TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI VE GÜVENLİĞİ

Silobas tankerler; yapısal olarak standart tankerlerden bir takım farklılıklara sahiptir. Bu farklılıkların başında söz konusu araçların fiziksel özellikleri yer almaktadır. Bu tür araçların gövdeleri öne ve arka kısımlarından başlayarak orta kısımlarına doğru eğimli bir özelliğe sahiptir. Bunun en temel nedeni taşınan tehlikeli maddenin boşaltma sürecinde doğal eğimle birlikte orta kısımda toplanması ve aracın tümüyle boşaltılabilmesidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Aframax tankerler ölçüleri ve özelliklerinin sağladığı avantaj neticesinde Dünya üzerindeki hemen hemen bütün liman ve deniz alanlarında kullanılabilmektedir. Özellikle kısa mesafe deniz taşımacılığında büyük avantajlar sağlayabilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tehlikeli maddelerin paketli olarak taşınması durumunda genellikle Hbs tipi vagonlar kullanılmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Organik peroksitler; yüksek düzeyde reaksiyon ve basınçla patlama riskine sahip maddeler olup hava ya da ısıl ortamlarda reaksiyona girebilme riskini taşıdıklarından, organik peroksitlerin hava ile temasını kesebilmek üzere bu maddenin üzeri en az 12 cm su tabakası ile kaplanarak taşınırlar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kimyasal madde tankerleri; aşındırıcı, zehirli vb. türde kimyasal nitelikte tehlikeli maddelerin taşındığı tanker araçlardır. Gaz tankerleri gaz formunda olan tehlikeli maddelerin taşınması için kullanılan tanker araçlardır. LPG, LNG, propan, bütan vb. gazların dökme olarak taşındıkları tanker tipi araçlardır. Yanıcı sıvı madde tankerleri; benzin, tiner, dizel vb. türde sıvı yanıcı maddelerin taşınmasında kullanılan tankerlerdir. Katı forma sahip tehlikeli maddeler dökme katı madde tankerleri ile taşınmaktadırlar. Yanıcı katı maddeler bu tip tankerler ile taşınmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kimyasal madde tankerleri ile sıvı kimyasal maddelerin taşınması halinde yükleme ve boşaltma işlemlerinin valfler ile yapılması, taşma ve sızma riski dikkate alındığında üstten dolumun söz konusu olmaması gerekmektedir. Dolayısıyla kimyasal madde tankerleri yükleme ve boşaltmanın tam olarak gerçekleştirilebilmesi için sirkülasyon pompası ile donatılmış olması gerekmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kimyasal madde tankerlerinin en önemli özelliklerinden birisi; üretildikleri materyalin en fazla iki parça metal plakadan oluşması ve bu parçaların birleştirilmesinde ve aracın üretiminde mümkün olduğunca az kaynak kullanılmasıdır. Kimyasal madde tankerleri sadece paslanmaz çelikten imal edilmekte olup en az 1,75 bar basınca dayanıklı olmalıdır. Tankerin dış yüzeyi içerisinde kimyasal maddenin taşındığını gösterebilir nitelikte olması, aynı zamanda araçta uygun bir topraklama sisteminin bulunması gerekmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

OBO ifadesi Oil Bulk Ore (dökme petrol-cevher) kısaltması şeklinde kullanılmaktadır. Bu tür gemilerde sıvı tehlikeli maddeler taşınabileceği gibi katı formda ve fiziksel açıdan granül ya da toz şeklinde tehlikeli maddeler taşınabilmektedir. OBO gemileri bu özellikleri çerçevesinde kuru yük gemilerine de benzemektedir. Bu tür gemilerde tehlikeli maddelerin yanı sıra diğer türde yükler ve kargolar da taşınabilmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bu vagonların ortak özelliği düşük risk grubunda yer alan kömür vb. materyalleri taşımalarıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Isı kontrollü araçlar ile tehlikeli maddelerin taşınması temel olarak, reaksiyon başlatabilecek ya da ani parlama ve yangınla sonuçlanabilecek risklerin denetim ve kontrol altına alınması amaçlamaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıcı sıvı madde tankerleri; benzin, tiner, dizel vb. türde sıvı yanıcı maddelerin taşınmasında kullanılan tankerlerdir. Bu tür tankerler FL tankerler olarak adlandırılmakta ve bunlarda 61 °C’nin altında parlama derecesine sahip olan maddeler taşınmaktadır. Sıvı yanıcı maddelerin taşındıkları tankerler; bir seferde taşıyacakları madde türlerine göre aşağıdaki gibi sınıflara ayrılmaktadır.

• Tek Bölmeli Sıvı Yanıcı Madde Tankerleri
• Çok Bölmeli Sıvı Yanıcı Madde Tankerleri

Organik peroksit tankerleri; yüksek düzeyde reaksiyon ve basınçla patlama riskine sahip, Sınıf 5.2 Organik peroksitler içerisinde tanımlanmış maddelerin taşınmasında kullanılan araçlardır. Söz konusu maddeler hava ya da ısıl ortamlarda reaksiyona girebilme riskini taşıdıklarından, bu tür araçlarda organik peroksitlerin hava ile temasını kesebilmek üzere bu maddenin üzeri en az 12 cm su tabakası ile kaplanarak taşınmaktadır.

Kimyasal madde tankerleri; aşındırıcı (korosif), zehirli vb. türde kimyasal nitelikte tehlikeli maddelerin taşındığı tanker araçlardır. Bu tür maddelerin çevresel riskleri yüksek olduğu için taşındıkları araçların kimyasal maddenin sızıntı yapmasını önleyecek biçimde izolasyonlu ve mukavemetli malzemeden üretilmiş olması gerekmektedir.

Ham petrol tankerleri grubunda yer alan bir diğer gemi türü 120.000 ila 200.000 arası taşıma kapasitesine sahip olan Suezmax tipi tanker gemilerdir. Bu tür tankerler ölçüleri ve özellikleri çerçevesinde Süveyş Kanalı’ndan transit olarak geçiş yapabilme imkânına sahip olan gemilerdir.

Aframax tankerler en küçük kapasiteye sahip tankerlerdir. Bunların kapasiteler 80.000 DWT’den başlamakta, 120.000 DWT’ye kadar ulaşmaktadır. Ultra Büyük Ham Taşıyıcı (ULCC) ve Çok Büyük Ham Taşıyıcı (VLCC) gemilerinden kısmen daha küçük olan tanker 70,000 ila 100,000 metrik ton arası değişen yük taşıma kapasitesine sahiptir.

Aframax gemilerinin ortalama yük taşıma kapasitesi yaklaşık 750,000 varildir. Aframax tankerler ölçüleri ve özelliklerinin sağladığı avantaj neticesinde Dünya üzerindeki hemen hemen bütün liman ve deniz alanlarında kullanılabilmektedir. Özellikle kısa mesafe deniz taşımacılığında büyük avantajlar sağlayabilmektedir.

Gaz tanker gemileri ise gaz formunda tehlikeli maddelerin taşınmasından kullanılan gemilerdir. Özellikle LPG ve LNG gibi tehlikeli maddeler bu türde tankerler ile taşınmaktadır. Bu tür tankerler ile taşınan LPG ve LNG gibi gazlar çok yüksek basınçlar altında sıvılaştırılarak taşınmaktadır. Buna karşılık söz konusu gazlar normal sıcaklık ortamında çok hızlı biçimde eksi formuna dönüşme eğilimi taşımaktadır. Bu nedenle gaz tankerlerinde taşınan gazlar yüksek basınç altında ve soğutularak taşınmaktadır.

Tehlikeli maddelerin dökme olarak taşındığı tanker gemilerden bir diğeri de OBO gemileridir. OBO ifadesi Oil Bulk Ore (dökme petrol / cevher) kısaltması şeklinde kullanılmaktadır. Bu tür gemilerde sıvı tehlikeli maddeler taşınabileceği gibi katı formda ve fiziksel açıdan granül ya da toz şeklinde tehlikeli maddeler taşınabilmektedir. OBO gemileri bu özellikleri çerçevesinde kuru yük gemilerine de benzemektedir. Bu tür gemilerde tehlikeli maddelerin yanı sıra diğer türde yükler ve kargolar da taşınabilmektedir.

Ürün tankerlerinde petrol türevleri olan benzin, tiner, dizel vb. türde işlenmiş ürünler taşınmaktadır. Bu ürünlerin riskleri dikkate alındığında parlama dereceleri ve akışkanlıkları dikkate alınarak, kullanılacak ürün vagonunun özellikleri de değişebilmektedir. Taşınacak tehlikeli maddenin riskleri arttıkça daha güvenli ve mukavemetli vagonlarda taşıma yapılmaktadır. Ürün tankerlerinde organik peroksit türü ürünler de taşınabilmektedir. Bu tür durumlarda taşınan ürünün metal ile reaksiyona girebilme riskine sahip bir ürün olması durumunda vagonun iç kısmı izolasyonlu ve metal kısımdan yalıtılmış olması gerekmektedir

E tipi yüksek duvarlı yük vagonlarıyla kömür, maden, kum, çakıl, demir ve pancar vb. malzemelerin taşıması yapılabilmektedir. Bu tür vagonlarda taşınacak yükler genel olarak iklim koşullarından yüksek oranda etkilenmeyen dayanıklı ürünlerdir. Bu grupta yer alan ve RIV standartlarına uygun şekilde üretilen altı farklı türde vagon bulunmaktadır.

Bir tehlikeli maddenin ısı kontrollü araçlarla taşınabilmesi için ambalaj ve evraklar üzerinde P2 “ısı kontrollü taşınması gerekir” işaretinin bulunması gerekmektedir.