TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI VE GÜVENLİĞİ

Tehlikeli maddelerin deniz yolu ve demir yolu ile taşımacılığından sorumlu bu kuruluşlar şunlardır:

Her geminin, yapımının gerçekleştiği yıl içerisindeki sözleşme hükümlerine uyması gerekmektedir.

IMDG Kodu da ilk defa 1965 yılında Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından hazırlanarak hükûmetlere tavsiye edilmiştir. IMDG Kodu’nun amacı, tehlikeli yüklerin serbest, kısıtsız hareketliliklerini kolaylaştırırken, bu yüklerin emniyetli bir şekilde taşınmalarını sağlamak ve çevre kirliliğini önlemektir.

Demir yolu ile yapılacak tehlikeli madde taşımacılığı ile ilgili uluslararası mevzuat ise Uluslararası Demir yolu Taşımalarına İlişkin Anlaşmaya (COTIF) göre yürütülmektedir. Bu anlaşma, aşağıda yer alan mevzuatla düzenlenmiştir:

Tehlikeli Eşyaların Demir yolu ile Uluslararasında Taşınmasına İlişkin Yönetmelik (RID) COTIF’ın EK-C’sinde verilmiştir. RID’ın son güncellemesi 1 Ocak 2017’de yürürlüğe girmiştir. 1 Ağustos 2016 verilerine göre, RID’ye taraf 44 ülke bulunmaktadır. RID, aşağıda belirtilen konuları içermektedir (RID, 2017):
• Yüklerin sınıflandırması
• Tehlikeli yüklerin listeleri, özel hükümler ve de istisnalar
• Ambalajların, depoların, sarnıçların kullanımı, denenmesi ve onaylanması
• Sevkiyat prosedürleri
• Nakliye, yükleme, boşaltma, tanzim etme şartları ile ilgili hükümler

Denizyoluyla tehlikeli yüklerin taşınması, kişilerin yaralanmalarını veya gemilerin ve yüklerinin hasar görmelerini özellikle de deniz çevresine gelecek zararları önlemek amacıyla bazı kurallara bağlanmıştır.

IMDG kodları aşağıdaki hususları içermektedir:
• Gemi ve kargolara yönelik tehlikeli madde kaynaklı zararların engellenmesi
• Deniz çevre güvenliği ve buna yönelik zararların önlenmesi
• Tehlikeli maddelerin güvenli taşınmaları için gereken önlemlerin alınması
• Bu tür ürünlerin taşınıp taşınmayacaklarının belirlenmesi

Tehlikeli madde yüklü vagonlarla ilgili önemli hususlar şunlardır:

Taşımacı;

IMDG Kodu da ilk defa 1965 yılında Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından hazırlanarak hükûmetlere tavsiye edilmiştir. IMDG Kodu’nun amacı, tehlikeli yüklerin serbest, kısıtsız hareketliliklerini kolaylaştırırken, bu yüklerin emniyetli bir şekilde taşınmalarını sağlamak ve çevre kirliliğini önlemektir. IMDG, aşağıda belirtilen konuları içermektedir:
• Tanımlama ve eğitim
• Sınıflandırma
• Tehlikeli maddeler listesi
• Ambalajlama ve tank hükümleri
• Gönderim prosedürleri
• Ambalaj ve tank hükümleri ve testleri
• Nakliye operasyonlarına ilişkin hükümler

Doğru cevap E şıkkıdır.

Ülkemizde tehlikeli maddelerin demir yolu ile taşınması ise, 16 Temmuz 2015 tarihinde (Resmî Gazete No: 29418) yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin Demiryoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik (TMDmYTHY)” kapsamında düzenlenmektedir. Doğru cevap B şıkkkıdır.

IMDG kodlarında 9 tehlikeli madde sınıfı vardır (Şekil 2.1). Bunlar:
• Sınıf 1: Patlayıcılar
• 1.1: Kütlesel patlama tehlikesi olan madde ve nesneler
• 1.2: Kütlesel patlama tehlikesi olmayıp saçılma/fırlama tehlikesi olan maddeler ve nesneler
• 1.3: Yangın tehlikesi veya hafif bir patlama ya da hafif bir fırlama tehlikesi veya her ikisi birden olan, ancak kitlesel patlama tehlikesi olmayan madde ve nesneler.
• 1.4: Belirgin bir tehlike içermeyen maddeler ve nesneler
• 1.5: Kütlesel patlama tehlikesi olan ancak hassasiyeti çok az olan maddeler
• 1.6: Kütlesel patlama tehlikesi olmayan, aşırı derecede düşük hassaslık düzeyindeki nesneler.
• Sınıf 2: Gazlar
• 2.1: Alevlenebilir gazlar
• 2.2: Alevlenmeyen, zehirsiz gazlar
• 2.3: Zehirli gazlar
• Sınıf 3: Yanıcı sıvılar
• Sınıf 4: Alevlenir katılar; kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler, su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlaraçığa çıkaran maddeler
• 4.1: Alevlenebilir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler, duyarlılığı giderilmiş katı patlayıcılar ve polimerleştirici maddeler
• 4.2: Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
• 4.3: Su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlar açığa çıkaran maddeler
• Sınıf 5: Oksitlenmeye neden olan maddeler ve organik peroksitler
• 5.1: Oksitleyici maddeler
• 5.2: Organik peroksitler
• Sınıf 6: Zehirli ve bulaşıcı maddeler
• 6.1: Zehirli maddeler
• 6.2: Bulaşıcı maddeler
• Sınıf 7: Radyoaktif malzeme
• Sınıf 8: Aşındırıcı maddeler
• Sınıf 9: Muhtelif tehlikeli mallar ve nesneler

IMDG 5.1 kodu oksitleyici maddelere aittir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yük ilgilisi, kara yolu ve demiryoluyla gelen tehlikeli yükler ile ilgili olarak kıyı tesisine girmeden en az 3 saat önce kıyı tesisine bildirim yapmak zorundadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yük ilgilisinin sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir:
• Tehlikeli yüklerle ilgili tüm zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri hazırlar, hazırlatır ve bu belgelerin taşıma faaliyeti süresinde yükle birlikte bulunmasını sağlar.
• Tehlikeli yüklerin mevzuata uygun şekilde sınıflanmasını, tanımlanmasını, ambalajlanmasını, işaretlenmesini, etiketlenmesini, plakalanmasını sağlar.
• Tehlikeli yüklerin onaylı ve kurallara uygun ambalaj, kap ve yük taşıma birimine emniyetli bir biçimde yüklenmesini, istif edilmesini, sağlama alınmasını, taşınmasını ve boşaltılmasını sağlar.
• Tüm ilgili personelin, denizyolunda taşınan tehlikeli yüklerin riskleri, emniyet önlemleri, emniyetli çalışma, acil durum önlemleri, güvenlik ve benzer konularda eğitilmesini sağlar, eğitim kayıtlarını tutar.
• Kurallara uygun olmayan, emniyetsiz, kişilere veya çevreye risk oluşturan tehlikeli maddeler için gerekli emniyet tedbirinin alınmasını sağlar.
• Acil durum veya kaza durumlarında ilgililere gerekli bilgi ve desteği sağlar.
• Sorumluluk alanında oluşan tehlikeli yük kazalarını idareye bildirir.
• Resmî makamlar tarafından yapılan kontrollerde istenen bilgi ve belgeleri sunar, gerekli iş birliğini sağlar.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Tehlikeli madde yüklü vagonların manevraları en fazla 15 km/h hızla yapılmalıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Manevra sırasında lokomotif ile dolu vagon arasına TEN/RIV ve RID’a uygun en az bir adet emniyet vagonu bağlanmalıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Tehlikeli madde taşıyan trenlerde aşağıdaki belgelerin bulundurulması zorunludur:
• Taşıma evrakı
• Taşımacı tarafından makiniste/tren görevlisine verilmek üzere hazırlanan yazılı talimat
• Taşımacılık zincirinde demiryolunun yanı sıra başka bir modunda kullanılacağı durumlarda Çok Modlu Tehlikeli Mal Formu
• Sınıf 1 ve Sınıf 7 tehlikeli maddelerin taşınmasında,sözkonusu yönetmelik kapsamında belirlenen ilgili/yetkili mercilerden alınmış özel taşıma izin belgesinin fotokopisi
• Tehlikeli madde taşımacılığı yapan trenlere/vagonlara ait Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Poliçesi

Doğru cevap E şıkkıdır.

Taşımacının Yükümlülükleri
Taşımacı;
• Taşınacak tehlikeli maddelerin taşınması açısından söz konusu yönetmelik ve RID hükümlerine uygun olduğunu kontrol etmekle,
• Tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili RID’da ve yönetmelikte öngörülen tüm bilgi ve belgelerin trende eksiksiz ve doğru olarak bulundurulmasını sağlamakla,
• Vagonlarda ve yüklerde görsel olarak belirgin bozukluk, sızıntı veya çatlak, eksik teçhizat olup olmadığını kontrol etmekle,
• Sarnıç-vagonların, tüplü gaz tankerlerinin, sökülebilir tanka sahip vagonların, portatif tankların, tank-konteynerlerin ve ÇEGK’lerin test, muayene ve kontrol sürelerinin geçip geçmediğini kontrol etmekle,
• Vagonlar için RID’da tanımlanmış olan tehlike ikaz levhaları ve işaretlerin vagonlara takılmasını sağlamakla,
• RID Bölüm 5.4.3’te tarif edilen yazılı talimatı makiniste/tren görevlisine vermekle,
• Taşımada görev alan personelin yazılı talimatları okumasını, anlamasını ve gerektiği şekilde uygulayabilmesini sağlamakla,
• Taşımada görev alan personel için yazılı talimatta belirtilmiş olan kişisel korunma teçhizatının makinist kabininde bulunmasını sağlamakla,
• Yönetmelikte belirtilen şartlardan herhangi birinin ihlal edilmiş olduğunu tespit ederse taşımayı söz konusu ihlal giderilinceye kadar başlatmamakla,
• Taşıma sırasında, taşımanın güvenliğini tehlikeye sokacak bir ihlal oluşursa trafik güvenliği, gönderilen maddenin güvenliği ve kamu güvenliği bakımından, taşımayı söz konusu ihlal ortadan kaldırılıncaya kadar beklemeye uygun en yakın alanda durdurmakla, taşımayı ancak gerekli şartlar yerine getirildiği takdirde devam ettirmekle,
• Demir yolu altyapı işletmecisinin, yönetmelikte ve RID’da belirtilen yükümlüklerini yerine getirebilmesi için gerekli bilgileri vermekle,
• Taşımada görev alan personelin, RID hükümlerine uygun eğitim almasınısağlamakla,
• Yaptığı taşımalarda meydana gelen kazalarla ilgili olarak RID hükümlerine göre hazırlanmış bir raporu kaza tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına vermekle,
• Taşıma sırasında görev alan personele yangın söndürme cihazlarının kullanımı konusunda eğitim vermek ve yangın söndürücülerinin görev mahallinde bulunmasını sağlamakla,
• Sadece taşıması yapılacak olan maddeye uygun olan sarnıç vagon ve vagonları kullanmakla yükümlüdür.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Alıcının Yükümlülükleri
Alıcı;
• Yükün teslim alınmasına engel bir durum olmadıkça yükün kabulünü ertelememekle ve boşaltma işlemi tamamlandıktan sonra kendisiyle ilgili RID’da öngörülen şartları yerine getirmekle,
• Vagon veya konteynerlerin, RID’ın boşaltmaya ilişkin şartlarının yerine getirilmesi hâlinde boşaltılmasını, bu hükümlerin yerine getirilmemesi durumunda ise iade edilmesini sağlamakla,
• Diğer tarafların (boşaltan, temizleyici, dezenfekte hizmeti ve benzeri) yükümlülüklerinin üstlenilerek yürütülmesi hâlinde ilgili RID hükümlerine uymak için uygun tedbirleri almakla,
• Boşaltmak üzere emrine verilen vagon ve diğer yük taşıma birimlerini süresi içinde emniyetle boşaltma yapılmasını sağlayacak ekipmana sahip olmakla veya temin etmekle yükümlüdür.