TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI VE GÜVENLİĞİ

İş kazaları gerçekte olması gereken koşulların sağlanamamış olmasından ya da yeterli düzeyde sağlanmamış olmasından kaynaklanabilmektedir. Bu yetersiz ya da var olmayan koşullar; iş güvenliği yaklaşımı çerçevesinde “tehdit” olarak adlandırılabilmektedir. Söz konusu tehditler iş kazalarının meydana gelmesinde birincil nitelikte etkilere sahip faktörlerdir.
Bu tehditler tanımlı ya da tanımsız olabilmekte ve aşağıdaki gibi sınıflandırılabilmektedir.
• Biyolojik Tehditler
• Fiziksel Tehditler
• Kimyasal Tehditler
• İş Ergonomisi ve Tasarımına ilişkin Tehditler. Doğru cevap D'dir.

Biyolojik Tehditler
Faaliyet gösterilen sektöre bağlı olarak, üretim tesislerinde, depolarda ve diğertesis alanlarında mikroorganizmalar ve zararlı canlılar üreyebilecekleri gibi bu canlıların bir bölümü Sınıf 6.2 Bulaşıcı Maddeler içerisinde tanımlanan tehlikeli bir madde olabilmektedir. Bu tür mikroorganizma ya da canlılar çalışanların sağlıklarına olumsuz yönde etki edebilmekte, enfeksiyonların yanı sıra salgın hastalıklara da yol açabilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Kişisel Unsur Teorisi:
Kişisel unsur teorisine göre iş kazalarının çalışanların iş yeri ortamında göstermeleri gereken tutum ve davranışları göstermemeleri ya da bu davranışların olması gereken düzeyde olmaması sonucuna bağlı olarak meydana geldiği görüş ve yaklaşımına dayanmaktadır. Dolayısıyla bu yaklaşıma göre; iş kazaları çalışanların yanlış davranışları söz konusu olmaksızın meydana gelmemektedir. Doğru cevap A'dır.

Kazaları ve meydana gelebilme riskiyle olasılıklarını birtakım faktörler
çerçevesinde açıklamaya çalışan kaza oluşum teorileri, kazalara ilişkin birtakım analitik yaklaşımların oluşturulabilmesine olanak sağlamaktadır. Bu teoriler aşağıda görüldüğü şekilde sıralandırılabilmektedir.
• Kişisel Unsur Teorisi
• Kaza Etken Teorisi
• Bütünsellik Yaklaşımı
• Etkileşim Teorisi
• Zincir Etken Teorisi
• Enerji Teorisi. Doğru cevap B'dir.

Etkileşim Teorisi;:
İş kazalarından bahsedilebilmesi için iş yerinde kazaların meydana gelmesine yol açan eksiklikler ve faktörlerin belirli bir düzeyde bir araya gelmesi gerekmektedir. Aynı zamanda bu faktörler birbirleri ile etkileşim hâlindedir. Bu etkileşimin düzeyi gerçekleşen bir riskin şiddet düzeyini de ifade edebilmektedir. Dolayısıyla etkenler normal koşullarda pasif bir niteliğe sahipken, bir araya geldiklerinde bazıları bir etkileşimi başlatma üzere aktif bir tutum gösterebilmektedir. Doğru cevap B'dir.

6S sistemimi oluşturan aşamalar aşağıda gösterilmektedir:

• Sort (Düzenleme)
• Set in order (İş yerinin Düzenlenmesi)
• Shine (İş yeri bakımı ve Temizliği)
• Standardization (Standartlaştırma)
• Safety (Güvenlik)
• Sustain (Sürdürülebilirlik) Doğru cevap D'dir.

Kazalara yol açabilecek tüm faktörlerin belirlenmesi ve bunların gerçekleşmesine olanak sağlayan tutum ve davranışların tanımlanması ile bu tutum ve davranışların ayıklanması süreci “düzenleme (sort)” olarak ifade edilebilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Risk analizi ve risk değerlendirme süreçlerinin birinci adımı var olan problemlerin ve güvenlik sistemlerinin tanımlanmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Tehlike Analizi (PHA) yönteminde geçmişte meydana gelen olaylar ve riskler değerlendirilmektedir. Geçmişte gerçekleşmiş olaylara ilişkin veriler analizin yapılmasında oldukça önemli bir role sahiptir. Doğru cevap A'dır.

Dikdörtgen: Belirli faktörlerin gerçekleşmesi sonucunda meydana gelen olay. Doğru cevap C'dir.

İş kazaları; doğrudan ve dolaylı birçok maliyete yol açabilmektedir. Dolaylı maliyetler; doğrudan maliyetlerde olduğu gibi iş kazasına bağlı olarak birden bire gerçekleşmeyen, buna karşılık prestij kaybı, tüketicilerin olumsuz yaklaşımları, kamu otoritelerinin tutumu gibi, kazaların dolaylı etkileri çerçevesinde karşı karşıya kalınan durumlardır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Zincir etken teorisi; iş kazalarının meydana gelebilmesi için, tehlike yaratan ve iş kazalarının oluşumuna yol açan faktörlerin belirli bir düzende bir araya gelmelerini koşul olarak kabul etmektedir. Bu teoriye göre iş yerinde belirli bir düzen ve sistem işlemektedir. İş kazaları ancak bu düzen ve sistem tamamen ya da kısmen ortadan kalktığında söz konusu olabilmektedir. Dolayısıyla iş kazalarından bahsedilebilmesi için kısmi ya da bütüncül bir biçimde iş akış sisteminin ve düzenin bozulması, proseslere ilişkin dengesizliğin görülmesi gerekmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

İş güvenliği yönetimi ve sistemi; iş kazalarının önlenmesi ve iş yeri ortamında sağlıklı koşulların oluşturulmasına yönelik planlı, organize ve sistematik yaklaşımların bütünü olarak tanımlanabilmektedir. Dolayısıyla iş güvenliği yönetiminin en önemli süreci sürdürülebilir ve sistematik bir yapının tasarımlanmasıdır. Bu anlayış çerçevesinde, anlık önlem ve yaklaşımlar iş güvenliği yönetimi içerisinde görülebilen uygulamalar olmamaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

İş güvenliği yönetimi ve sisteminin ikinci aşaması işletmenin denetleme, kontrol ve izleme gibi prosesleri meydana getirmesi ve bu süreçleri işletecek mekanizmaları oluşturmasıdır. Daha uygun bir yaklaşım olarak, bu işlevlerin işletmelerin iç çevresi tarafından değil, dışsal bir aktör tarafından üstlenilmesi daha iyi ve gerçekçi sonuçlar verebilmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

İş güvenliği uygulamalarının ve oluşturulacak sistemin işletmenin yapısal özelliklerine uygun ve gereksinimlere cevap verebilir düzeyde olması gerekmektedir. Aynı zamanda iş güvenliğine ilişkin prosesler bir kez uygulanan ve sürekli aynı biçimde gerçekleştirilen sistemler değildir. Bu uygulamaların sürekli olarak güncellenmesi ve geliştirilmesi sistemin başarısı için büyük bir öneme sahiptir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

6S yaklaşımının üçüncü aşaması olan iş yeri bakımı ve temizliği (shine), kazalara yol açabilecek fiziksel faktörler ortadan kaldırılmaktadır. Örnek olarak; kayma ve düşme gibi durumları engellemek üzere zeminin temizlenmesi ve tozdan arındırılması, zemin kayganlığının ortadan kaldırılması, uygun aydınlatma vb. uygulamalar bu süreçte gerçekleştirilen faaliyetlerdir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Sürdürülebilirlik (sustain), iş güvenliği ile ilgili proses ve uygulamaların sürekli hâle getirilmesi ve süreç içerisinde geliştirilmesi ile ilgili olan süreçtir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

İş güvenliği kültürü temelini birtakım uluslararası yasal düzenlemelere ve standartlara dayandırmaktadır. Bu yasal düzenlemeler ve standartların başında OHSAS 18001 Standartları yer almaktadır. OHSAS standartları iş güvenliğine ve iş yerinde oluşturulacak iş güvenliği kültürüne ilişkin zemin hazırlayan bir yasal düzenleme niteliğindedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Tehlike ve Çalışılabilirlik Analizi “Hazard and Operability Studies”- (HAZOP), çoğunlukla kimya endüstrisinde kullanılan bir risk analizi metodudur. Bu yaklaşım sistematik olarak ham maddenin tedariğinde mamul mal olarak tüketiciye gidene kadar olan süreçte meydana gelebilecek tehlikeleri ve olası riskleri analiz etmektedir. Çalışanların etkin olarak katıldığı bu analiz sistematiğinde, çalışanlara üstlendikleri faaliyetlerde nelerin olması veya olmamasının tehlikeli olaylara sebep olduğu sorulmaktadır. Bu soruların cevaplarına göre riskler belirlenmeye ve alınacak önlemler saptanmaya çalışılır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Resmî Güvenlik Değerlendirmesi Yöntemi (FSA); deniz yolu taşımacılığı ile ilgili süreçlere ilişkin olarak deniz güvenlik seviyesini artırmayı amaçlayan sistematik bir risk değerlendirme ve önleme yaklaşımıdır. Daha net bir tanımla deniz güvenliğinin geliştirilmesi amacıyla oluşturulan sistematik bir risk değerlendirme prensibidir. FSA Metodolojisi 1990’lı yılların ortalarında deniz güvenliğini geliştirmek ve buna ilişkin çabaları teşvik etmek amacıyla Deniz Güvenliği Komitesi (MSC) ve Sahil Güvenlik Ajansı (MCA) tarafından ileri sürülmüş, IMO tarafından benimsenerek kabul edilmiştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.