Tarihsel Süreçte İşletme ve Teknoloji Etkileşimi
Teknolojiyi nasıl tanımlayabiliriz?
Teknolojiyi, bilimsel bilginin endüstride belirli amaçları gerçekleştirmek için kullanılması olarak tanımlayabiliriz (Oxford Dictionary, 2020). Üretim sürecinde girdileri (hammadde ve ara ürün), çıktılara (nihai ürün) dönüştürürken teknolojiden yararlanırız. Buna göre teknoloji, bir endüstri ile ilgili yapım yöntemlerini, kullanılan araç, gereç ve aletleri, bunların kullanım biçimlerini kapsayan bir uygulama bilgisidir (TDK, 2020).
Teknoloji ve işletme faaliyetleri arasındaki etkileşimi incelemek için başlangıç noktamız 18. yüzyılda İngiltere’de başlayan endüstri devrimidir. Endüstri devrimini başlangıç noktası olarak almamızın en temel nedeni nedir?
Teknoloji ve işletme faaliyetleri arasındaki etkileşimi incelemek için başlangıç noktamız 18. yüzyılda İngiltere’de başlayan endüstri devrimidir. Endüstri devrimini başlangıç noktası olarak almamızın en temel nedeni üretim faaliyetlerinde el emeği ile birlikte ilk defa makinelerin kullanılması, üretim miktarlarının geçmişe göre olağanüstü artması ve son olarak büyüyen ve karmaşık bir hâle gelen işletme faaliyetlerini düzenleme ihtiyacının ortaya çıkmasıdır.
Elektrik ve Çelik Çağı olarak bilinen 1890-1940 yılları arasındaki dönemin yönetim anlayışı nedir?
Klasik Yönetim Teorisi
İngiltere'de endüstride ikinci teknolojik dönüşüm evresi su gücünün yerini neyin almasıyla başlamıştır?
İngiltere’de tekstil üretiminde görülen birinci dönüşüm evresini, 1840’larda üretimde su gücünün yerini buhar gücünün almasıyla ikinci dönüşüm evresi takip etti.
İkinci teknolojik dönüşüm evresini buhar gücü ile birlikte şekillendiren diğer unsur nedir?
İkinci teknolojik dönüşüm evresini buhar gücü ile birlikte şekillendiren diğer unsur demir ve kömür üretiminde gerçekleştirilen ilerlemelerdi.
İkinci teknolojik dönüşüm evresinin birinci evreden ayıran temel fark neydi?
İkinci teknolojik dönüşüm evresinin birinci evreden temel bir farkı bulunuyordu. Birinci evredeki dönüşüm yalnızca tekstil endüstrisi ile ilgiliyken, ikinci dönüşümün temel araçları olan buhar gücü, demir ve kömür tüm endüstrilere katkı sağlayacak araçlardı. Buhar makinesi diğer endüstrilerdeki makinelere de güç sağlayabilir, demir tüm makinelerin üretilmesinde kullanılabilirdi. Tüm endüstrilerde kullanılan girdilerin verimlilik artışları ile ucuzlaması, diğer endüstrilerde de üretimi artırdı. Demiryolları, verimlilik artışları ile sağlanan maliyet kazanımlarını nakliye maliyetlerini düşürerek pekiştirdi. Bu nedenle ikinci dönüşüm evresindeki ekonomik atılımlar birinci dönüşüm evresine göre daha büyük oldu.
Üçüncü teknolojik dönüşüm evresinde ne gibi önemli buluşlara imza atılmıştır?
Üçüncü teknolojik dönüşüm evresinde de tıpkı diğer evrelerde olduğu gibi tüm endüstrileri değiştirecek buluşlara imza atıldı. Bu dönemde, elektrik, üretimde kullanılan temel güç kaynağı olarak buharın yerine geçmiş, çeliğin büyük miktarlarda üretilebilmesinin mümkün hâle gelmesiyle demiryolları başta olmak üzere pek çok endüstride kullanılabilecek yeni bir hammadde endüstrilerin kullanımına sunulmuştur. 19. yüzyılın ortalarında önce telgraf, sonlarına doğru ise telefonun icadı uzak mesafelerle iletişimi kolaylaştırmış, bilgi alışverişini hızlandırmıştı.
İşletmeleri yalnızca teknik bir sistem olarak ele almış ve insan unsurunu ihmal eden yönetim teorisi hangisidir?
Klasik Yönetim Teorisi
Neo Klasik Yönetim Teorisini, Klasik Yönetim Teorisinden ayıran noktalar nelerdir?
Neo Klasik Yönetim Teorisi olarak adlandırılan, örgüt içerisindeki insan davranışlarını inceleyen çalışmalar ile işletmelerin yalnızca teknik değil aynı zamanda sosyal sistemler olduklarının farkına varıldı. Neo-Klasik yönetim teorisine göre, insan diğer üretim faktörlerinden farklıdır, psikolojik ve sosyal özellikleri ile birlikte değerlendirilmelidir. İşletmenin amaçlarına ulaşabilmesi için teknik verimliliğin ötesinde, çalışanların motivasyonunun, iş tatmininin ve amaçlarının da dikkate alınması gerekir (Baransel, 1993).
Üretimin sipariş üzerine gerçekleş- tirildiği, her ürünün çeşitli açılardan birbirinden farklılık gösterdiği bir başka deyişle standart olmadığı, üretimin nitelikli çalışanlar tarafından gerçekleştirildiği üretim sistemine ne ad verilir?
Birim üretim teknolojisi
Aynı ürünün standart prosedürler izlenerek büyük miktarlarda üretildiği, bu nedenle görevlerin ve iş süreçlerinin standartlaştırılabildiği üretim sistemine ne ad verilir?
Kitlesel üretim teknolojisi
Üretimin kesintisiz bir şekilde sürdürüldüğü, yüksek teknolojinin ve otomasyonun kullanıldığı, bu nedenle de az sayıda fakat uzman çalışanlara ihtiyaç duyan, kitleler için standart ürünlerin üretildiği üretim sistemine ne ad verilir?
Süreç üretim teknolojisi
1990’lı yıllara gelindiğinde, hangi gelişmeler işletmelerin örgüt yapılarında ve faaliyetlerinde önemli değişimlere yol açmıştır?
Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, internetin yaygınlaşması, veri işleme ve iletme hızının artması.
Kitlesel Üretim Çağı olarak bilinen 1940-1990 arası dönemin yönetim anlayışı nedir?
Neo-Klasik Yönetim Teorisi (1940-1960)
Modern Organizasyon Teorisi (1960-1970)
Modern Sonrası Yaklaşımlar (1970-…)
Sanayi devriminden bu yana kullanılan enerji sistemleri sırasıyla nelerdir?
Su gücü, buhar gücü, elektrik gücü, petrol, gaz ve petrol
Sanayi devriminden bu yana kullanılan ulaşım ve iletişim kanalları sırasıyla nelerdir?
Kanallar-at arabaları, demiryolları ve telgraf, demiryolları ve telefon,motorlu araç yolları, hava yolları, radyo ve televizyon, dijital ağlar
Sanayi devriminden bu yana kullanılan temel kaynaklar sırasıyla nelerdir?
Pamuk, kömür ve demir, çelik, petrol ve lastik maddeler, mikroelektronik
A.B.D.’nin teknoloji alanında İngiltere’yi geçmesi hangi döneme denk gelmektedir?
Üçüncü teknolojik dönüşüm evresi
T-Modeli otomobilin ilk defa kitlesel üretimi ne zaman gerçekleşmiştir?
Üçüncü teknolojik dönüşüm evresinde
Dış çevresel koşullar, işletme yazınının ve yöneticilerinin dikkatine nasıl girmiştir?
Dış çevresel koşullar, işletme yazınının ve yöneticilerinin dikkatine Sistem Yaklaşımı ile girdi. Sistem yaklaşımı, işletmeleri belirli bir amacı gerçekleştirmek için birbiri ile etkileşim hâlinde çalışan alt birimlerden oluşan bir sistem olarak inceliyordu. Bir sistem olarak işletme, dış çevre ile iletişim içerisindeydi. Dışarıdan kaynaklar ve bilgi temin edebiliyor, temin ettiği bilgi ve kaynaklarla çıktılar üretip dış çevreyi etkileyebiliyordu. Dolayısıyla işletmeler klasik yönetim teorilerinde ele alındığı üzere kapalı sistemler olmayıp açık sistemler olarak değerlendirilmeye başlandı. Sistem yaklaşımı, işletme yöneticilerinin iç ve dış çevresel faktörleri sınıflandırmasında ve etkilerini analiz etmelerinde yararlı oldu.