TEKNOLOJİ,İNNOVASYON VE GİRİŞİMCİLİK

Ian Morris (2010) tarih boyunca insanlığın gelişme düzeyini yansıtan bir endeks hazırlamıştır. Morris, bu endekste kentleşme, enerji, bilgi teknolojileri ve askeri yeteneklerdeki değişimleri incelemiştir.

Avusturyalı iktisatçı J. Schumpeter (2003), eski üretim tekniklerini ve ürünleri, sürekli bir şekilde yok ederek yerine yeni üretim teknikleri ve ürünler koyan bu endüstriyel mutasyon sürecini yaratıcı yıkım olarak adlandırır.

1940-1990 yıllarında yaşanan teknoloji dönüşüm evresi, kitlesel üretim çağı olarak adlandırılmaktadır.

Üçüncü teknolojik dönüşüm evresinin bir özelliği de endüstrileşme sürecinde A.B.D.’nin İngiltere’yi geçmesidir. 20. yüzyılın başında, kişi başına gelirde ve endüstriyel ürünlerin üretiminde A.B.D. İngiltere’yi geçti ve dünyanın önde gelen ekonomilerinden biri oldu. 1910 yılında A.B.D.’nin tüm ihracatının %60’ı endüstriyel ürünlerden oluşuyordu ve 1920 yılında ilk defa kentlerde yaşayan insanların sayısı kırlarda yaşayanları geride bıraktı.

Amerikalı bir mühendis olan Frederick Taylor 1911 yılında yayınlanan Bilimsel Yönetimin İlkeleri adlı kitabında işletmelerin daha verimli faaliyet gösterebilmeleri için uymaları gereken kuralları sıralıyordu. Günümüzde biz bu ilkelerden oluşan anlayışa Bilimsel Yönetim Yaklaşımı adını veriyoruz. İsraf ve kayıpları azaltmak için görevlerin ve üretimde kullanılan ekipmanların standartlaştırıl­ması, bir işin en kısa sürede nasıl yerine getirilebileceğinin analizine dayanan hareket ve zaman etütleri, üretim miktarına bağlı teşvikli ücret sistemleri, çalışanların çeşitli kriterlere göre seçimi ve geliştirilmesi bilimsel yönetim yaklaşımının odaklandığı temel konulardı.

Sistem yaklaşımı getirdiği yeni bakış açısıyla kendisinden sonra gelen yaklaşımları da şekillendirdi. Durumsallık yaklaşımı, klasik yönetim teorilerinin iddia ettiği üzere işletme yönetimi ve organizasyonunda tüm işletmelere uyan tek ve en iyi yol olmadığını, her işletmenin kendine özgü koşulları nedeniyle amaçlarına ulaşabilmek için farklı yönetim ve organizasyon tarzlarını benimsemesi gerektiğini ileri sürüyordu. Durumsallık yaklaşımına göre en uygun örgüt yapısı, işletmenin faaliyet gösterdiği çevre, kullandığı üretim teknolojisi ve büyüklüğü vb. iç ve dış çevresel koşullar incelenerek belirlenmeliydi.

Birim üretim teknolojisi, üretimin sipariş üzerine gerçekleştirildiği, her ürünün çeşitli açılardan birbirinden farklılık gösterdiği bir başka deyişle standart olmadığı, üretimin nitelikli çalışanlar tarafından gerçekleştirildiği üretim sistemidir.

Süreç üretim teknolojisi, üretimin kesintisiz bir şekilde sürdürüldüğü, yüksek teknolojinin ve otomasyonun kullanıldığı, bu nedenle de az sayıda fakat uzman çalışanlara ihtiyaç duyan, kitleler için standart ürünlerin üretildiği üretim sistemidir. Kağıt ve petrol endüstrisi süreç üretimi teknolojisini kullanan endüstrilere örnek olarak verilebilir.

1990’lı yıllara gelindiğinde bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, İnternetin yaygınlaşması, veri işleme ve iletme hızının artması işletmelerin örgüt yapılarında ve faaliyetlerinde önemli değişimlere yol açtı. İnternet ve e-ticaretin yaygınlaşması ile üreticiler doğrudan müşterilerine ulaşabildiler ve ticarette aracıların rolü azalırken İnternet platformlarının rolü arttı. Bir ürünü üretebilmek için gerekli faaliyetlerin tek bir işletme bünyesinde toplamak yerine, konularında uzman farklı işletmeler tarafından gerçekleştirildiği şebeke organizasyon tipi yaygınlaştı (Koçel, 2011). Şebeke organizasyonlar, işletmelerin iş birliği yapmak amacıyla belirlenmiş roller ve görevler ile bir araya geldikleri bir örgütler ağıdır.

Günümüzde işletme organizasyonunda benzer bir değişimin “veri” konusunda gerçekleştiğini görüyoruz. İşletmeler bilgi ve iletişim teknolojilerinin sayesinde hem kendi faaliyetleri hem de dış çevre koşulları, müşteri beklentileri ile ilgili tarihte hiç olmadığı kadar fazla veriyi kaydedilme ve analiz edebilme yeteneğine kavuştular. Ayrıca küresel rekabet, müşterileri ve tüketim alışkanlıklarını daha iyi anlamayı, daha verimli üretim sistemleri geliştirmeyi zorunlu kıldı. İşletmeler tüm koşullara daha iyi yanıt verebilmek için günümüzde veri birimleri veya merkezleri kurmaya başladılar.

Teknoloji ve işletme faaliyetleri arasındaki etkileşimi incelemek için başlangıç noktamız 18. yüzyılda İngiltere’de başlayan endüstri devrimidir.

Avusturyalı iktisatçı J. Schumpeter (2003), eski üretim tekniklerini ve ürünleri, sürekli bir şekilde yok ederek yerine yeni üretim teknikleri ve ürünler koyan bu endüstriyel mutasyon sürecini yaratıcı yıkım olarak adlandırır.

Yaklaşık Zaman Aralığı

Teknolojik Dönüşüm

Ulaşım ve İletişim

Enerji Sistemi

Temel Kaynak

Dönemin Yönetim Anlayışı

1780 1840

Endüstri Devrimi: Tekstilde Fabrika Tipi Üretim

Kanallar – At Arabaları

Su Gücü

Pamuk

Klasik Yönetim Teorisini Oluşturan Bilgi Birikiminin Sezgi ve Deneylerle Biriktirilmesi

1840 1890

Buhar Gücü ve Demiryolları

Demiryolları ve Telgraf

Buhar Gücü

Kömür ve Demir

Klasik Yönetim Teorisini Oluşturan Bilgi Birikiminin Sezgi ve Deneylerle Biriktirilmesi

1890 1940

Elektrik ve Çelik Çağı

Demiryolları (Çelik Raylar) ve Telefon

Elektrik Gücü

Çelik

Klasik Yönetim Teorisi

1940 1990

Kitlesel Üretim Çağı

Motorlu Araç Yolları, Hava Yolları, Radyo ve Televizyon

Petrol

Petrol ve Plastik Maddeler

Neo-Klasik Yönetim Teorisi
(1940-1960)

Modern Organizasyon Teorisi
(1960-1970)

Modern Sonrası Yaklaşımlar (1970-...)

1990 – ...

Bilgisayar Ağları Çağı

Dijital Ağlar

Gaz ve Petrol

Mikroelektronik

Modern Sonrası Yaklaşımlar

James Hargreaves, 1764’de ilk iplik eğirme makinesinin patentini aldı.

İngiltere’de tekstil üretiminde görülen birinci dönüşüm evresini, 1840’larda üretimde su gücünün yerini buhar gücünün almasıyla ikinci dönüşüm evresi takip etti

1860 yılına gelindiğinde ise Avrupa kıtasında üretilen demirin yaklaşık %60’ı İngiltere tarafından üretilmektedir.

Üçüncü teknolojik dönüşüm evresinin bir özelliği de endüstrileşme sürecinde A.B.D.’nin İngiltere’yi geçmesidir.

1913 yılında yürüyen bantlarla ürünlerin çalışanların bulunduğu yere gelmesinin ardından çalışanların montaj işlemini gerçekleştirdiği hareketli montaj hattı uygulamaya konuldu.

J. Woodward, işletmelerin kullandığı üretim teknolojilerini birim üretim teknolojisi, kitlesel üretim teknolojisi ve süreç üretimi teknolojisi olmak üzere üç başlık altında sınıfladı.

1990’lı yıllara gelindiğinde bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, internetin yaygınlaşması, veri işleme ve iletme hızının artması işletmelerin örgüt yapılarında ve faaliyetlerinde önemli değişimlere yol açtı.