TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ - Deneme Sınavı - 14

Düzlem açı, uzay açı gibi yardımcı büyüklükler yanında, hız, ivme, kuvvet vb. büyüklükler ise türetilmiş büyüklükler olarak adlandırılmaktadır.

Işık şiddeti, kandela (Cd) şeklinde ifade edilir.

Koordinat sistemleri genel manada canlı veya cansız, büyük ya da küçük belirli nesnelerin konumunu tarif etmek amacıyla kullanılmaktadır.

Farklı koordinat sistemleri mevcut olmakla birlikte kartezyen koordinat sistemleri yaygın kullanım şekilleriyle ön plana çıkmaktadır. kartezyen koordinat sisteminde x ve y eksenleri birbirini dik kesmektedir. Eksenlerin kesiştiği nokta orijin olarak adlandırılır ve O(0;0) olarak gösterilir. Burada orijinin x ve y bileşenlerinin sıfır olduğu anlaşılmaktadır. yatay eksen olan x ekseninde sağ taraf pozitif sol taraf negatif birimdir.

Fizikte büyüklük kavramı iki ana başlık altında incelenebilir. Bunlar skaler ve vektörel büyüklüklerdir.

Kinematik bir hareketlinin, hareketine dair mevcut durumunu tanımlarken kullanılan yer değiştirme, alınan yol, zaman, hız ve ivme gibi büyüklükler arasındaki mevcut bağıntıları ele almakta ve incelemektedir.

Alınan yol skaler, yer değiştirme vektörel bir büyüklüktür.

"Bir cisim düz bir yol boyunca eşit zaman dilimlerinde eşit miktarlarda yol alıyor ise bu cisim düzgün doğrusal hareket ediyor, denilir."

Evrende atomlardan insanlara, insanlardan gezegen ve farklı türden gök cisimlerine kadar canlı veya cansız her şey hareket hâlindedir. Hareket belirli bir referans noktasına göre tanımlandığında anlam kazanır.

Mevcut birim sistemleri içerisinde en yaygın biçimde kabul göreni “The International Systemof Units” (SI) ya da Türkçe ifadesiyle Uluslararası Birimler Sistemi’dir. Bu sistemde yer alanlar;

• Uzunluk, metre (m)
• Kütle, kilogram (kg)
• Zaman, saniye (s)
• Elektrik akım şiddeti, amper (A)
• Termodinamik sıcaklık, kelvin (K)
• Madde miktarı, mole (mol)
• Işık şiddeti, kandela (Cd)

Zaman birimi olan saniye ise sezyum atomunun kendine has karakteristik frekansları üzerinden belirlenmiştir. Oldukça kararlı bir yapı gösteren bu yöntemde sapmalar yok denecek kadar azdır.

Bir kenarının uzunluğu 10 mm olan bir karenin çevresi kaç metredir?

Çözüm:
Bir karenin dört kenarı olup tüm kenarları eşit uzunluktadır. Dolayısıyla çevresi
10mm+10mm+10mm+10mm=40 mm’dir. 40mm ifadesinde yer alan ilk m harfi mili anlamına gelip karşılığı 10-3’tür. İkinci m ise metre anlamına gelmektedir. Buradan yola çıkılırsa sonuç 40mm=40.10-3m=4.10-2m=0,04m olarak bulunur.

Günümüzün modern dünyasında da gezegenler ve farklı türden gök cisimlerinden atom ve moleküllere kadar yer ve konum belirlerken standart yaklaşımların söz konusu olduğu ortak ifade biçimlerine ihtiyaç vardır. Bu noktada koordinat sistemleri devreye girmektedir. Koordinat sistemleri genel manada canlı veya cansız, büyük ya da küçük belirli nesnelerin konumunu tarif etmek amacıyla kullanılmaktadır.

Kartezyen koordinat sisteminde x ve y eksenleri birbirini dik kesmektedir. Eksenlerin kesiştiği nokta orijin olarak adlandırılır ve O(0;0) olarak gösterilir.

Bir vektörün şiddeti pozitif bir rakam veya sayıdır. Negatif değer almaz.

Kinematik bir hareketlinin, hareketine dair mevcut durumunu tanımlarken kullanılan yer değiştirme, alınan yol, zaman, hız ve ivme gibi büyüklükler arasındaki mevcut bağıntıları ele almakta ve incelemektedir.

Evden sabah çıkıp okula giden ve nihayet dersleri bitince eve dönen bir öğrenci hiç şüphesiz belirli bir yol almıştır. Fakat öğrenci okul bitiminde eve döndüğü için toplam yer değiştirmesi sıfırdır. Çünkü başladığı noktaya yani eve geri dönmüştür. Bir canlı veya bir nesne günün sonunda başladığı yere geri dönüyorsa yer değiştirmesi sıfırdır. Fakat bu durumda alınan yol sıfırdan farklı bir değerdir.

Alınan yol skaler, yer değiştirme vektörel bir büyüklüktür.

Fizik biliminde, genel olarak bilinmeyen bir büyüklüğün bir ölçü aleti kullanılarak veya bilinen bir nicelikle karşılaştırılarak değerlendirilmesi süreci ölçme olarak adlandırılır.

Mevcut birim sistemleri içerisinde en yaygın
biçimde kabul göreni “The International System
of Units” (SI) ya da Türkçe ifadesiyle Uluslararası
Birimler Sistemi’dir. Bu sistemde;

• Uzunluk, metre (m)
• Kütle, kilogram (kg)
• Zaman, saniye (s)
• Elektrik akım şiddeti, amper (A)
• Termodinamik sıcaklık, kelvin (K)
• Madde miktarı, mole (mol)
• Işık şiddeti, kandela (Cd)
şeklinde ifade edilebilecek yedi temel büyüklük
bulunmaktadır.