalacağı ortalama ömür kavramıyla açıklanır. 4He çekirdekleri yayınlanır. α-bozunmasında 4He çekirdekleri yayınlanır. β-bozunumunda elektron ya da pozitron yayınlanır. Dolayısıyla I, II ve III numaralı ifadeler doğru IV numaralı ifade yanlıştır. Doğru cevap D’dir.

Bir nötronun, uranyum gibi ağır bir elementin atomunun çekirdeğine çarparak yutulması, bunun sonucunda bu atomun kararsız hale gelerek daha küçük iki veya daha fazla farklı çekirdeğe bölünmesi olayına Fisyon (çekirdek parçalanması) denir. Doğru cevap B’dır.

Frekansı en küçük (dalgaboyu en büyük) elektromanyetik dalgalar radyo dalgaları, frekansı en büyük (dalgaboyu en küçük) elektromanyetik dalgalar ise gamma ışınlarıdır. Buna göre doğru cevap A'dır.

Hafif radyoaktif atom çekirdeklerinin birleşerek daha ağır atom çekirdeklerini meydana getirmesi olayına Füzyon (çekirdek birleşmesi) denir. Fisyon olayı, ağır çekirdeklerin kararsızlık özelliği kullanılarak nötronların Uranyum çekirdeği ile uygun çarpışmalar yapmasıyla başlatılabiliyordu. Füzyon ise bu kadar kolay başlatılamaz. Füzyon tepkimeleri Güneş’te her an doğal olarak gerçekleşmektedir. Güneş’ten gelen ısı ve ışık, hidrojen çekirdeklerinin birleşerek helyuma dönüşmesi ve bu dönüşüm sırasında kaybolan maddenin yerine enerji ortaya çıkması sayesinde meydana gelmektedir. Nükleer santrallerde zincirleme fisyon reaksiyonu kontrollü bir şekilde yapılır. Doğru cevap B’dir.

Frekansı en küçük (dalgaboyu en büyük) elektromanyetik dalgalar radyo dalgaları, frekansı en büyük (dalgaboyu en küçük) elektromanyetik dalgalar ise gamma ışınlarıdır. Buna göre doğru cevap E'dir.

Radyasyonun zararlı etkilerinden korunmanın üç temel prensibi şöyle sıralanmaktadır: Zaman, Radyasyon kaynağına maruz kalınma süresi arttıkça alınan doz artar. Mesafe, Alınan radyasyon dozu radyasyon kaynağına olan mesafenin karesi ile ters orantılıdır. Zırhlama, Radyasyon kaynağının uygun nitelik ve kalınlıktaki malzeme ile zırhlanması alınan iyonize edici radyasyon dozunu azaltır. Doğru cevap A’dır.