TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI VE GÜVENLİĞİ

H4-Tahriş edici: Deri ile ya da balgam membranı ile ani, uzun süreli ya da tekrar eden temaslar hâlinde yanığa sebebiyet verebilen aşındırıcı olmayan maddeler ve karışımlar

Doğru cevap C seçeneğidir.

Tehlikeli atık eşik konsantrasyon değerleri aşağıda verilmiştir. Aşağıda geçen R kodları (Risk durumu) 26/12/2008 tarihli ve 27092 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik’te verilmektedir.

• Parlama noktası ≤ 55 °C,
• Yüksek seviyede zehirli (toksik) olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %0,1 olması,
• Zehirli (toksik) olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam
konsantrasyonun ≥ %3 olması,
• Zararlı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %25 olması,
• R35’e göre aşındırıcı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %1 olması,
• R34’e göre aşındırıcı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %5 olması,
• R41’e göre tahriş edici olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %10 olması,
• R36, R37 ve R38’e göre tahriş edici olarak sınıflandırılan bir veya daha fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %20 olması,
• Kategori 1 ya da 2’de kanserojen etkisinin olduğu bilinen bir maddedeki toplam
konsantrasyonun ≥ %0,1 olması,
• Kategori 3’te kanserojen etkisinin olduğu bilinen bir maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %1 olması,
• R60 ya da R61’e göre üreme yetisini azaltıcı olarak sınıflandırılan Kategori 1 ya da 2 maddesindeki konsantrasyonun ≥%0,5 olması,
• R62 ya da R63’e göre üreme yetisini azaltıcı özelliği ile sınıflandırılan kategori 3
maddesindeki konsantrasyonun ≥ %5 olması
• R46’ya göre kalıtımsal değişikliklere yol açıcı olarak sınıflandırılan Kategori 1 ya da 2 maddesindeki konsantrasyonun ≥ %0,1 olması,
• R40’a göre kalıtımsal değişikliklere yol açıcı olarak sınıflandırılan Kategori 3 maddesindeki konsantrasyonun ≥ %1 de olması.

Doğru cevap A seçeneğidir.

ADR 1,3,6.1,8 ve 9 sınıflarında bulunan tehlikeli atıkların ambalajlarında Birleşmiş Milletler’in kimlik belirleme işaretleri bulunmalıdır. Bu kimlik, ambalajlamanın Birleşmiş Milletler tarafından öngörülen standartlara uygun olarak test edilip onaylandığını gösterir. Varil ve benzer plastik (genellikle polietilen) ambalajlama için, uygulama süresi imalat tarihinden 5 yıl sonrası ile sınırlıdır. Plastik ambalajlama için Birleşmiş Milletler kimlik belirleme işaretinin üzerinde imalat yılının yanı sıra imalat ayının da bildirilmesi mecburiyeti vardır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Tehlikeli atıkların doğru bir şekilde etiketlenmesi, tanımlama ve toplama/taşıma esnasında çok önem arz etmektedir. Etiketin üzerinde; kimyasal ismin tamamı (kimyasal formül de ilave edilebilir), konsantrasyon ve birimi, ulusal atık kodu, biriktirilmeye başlandığı tarih, tehlike sembolleri ve iş yeri adı ve adresi mutlaka bulunmalıdır.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Taşımada konteyner kullanılması halinde konteynerlerin zemini sızıntılara karşı yüksekliği en az 10 cm olan ızgara sistemi ile donatılır.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Ekotoksik atıklar, çevrenin bir veya daha fazla kesimi üzerinde ani veya gecikmeli zararlı etkiler gösteren veya gösterme riski taşıyan atıklardır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Oksitleyici atıklar, diğer maddelerle, özellikle de yanıcı maddelerle temas halinde iken yüksek oranda ekzotermik reaksiyonlar gösteren maddeler ve karışımlardır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Tehlikeli atıklar her zaman diğer atıklardan ayrı olarak toplanmalıdır. Eğer bir atık üreticisi, tehlikeli atıkları diğer atıklarla karıştırırsa bu karışık atığın tümü tehlikeli atık olarak nitelendirilir ve tehlikeli atık olarak taşınır, depolanır, arıtılır veya bertaraf edilir. Dolayısıyla, atık bertaraf maliyetleri de artacaktır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Tehlikeli atıkların doğru bir şekilde etiketlenmesi, tanımlama ve toplama/taşıma esnasında çok önem arz etmektedir. Etiketin üzerinde; kimyasal ismin tamamı (kimyasal formül de ilave edilebilir), konsantrasyon ve birimi, ulusal atık kodu, biriktirilmeye başlandığı tarih, tehlike sembolleri ve iş yeri adı ve adresi mutlaka bulunmalıdır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Bir endüstride oluşan tehlikeli atıklar, bir ara depolama, geri kazanım/bertaraf tesisine gönderilmeden önce tesis içinde asgari 6 ay süreyle geçici depolanabilir. Geçici depolama süresi dolan atıklar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığından lisans almış bir taşıma firmasıyla lisanslı bir tesise gönderilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Tehlikeli atık taşımada kullanılan varil ve diğer ambalajlar da atıklarla uyumlu olmalıdır. Lisanlı taşıma firmaları; tehlikeli atıkların güvenli bir şekilde araçlara yüklenmesi, bunların nakliyesi ve yük boşaltılması işlemlerinden sorumludur. Bu işlemler sırasında ambalajların zarar görmemesi çok önemlidir.
Ambalajlama;
• olağan taşıma işlemlerine dayanabilecekse,
• atık, ambalaj dışına sızmayacak bir şekilde kapatılmışsa,
• ambalaj içerdiği tehlikeli atıktan etkilenmeyecekse,
• ambalaj tehlikeli atık ile temasa geçtiğinde zararlı ve tehlikeli maddeler oluşturmayacaksa
• ve ambalajın dışında tehlikeli atık kalıntıları yoksa
doğru yapılmış kabul edilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Tehlikeli atık taşıması için kullanılan ambalajlar ADR’ye uygun olarak etiketlenmelidir. Her ADR sınıfı için o sınıftaki atıkların özel tehlikelerini simgeleyen değişik etiket vardır. Eğer bir tehlikeli atık sınıfının birden fazla tehlikeli özelliği varsa bu tehlikeleri belirten etiketler ambalajların üzerlerine konulmalıdır. Her atık sınıfı için bu etiketlerin yanında ambalajın herhangi bir zarar görmesini önlemek amacıyla özel taşıma etiketleri de ADR’de anlatılmıştır. Görseldeki etiket paket kırılabilir anlamına gelmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Atık taşıma firmalarının yükümlülükleri şu şekildedir:
• İl müdürlüklerinden atık taşıma firma/araç lisansı almak,
• Araçlara mobil cihaz taktırmak ve kullanmak,
• Bakanlıktan yeterlik almış bir ATSS ile çalışmak,
• Mali sorumluluk sigortası yaptırmak.

Atıklarla ilgili tutarlılık kontrolünü yapmak, atık işleme tesislerinin yükümlülükleri arasındadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

H10-Üreme sistemine toksik: Solunduğunda, yenildiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde, doğuştan gelen kalıtımsal olmayan sakatlıklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve karışımlar.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Atık İşleme Tesislerinin Yükümlülükleri
Söz konusu tesislerin en önemli görevi, mobil sistem kaydı olmayan atıkları tesise kabul etmemektir. Atıklarla ilgili tutarlılık kontrolünü yapmak ve herhangi bir problem olması durumunda İl Müdürlüklerine bildirmek de atık işleme tesislerinin yükümlülüğüdür.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Atık taşıyan sürücüler için SRC 5 türü mesleki yeterlilik belgesine sahip olması istenmektedir.

Tehlikeli atık taşıyan araç park halinde iken araçta atık bulunmaması gereklidir. Ancak, aracın atık yüklüyken parkının zorunlu olması hâlinde, gerekli tedbirler alınarak park edilebilir. Atık taşıyan araçlar belirlenmiş olan park yerleri dışındaki alanlara ve meskûn mahallere uygunsuz şekilde park edilemez. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Tehlikeli atıkların taşınması işlemlerinde kullanılacak MoTAT sistemi, her bir taşıma işlemine ilişkin bilgilerin kaynağında kayıt altına alınmasını, atık taşıyan araçların seyir halindeyken takip edilmesini ve atık taşıma işlemlerinin etkin bir şekilde izlenmesi ve
denetlenmesini hedeflemektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Amerika Çevre Koruma Ajansı (EPA)’na göre atığın tehlikeli atık olabilmesi iki koşula bağlıdır :
1. EPA’nın listelediği üç sınıftan birisine ait olması
• Kaynağına göre
• Üretime göre
• Ticari kimyasal ürünler
2. Belirli testlere göre aşağıdaki özelliklerden bir veya daha fazlasına sahip olması
• Parlayıcılık (ignitability)
• Korozivite (corrosivity)
• Reaktivite (reactivity)
• Toksisite (toxicity)

Korozivite, aşındırıcılık anlamına gelmekte olup kuvvetli asidik
ve kuvvetli bazik bileşikler bu özelliğe sahiptir.