TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI VE GÜVENLİĞİ

Bakanlığın ismi 11 Temmuz 2018 itibariyle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı olarak değiştirilmiştir.

Tehlikeli maddelerin havayoluyla taşınmasında DGR (International Air Transport Association- Cenevre- IATA-DGR) kitabına başvurulur. Doğru cevap C'dir.

Tehlikeli maddelerin gösterdiği davranışlar, çevreleri ile olan ilişkileri ve olağan dışı bir durumda gösterecekleri tepkiler, yıllar boyunca edinilen deneyimler ve deneylerle belirlenmiş ve bunlara karşı alınacak önlemler belirlenerek “Recommendations on the Transport of Dangerous Goods - Model Regulations” isimli bir yayında toplanmıştır. 2017 yılında 20. kez revize edilmiş nüshası yayınlanan bu yayın, uzman kişilerden oluşan Birleşmiş Milletler Teknik Komitesi tarafından düzenlenmektedir. Kısa adı “Turuncu Kitap (Orange Book)” olan bu doküman, temel olarak tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, ambalajlanması, işaretlenmesi, etiketlenmesi ve belgelenmesi hakkında tavsiyeler içermektedir. Doğru cevap A'dır.

Yasal düzenlemeler tehlikeli madde taşıyan bir aracın zorunluluk haricinde meskûn
mahallerde park edemeyeceklerini ve yine zorunluluk söz konusu olmadığı hâllerde doldurma veya boşaltma yapamayacaklarını ifade etmektedir. Ek olarak tehlikeli madde taşıyan araçlar meskûn mahaller içerisinde en fazla 30 km hızla gidebilirler. Doğru cevap C'dir.

Eşyayı taşımacıya teslim eden, alıcıyı belirleyen ve taşıma evrakını imzalayan kişi “Gönderen” olarak tanımlanır ve taşınmak üzere sevk edilen malı ADR Hükümleri’ne uygun bir biçimde teslim etmelidir. Doğru cevap D'dir.

Tehlikeli madde taşıyan araçlar önlerindeki aracı en az 50 metre mesafeden takip etmek zorundadır. Diğer ifadeler doğrudur. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, Tehlikeli Madde Taşımacılığı ve Güvenliği kitabının üçüncü ünitesinde gerekli açıklamalar bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Ülkemizde 24.10.2013 tarih ve 28801 no’lu Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik (TMKTHY)” hükümlerine göre, taşıma faaliyetlerinde yer alan gönderenlerin, alıcıların, dolduranların, yükleyenlerin, boşaltanların, ambalajlayanların, taşımacıların ve tehlikeli maddeleri taşıyan her türlü taşıt sürücülerinin veya operatörlerinin sorumluluk ve yükümlülükleri iyi bilinmelidir.

Eşyayı taşımacıya teslim eden, alıcıyı belirleyen ve taşıma evrakını imzalayan kişi TMKTHY’nde, “Gönderen” olarak tanımlanır ve taşınmak üzere sevk edilen malı ADR Hükümleri’ne uygun bir biçimde teslim etmelidir.

Gönderen; a. Tehlikeli maddelerin taşınmasının, Bakanlıktan uygun yetki belgesi almış olanlarca yapılmasını ve özel izin gereken durumlarda bu iznin alınmış olmasını sağlamakla, b. Tehlikeli malların ADR hükümlerine uygun olarak sınıflandırılmış bir şekilde taşınmasını sağlamakla, c. Taşımacıya ADR Bölüm 5.4.3’te belirtildiği şekilde hazırlanmış yazılı talimatı ve taşıma için gerekli olan; taşıma evrakı, izinler, onaylar, bildiriler, sertifikalar ve diğer belgeleri vermekle, d. Yükün yapısına ve özelliklerine uygun araç kullanılmasını sağlamakla, e. Taşıma şekli ve taşıma kısıtlamalarına uygun hareket etmekle, f. Boş durumdaki temizlenmemiş ve dezenfekte edilmemiş tankerler, mobil tanklar, tüplü gaz tankeri, çok bölmeli gaz konteyner, tank konteynerler ve taşınabilir tanklar gibi araçlar ile büyük veya küçük konteynerlerin de uygun olarak işaretlenmiş, etiketlenmiş olmasını ve boş durumdaki temizlenmemiş tankerlerin doluları kadar sızdırmaz olmasını sağlamakla, g. İzlenecek güzergâhlar ile ilgili gerekli bilgileri vermekle, h. ADR Bölüm 1.4.2.1’de yer alan diğer yükümlülükleri yerine getirmekle yükümlüdür.

Yükleyen; ambalajlanmış tehlikeli maddeleri ya da temizlenmemiş boş ambalajları taşımacıya verirken ambalajların zarar görüp görmediğini kontrol etmekle, tehlikeli maddelerin yüklenmesi ve elleçlenmesi ile ilgili mevzuata ve özel kurallara uymakla, tehlikeli maddeleri, ancak ADR Hükümleri’ne uygun şartların sağlanmış olması halinde taşıta yüklemekle, hasarlı veya sızdırma riski taşıyan ya da boş temizlenmemiş tehlikeli madde ambalajını hasar giderilene kadar yüklememekle yükümlüdür.

Yükleyen; a. Tehlikeli maddeleri, ancak ADR hükümlerine uygun şartların sağlanmış olması halinde taşıta yüklemekle, b. Ambalajlanmış tehlikeli maddeleri ya da temizlenmemiş boş ambalajları taşımacıya verirken ambalajların zarar görüp görmediğini kontrol etmekle, Hasarlı veya sızdırma riski taşıyan ya da boş temizlenmemiş tehlikeli madde ambalajını hasar giderilene kadar yüklememekle, d. Tehlikeli maddelerin yüklenmesi ve elleçlenmesi ile ilgili mevzuata ve özel kurallara uymakla, e. Ambalajlar ve ekipman üzerinde bulunması gereken tehlike işaretlerin ve etiketlerin bulunmasını ve bulundurulmasını sağlamakla, f. Tehlikeli maddeleri konteynere yükledikten sonra konteynerin gerekli tehlike işaretleri ile işaretlenmesini ve etiketlendirilmesini sağlamakla, g. Ambalajları yüklerken, araç içinde var olan diğer yükleri de göz önüne alarak, birlikte yükleme yasaklarına ve ayrıca besin ve gıda maddelerinin ya da hayvan yemlerinin ayrı tutulması kurallarına uymakla sorumludur.

Dolum öncesinde, tankların ve gerekli ekipmanın (tankerler, mobil tanklar ya da tank konteynerler, tüplü gaz tankerleri, çok bölmeli gaz konteyneri vb.), tehlikeli madde taşımasında kullanılan taşıtların, tankların ve ekipmanın test, muayene ve kontrol sürelerinin dolup dolmadığını kontrol etmek ve dolumu yapılacak tehlikeli maddelere uygun olan ve bu hususta uygunluk belgesi bulunan tanklara dolum yapmaktan dolduran sorumludur.

Gönderenin taşınması için taşımacıya vermiş olduğu tehlikeli maddenin uluslararası ve ulusal mevzuata uygun olup olmadığı, taşımacı tarafından kontrol edilmelidir. Güzergah Tespit Belgesi, CMR (Convention Merchandise Routier, Kara Yolu Taşıma Senedi) Belgesi, Talimatname vb. gerekli dokümanları taşıma başlamadan önce temin etmek taşımacının sorumluluğu altındadır.

Taşınan tehlikeli maddenin özelliğine uygun ve geçerli Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5)/ADR Şoför Eğitim Sertifikasına sahip sürücüleri istihdam etmelidir?

Sürücü yükleme boşaltma sırasında aşağıda belirtilen kurallara da uygun hareket etmelidir. • Yükleme/boşaltma sırasında motor kapatılmalıdır. • Yükleme alanının yüklemeden önceden temizlenmesi gerekmektedir. • Birlikte yükleme/ayrı yükleme kuralları uygulanmalıdır. • Taşımanın herhangi bir aşamasında ambalajların açılması kesinlikle yasaktır. • Hasarlı olan hiçbir ambalajın yüklenmesi söz konusu olmamalıdır. • Tehlikeli maddenin ambalajın dışında olması halinde yüklememelidir. • Boş ambalajların etiketli ve işaretli olmasına dikkat edilmelidir. • Yükleme alanına açık ateşle girilmemelidir. • Yükleme/boşaltma yerinde sigara içilmesi yasaktır. • Yük güvenliğini sağlamak, yükleme tonajlarına uymak zorundadır. • Maksimum yükleme kapasitesi aşılmamalıdır.

Taşıma evrakı, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi veya taşıma senedinde belirtilen eşyanın teslim edildiği alıcı, herhangi bir haklı sebep olmaksızın yükün teslim alınmasından kaçınamamaktadır. Taşımacı boşaltma yerine gelmesine rağmen alıcı gerekçesiz olarak teslim almaya gelmiyorsa; taşımacı tutanakla meydana gelebilecek tüm sorumluluğu alıcıya devredebilmektedir

Tehlikeli madde taşımacılığı denilince ülkemizde ilk akla gelen ve bu taşımacılığın kara yolu boyutunu oluşturan ADR (UN Economic Commission for Europe (ECE)-WP-15 Bern) dışında, deniz yolu için IMDG (International Maritime Organization (IMO)- Londra- IMDG-Code), hava yolu için DGR (International Air Transport Association- Cenevre- IATA-DGR), demir yolu için RID (Office Central Transport Internationaux (OCTI)- Bern-RID), ve iç su yolları/kanal taşımacılığı içinse ADNR (Commission Central pour la Navigation du Rhin- Strasburg- ADNR/ADN) konvansiyonları vardır. Doğru cevap D'dir.

Gönderen, taşınmak üzere sevk edilen malı ADR hükümlerine uygun bir biçimde teslim
etmek zorundadır. Ayrıca gönderen;
a. Tehlikeli maddelerin taşınmasının, Bakanlıktan uygun yetki belgesi almış olanlarca
yapılmasını ve özel izin gereken durumlarda bu iznin alınmış olmasını sağlamakla sorumludur. Doğru cevap B'dir.

Elleçleme, tehlikeli yükün, asli niteliklerini değiştirmeden, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, havalandırılması, ayrıştırılması, kalburlanması, karıştırılması, yük taşıma birimlerinin ve ambalajlarının yenilenmesi, değiştirilmesi veya tamiri ile taşımaya yönelik benzer işlemlerdir. Doğru cevap E'dir.

Tehlikeli madde ambalajın dışında olması halinde yüklememelidir. Doğru cevap C'dir.