İş Fikrinden Girişime

Girişimci kelimesi, “arasında” anlamına gelen Fransızca “enterre” ile “almak” anlamına gelen “prendre” sözcüklerinden türetilmiştir. Bu kelime aslında, alıcılar ve satıcılar arasında “risk alan” kişileri ya da “bir görevi üstlenenleri” tanımlamak için kullanılmıştır. Yeni bir girişim başlatmak gibi… Mucitler ve girişimciler birbirinden farklıdır. Bir mucit yeni bir şey yaratır. Bir girişimci, buluşu uygulanabilir bir işe dönüştürmek için gereken tüm kaynakları (para, insanlar, iş modeli, strateji ve risk alma yeteneği) birleştirir ve entegre eder (Barringer ve Ireland, 2016:6).

Yönetim: Yönetim fonksiyonu girişimci için ekonomiyi daha fazla girişimci niteliğe yönlendiren bir teknoloji olarak görülmelidir. Girişimcinin bir araya getirdiği kaynakların sevk ve idaresi uygun bir yönetsel bakış açısı ile mümkün olacaktır.

İnovasyon: Pazarda değeri oluşturacak ve onu yeniden tanımlayacak olan şey inovasyon yani yeniliktir. Yenilik fırsatlarını daha iyi saptayıp değerlendirmek girişimci için önemli bir gerekliliktir. Dahası bu durum tüm girişime etki eden bir düşünce olarak var olmalıdır.

Sistemli Olma: Girişimin fikirden kuruluşa kadar geçirdiği süreçte ayakta kalmasını sağ- layacak olan fikri alt yapı, sistemli olmaktır. Sürekliliği sağlayacak olan ve işletme içinde kararların doğru bir şekilde verilmesini sağ- layacak olan çabaların bir sistem dâhilinde yürütülmesidir.

Fikir ve istek

Hedefe odaklanma, Belirsizlikten huzursuzluk duymama, Kendine meydan okuyabilme, Tek başınalık, başkaları için çalışmayı sevmeme, Kolay kolay memnun olmama, yetinmeme, Her daim plan ve hazırlık yapma, Deneysel düşünce, Sıkıntılar karşısında yılmama, Her şeyin daha iyisini veya farklı olanını yapma eğilimi, İş bitirebilme becerisi, Dinleme, güvenme ve tavsiye alma becerisi

Kendi kendine yetme, yenilikçi olma, risk alma ve liderlik önde gelen girişimci nitelikleri olarak dikkat çekmektedir (Özgül, 2019:12).

Girişim fırsatı; yeni malların, hizmetlerin, hammaddelerin ve örgütlenme yöntemlerinin üretim maliyetlerinden daha yüksek bir oranda sunulup satılabildiği durumlardır (McMullen vd., 2007:273).

Girişim fırsatlarını bulmak veya görebilmek her zaman kolay değildir. Ardichvili vd.’ne (2003:106) göre fırsatları belirleme ve geliştirme sürecini etkileyen başlıca faktörler şunlardır: 

• girişimcinin uyanıklığı, 

• bilgi asimetrisi ve ön bilgi, 

• sosyal ağlar, 

• iyimserlik ve öz-yeterlik ve yaratıcılık dahil kişilik özellikleri ve 

• fırsatın kendisi.

Barringer ve Ireland’a göre (2016:43) bir fırsatın dört temel özelliği vardır ve bunlar; 

• çekici olması, 

• vakitli olması, 

• uzun ömürlü ve 

• alıcısı veya son kullanıcısı için değer yaratan veya artıran bir mal, hizmet veya işletmeye bağlı olmasıdır.

Girişim Fırsatlarını Belirlemek Fırsatları belirleyebilmek için Barringer ve Ireland (2016:44) üç farklı yaklaşımdan bahsetmektedir. Bunlar eğilimleri gözlemlemek, problem çözmek ve pazardaki boşlukları fark etmek olarak ifade edilebilir. Bu kavramların fırsatları belirlemede bir teknik, yol veya yöntem yerine yaklaşım olarak ele almak gerekir çünkü her bir yaklaşımı anlamak ve sadece birinden faydalanmak yerine girişimin ihtiyaçlarına ve kaynaklarına göre her birinden faydalanmak gerekmektedir.

Girişimci veya potansiyel girişimci sahip olduğu nitelikleri gözden geçirip girişim fırsatlarını izleyerek bir iş fikri oluşturduktan sonra, iş fikrinin yapılabilir bir iş olup olmadığını belirlemelidir. Yapılabilirlik (Fizibilite) analizi, bir iş fikrinin uygulanabilir olup olmadığını belirleme sürecidir.

Girişimci; yapılabilirlik analizi ile ortaya koyacağı mal veya hizmetin, faaliyet göstereceği pazarın, sahibi olduğu işletmenin ve finansal durumunun analizini yapacaktır. Bu analizi yaparken de hem birincil hem ikincil verileri kullanacaktır (Barringer ve Ireland. 2016: 77). Birincil veri, analizi tamamlamak için araştırmayı yapan kişi veya kişiler tarafından toplanan veridir. Normalde potansiyel müşterilerle konuşmayı, endüstri uzmanlarından geri bildirim almayı, odak gruplarını ve anketleri uygulamayı içeren araştırmalar neticesinde elde edilen veriler bu sınıfa girmektedir. İkincil veri ise hâlihazırda toplanmış verileri içerir. Veriler genellikle sanayi ve pazar raporları, ilgili alanda yapılan akademik çalışmaların çıktılarını TÜİK verilerini ve kütüphane ve internet araştırması yoluyla toplanan diğer ilgili bilgileri içerir.

Girişimci, Porter’ın Beş Güç Modeli kullanarak pazarı ve rekabeti analiz edebilir. Bu model aşağıdaki değişkenlerden oluşmaktadır (Scarborough ve Cornwall, 2016: 151): 

• Satıcıların pazarlık gücü: Önemli hammadde veya bileşenlerin tedarikçileri ne kadar büyükse sektör o kadar az çekici olur. 

• Alıcıların pazarlık gücü: Müşteri sayısı az olduğunda ve rakiplerin ürünlerine geçmenin maliyeti düşük olduğunda, alıcıların işletme üzerindeki etkisi yüksektir. 

• Yeni rakiplerin pazara girme tehdidi: Bir pazara potansiyel olarak yeni girenlerin havuzu ne kadar büyük olursa, mevcut şirketlere yönelik tehdit de o kadar büyük olur.

• İkame mal veya hizmetlerin tehdidi: İkame mal veya hizmetlerin çokluğu mevcut şirketleri rekabet etme gücünü düşürür. 

• Pazardaki rekabet: Söz konusu beş gücün en güçlüsü, belirli bir pazarda rekabet eden işletmeler arasında var olan rekabettir. Bir işletme bir yenilik yarattığında veya piyasayı dönüştüren benzersiz bir strateji geliştirdiğinde, rakip işletmeler ya adapte olmalı ya da pazardan pay alamayacak hâle geleceğini idrak etmelidir. Bu güç, piyasaları dinamik ve rekabetçi bir yer hâline getirmektedir.

• Başlangıç sermayesi: Bazı girişimler büyük miktarda sermaye gerektirirken bazıları daha küçük başlangıç sermayeleri ile kurulabilir. Genellikle hizmet girişimleri, üretim veya perakende girişimlerine göre daha az sermaye gerektirir. Yeni kurulan işletmeler genellikle donanım, bina, teknoloji ve diğer maddi varlıkları satın almak, çalışanları işe almak ve eğitmek, mal ve hizmetlerini tanıtmak ve pazarda varlık göstermek için sermayeye ihtiyaç duyarlar. İyi bir fizibilite analizi, bir girişimcinin işi kurmak ve işletmek için ihtiyaç duyacağı başlangıç sermayesinin miktarını tahmin eder. 

• Tahmini Kazançlar: Bir girişimci, girişiminin başlangıç sermaye gereksinimlerine ilişkin bir tahmin oluşturmanın yanı sıra, önerilen işletmenin kazanç potansiyelini de tahmin etmelidir. Girişimciler, süreç eğer başta yapılan iş planına göre yürütülürse kendileri ve yatırımcılarının iş girişiminden görmeyi bekleyebilecekleri finansal sonuçları tahmin edebilirler. 

• Nakit Akışı: Planlama aşamasında, girişimci, başa baş nakit akışı sağlanana kadar işi sürdürmek için ihtiyacı olacak toplam para miktarını tahmin etmelidir. Bu tahmin, iyimser olmayan bir senaryoya dayandırılmalıdır çünkü yeni bir işletmenin başlatılması ve büyümesinde neredeyse her zaman beklenmedik maliyetler ve gecikmeler vardır. 

• Yatırım Getirisi: Finansal analizin son kısmı, girişimin üretmesi beklenen getiri oranını belirlemek için tahmini kazançları ve sermaye gereksinimlerini belirlemek ile ilgilidir. Basit bir hesapla, girişim sağladığı tahmini kazançların işletmeye yatırılan sermaye miktarına bölünmesiyle hesaplanan yatırım sermaye getirisi oranı kullanılabilir. Finansal fizibilitenin bu kısmı yatırımcılar için genellikle en fazla önem verilen kısımdır.

İş modeli dokuz bileşenden oluşmaktadır. Bu bileşenler (Oran, 2019); 

• Müşteri Kesitleri, 

• Değer Önerileri, 

• Kanallar, 

• Müşteri İlişkileri, 

• Kilit Etkinlikler, 

• Kilit Kaynaklar, 

• Kilit Ortaklar, 

• Gelir Kaynakları ve 

• Maliyet Yapısıdır.

Girişimcinin ilk adımı, açıkça tanımlanmış ihtiyaçları olan müşteri kesitlerini tanımlamaktır.

Değer Önerileri: Değer önerisi girişimin müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak için sunacağı mal ve/veya hizmetlerin toplamıdır. Fiyatlandırma, kalite, özellikler, ürünün ulaşılabilirliği ve diğer özellikler gibi girişimi rakiplerinden ayıracak her şey değer önerisinin içindedir. Müşteriye sağlanan değerin ne olduğu ve bu değerin müşterilerin hangi problemlerinin çözümü ile sağlandığını belirlemek bu aşamada konu edilir.

İş modelinde amaç, işletmeyi büyütmek ve uzun vadeli başarısını sağlamak için hangi faaliyetlerin gerekli olduğu konusunda temel bir kontrol listesi oluşturmaktır. Daha sonra iş planının geliştirilmesiyle girişimci bu listeyi alacak ve daha ayrıntılı bir şekilde genişletecektir.

İş modelinin bu bölümünde tedarikçiler, yatırımcılar, sektör ortakları, danışmanlar ve iş modelinin çalışması için kritik öneme sahip diğer tüm harici işletmeler veya kuruluşlar bulunur. Girişimciler işlerini başlatırken ve büyütürken bir ilişkiler ağı kurmalıdırlar.