TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ - Deneme Sınavı - 17

Yer değiştirme vektörel bir niceliktir.

Ortalama sürat, alınan toplam yolun geçen zamana bölünmesiyle bulunur. Buna göre, toplam yol 120 metre, geçen süre 15 saniyedir. Ortalama süre 8 m/s olarak bulunur. Doğru cevap, E'dir.

Ortalama hız yer değiştirmeye bağımlılık gösterir.

Ortalama sürat alınan toplam yola bağımlılık gösterir. Doğru cevap C'dir.

Öncelikle 72 km/h ifadesini m/s cinsinden ifade etmek gerekmektedir. Burada bilinmesi gereken 1km=1000m ve 1h=3600s olduğudur. Bu durumda; 72000/3600=20 m/s bulunur. 30 dakika da 1800 saniyeye denk geldiğine göre, 20x1800=36000 metre, yani 36 km sonucuna ulaşılır.

Hareketlinin hızı belirli zaman aralıklarında eşit miktarlarda artıyor veya azalıyor ise bu harekete düzgün değişen doğrusal hareket denir.

Bir boyutta düzgün değişen doğrusal harekette ivme sabit olup hız düzgün değişim gösterir. Doğru cevap B'dir.

SI sisteminde, alınan yolun birimi metre olarak verilmektedir. Doğru cevap, E'dir.

90 km/h olarak verilmiş olan bir ifadenin m/s cinsinden karşılığı 25'dir. Doğru cevap C'dir.

Verilenlere göre, iki bisikletlinin birbiriyle karşılaşma süresi 10 saniyedir. Doğru cevap, B'dir.

Ölçüm: Bir büyüklüğün belirlenebilmesi amacıyla bir ya da daha fazla büyüklük değerinin deneysel olarak elde edilmesi sürecine denir.

Temel büyüklük: Bir büyüklükler sisteminde yer alan ve birbiri cinsinden ifade edilemeyen büyüklüktür. Örneğin uzunluk, zaman, kütle temel büyüklüklerden bazılarıdır.

Ölçüm birimi: Aynı türdeki iki büyüklüğün oranlarını bir sayı olarak ifade ederek bunların karşılaştırılmasını sağlayan, kabul edilmiş, tanımlanmış gerçek skaler büyüklüktür. Örneğin Uluslararası Standartlar Birim Sistemi’nde metre uzunluk ölçüsü birimidir.

CGS Birim Sistemi: Bu birim sisteminde uzunluk birimi santimetre (cm), kütle birimi gram (g) ve zaman birimi saniye (s) dir.

FPS Birim Sistemi: İngiliz Birim Sistemi olarak da bilinen bu sistem; uzunluğun foot (ft) ile,ağırlığın pound (libre, lb) ile ve zamanın saniye (s) ile ölçüldüğü birim sistemidir. A.B.D., İngiltere ve İngiliz Uluslar Topluluğu ülkelerinde günlük hayatta kullanılan bir sistemdir. Örneğin bu ülkelerdeki alış veriş merkezlerinde meyve, sebze ve et gibi ürünler pound birimi kullanılarak tartılmaktadır.

Sistematik Hatalar: Kullanılan ölçü aletinden, kullanıcıdan ve bazı dış etkenlerden kaynaklanan hatalardır. Daima aynı yönde ortaya çıkan ve tüm alınan ölçümlerin gerçek değerden küçük ya da büyük ölçülmesine neden olan hatalardır. Kullanılan ölçme aleti kısmen bozuk veya iyi kalibre edilmemiş ise, sonuç sistematik hatalıdır. Bu hataya kalibrasyon hatası da denir. Ölçme aletine tam karşıdan bakılmalıdır. Ölçme aletine tam karşıdan, dik bakılmadığında, paralaks hatası oluşur.

Rastgele hatalar: Ölçme anında önceden tedbiri alınmayan ve ölçme sonuçlarını geçici olarak etkileyen olaylardan oluşan hatalardır. Şehir voltajındaki ani değişimler, ortam sıcaklığındaki değişimler, rastgele hatalara örnek verilebilir. Deney verilerinde ortalama değerden çok fazla sapma gösteren veriler, bu tür rastgele hatalardan kaynaklandığından, hesaplamaya dahil edilmezler.

1931 yılında çıkarılan Ölçü ve Tartılar Kanunu ile metrik ölçü ve tartıların kullanımı 1 Ocak 1933’de zorunlu kılınmış ve 1 Ocak 1934 tarihinden itibaren tüm Türkiye’de uygulanmaya başlanmıştır.

Ölçü sayısı ve birimi verildiğinde tanımlanabilen büyüklüklere skaler büyüklük denir. Skaler büyüklükler basit aritmetik kurallara göre toplanabilir, farkları alınabilir.

Sürat vektörel bir niceliktir.