TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ I

Momentum terimi Latince kökenli bir terim olup bir cismin hareket miktarını ifade etmektedir.

Çizgisel momentum yani kısacası momentum bir cismin kütlesi ile hızının çarpımıyla elde edilmektedir.

Çizgisel momentumun birimi kg.m/s ‘dir.

Bir cismin son momentumu ile ilk momentumu arasındaki fark momentum değişimi olarak bilinmektedir.

Bir cisme etki eden itme kavramı cismin momentumundaki değişime eşittir. Yani cismin kütlesi ile hızının çarpımıyla oluşan değişime eşittir.

Momentumun yönünün ve büyüklüğünün değiştirilebilmesi için etki edilen cismin yoğunluğuna gerek duyulmamaktadır. Fakat dış kuvvetin yönünün, büyüklüğünün, etki süresinin ve hızının değişmesine gerek duyulmaktadır.

Cismin bir fiziksel olaydan önceki ve sonraki momentumlarının eşit olması cismin momentumunun korunmasını ifade etmektedir.

Son momentumun lk momentuma eşit olması momentumun korunması kavramını ifade etmektedir. Korunum için türetilen eşitlikler vektöreldir.

Çarpışma veya patlama gibi fiziksel olaylarda bileşke kuvvet sıfırsa momentum korunur.

Toplam momentumun korunup kinetik enerjinin korunmadığı çarpışma kavramı bize esnek olmayan çarpışma kavramını ifade etmektedir. Toplam momentumun ve kinetik enerjinin korunduğu çarpışmalar ise esnek çarpışmalardır.

Bir cismin kütlesi ile hızının çarpımı çizgisel momentum veya kısaca momentum olarak isimlendirilir. Birimi kg.m/s’dir. Momentum vektörel bir niceliktir ve yönü cismin hızı yönündedir.

Bir cismin kütlesi ile hızının çarpımı çizgisel momentum veya kısaca momentum olarak isimlendirilir. Birimi kg.m/s’dir. Momentum vektörel bir niceliktir ve yönü cismin hızı yönündedir. Bu bakımdan cismin momentumunun bilinmesi cismin hangi yönde hareket ettiği bilgisini de verir. "Birimi CGS sisteminde g/cm³’dür.", "Birimi SI sisteminde kg/m³’dür.", "Maddenin birim hacminin kütlesidir.", "Sıcaklıkla birlikte değişmektedir." ifadelerinde verilenler özkütle ile ilgilidir.

Kuvvet vektörel büyüklük olduğundan itme de vektörel bir büyüklüktür. İtmenin birimi newton-saniye (N.s)’dir. Cisim üzerine etki süresi farklı olacak şekilde birden fazla kuvvet uygulandığında, itme, her bir kuvvetin kendi etki süresi ile çarpımlarının vektörel toplamı olarak düşünülmelidir.

Momentumun birimi kg.m/s’dir. Özkütlenin birimleri, CGS sisteminde g/cm³ ve SI sisteminde kg/m³’dür. İtmenin birimi newton-saniye (N.s)’dir.

Bir cisme etkiyen kuvvetin etki süresi ile kuvvetin çarpımı yani itme, momentum değişimini verir. Bir cisme etki eden itme, cismin momentumundaki değişime eşittir.

Momentumun yönünü ve büyüklüğünü değiştirebilmek için hızın değişmesi dolayısıyla cisim üzerine etki eden dış kuvvetin yönü, büyüklüğü veya etki süresi niceliklerinden en az birinin değişmesi gereklidir.

Son momentumun ilk momentuma eşit olduğu duruma momentum korunumu denir. Cismin bir fiziksel olaydan önceki ve sonraki momentumlarının eşit olması momentumunun korunduğunu ifade eder.

Hareketli bir cismin, durmakta olan veya hareketli diğer bir cisimle etkileşmesine çarpışma denir. Çarpışmalar cisimlerin çarpışmadan önceki ve sonraki doğrultularına göre ikiye ayrılır. Eğer çarpışma öncesi ve sonrası cisimler aynı doğrultuda ise bu merkezi çarpışma, değilse merkezi olmayan çarpışma olarak isimlendirilir.

Hareketli bir cismin, durmakta olan veya hareketli diğer bir cisimle etkileşmesine çarpışma denir. Çarpışmalar cisimlerin çarpışmadan önceki ve sonraki doğrultularına göre ikiye ayrılır. Eğer çarpışma öncesi ve sonrası cisimler aynı doğrultuda ise bu merkezi çarpışma, değilse merkezi olmayan çarpışma olarak isimlendirilir. Toplam momentumun ve kinetik enerjinin korunduğu çarpışmalar esnek çarpışma, toplam momentumun korunup kinetik enerjinin korunmadığı çarpışmalar esnek olmayan çarpışma diye isimlendirilir. Son momentumun ilk momentuma eşit olduğu duruma momentum korunumu denir.

Toplam momentumun ve kinetik enerjinin korunduğu çarpışmalar esnek çarpışma olarak adlandırılır. Esnek çarpışmada momentum ve mekanik enerji korunur. Çarpışma sırasında enerji kaybı da yoktur.