TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI VE GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 7

Yük ilgilisinin sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir:
• Tehlikeli yüklerle ilgili tüm zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri hazırlar, hazırlatır ve bu belgelerin taşıma faaliyeti süresinde yükle birlikte bulunmasını sağlar.
• Tehlikeli yüklerin mevzuata uygun şekilde sınıflanmasını, tanımlanmasını, ambalajlanmasını, işaretlenmesini, etiketlenmesini, plakalanmasını sağlar.
• Tehlikeli yüklerin onaylı ve kurallara uygun ambalaj, kap ve yük taşıma birimine emniyetli bir biçimde yüklenmesini, istif edilmesini, sağlama alınmasını, taşınmasını ve boşaltılmasını sağlar.
• Tüm ilgili personelin, denizyolunda taşınan tehlikeli yüklerin riskleri, emniyet önlemleri, emniyetli çalışma, acil durum önlemleri, güvenlik ve benzer konularda eğitilmesini sağlar, eğitim kayıtlarını tutar.
• Kurallara uygun olmayan, emniyetsiz, kişilere veya çevreye risk oluşturan tehlikeli maddeler için gerekli emniyet tedbirinin alınmasını sağlar.
• Acil durum veya kaza durumlarında ilgililere gerekli bilgi ve desteği sağlar.
• Sorumluluk alanında oluşan tehlikeli yük kazalarını idareye bildirir.
• Resmî makamlar tarafından yapılan kontrollerde istenen bilgi ve belgeleri sunar, gerekli iş birliğini sağlar.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Tehlikeli madde yüklü vagonların manevraları en fazla 15 km/h hızla yapılmalıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Manevra sırasında lokomotif ile dolu vagon arasına TEN/RIV ve RID’a uygun en az bir adet emniyet vagonu bağlanmalıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Tehlikeli madde taşıyan trenlerde aşağıdaki belgelerin bulundurulması zorunludur:
• Taşıma evrakı
• Taşımacı tarafından makiniste/tren görevlisine verilmek üzere hazırlanan yazılı talimat
• Taşımacılık zincirinde demiryolunun yanı sıra başka bir modunda kullanılacağı durumlarda Çok Modlu Tehlikeli Mal Formu
• Sınıf 1 ve Sınıf 7 tehlikeli maddelerin taşınmasında,sözkonusu yönetmelik kapsamında belirlenen ilgili/yetkili mercilerden alınmış özel taşıma izin belgesinin fotokopisi
• Tehlikeli madde taşımacılığı yapan trenlere/vagonlara ait Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Poliçesi

Doğru cevap E şıkkıdır.

Taşımacının Yükümlülükleri
Taşımacı;
• Taşınacak tehlikeli maddelerin taşınması açısından söz konusu yönetmelik ve RID hükümlerine uygun olduğunu kontrol etmekle,
• Tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili RID’da ve yönetmelikte öngörülen tüm bilgi ve belgelerin trende eksiksiz ve doğru olarak bulundurulmasını sağlamakla,
• Vagonlarda ve yüklerde görsel olarak belirgin bozukluk, sızıntı veya çatlak, eksik teçhizat olup olmadığını kontrol etmekle,
• Sarnıç-vagonların, tüplü gaz tankerlerinin, sökülebilir tanka sahip vagonların, portatif tankların, tank-konteynerlerin ve ÇEGK’lerin test, muayene ve kontrol sürelerinin geçip geçmediğini kontrol etmekle,
• Vagonlar için RID’da tanımlanmış olan tehlike ikaz levhaları ve işaretlerin vagonlara takılmasını sağlamakla,
• RID Bölüm 5.4.3’te tarif edilen yazılı talimatı makiniste/tren görevlisine vermekle,
• Taşımada görev alan personelin yazılı talimatları okumasını, anlamasını ve gerektiği şekilde uygulayabilmesini sağlamakla,
• Taşımada görev alan personel için yazılı talimatta belirtilmiş olan kişisel korunma teçhizatının makinist kabininde bulunmasını sağlamakla,
• Yönetmelikte belirtilen şartlardan herhangi birinin ihlal edilmiş olduğunu tespit ederse taşımayı söz konusu ihlal giderilinceye kadar başlatmamakla,
• Taşıma sırasında, taşımanın güvenliğini tehlikeye sokacak bir ihlal oluşursa trafik güvenliği, gönderilen maddenin güvenliği ve kamu güvenliği bakımından, taşımayı söz konusu ihlal ortadan kaldırılıncaya kadar beklemeye uygun en yakın alanda durdurmakla, taşımayı ancak gerekli şartlar yerine getirildiği takdirde devam ettirmekle,
• Demir yolu altyapı işletmecisinin, yönetmelikte ve RID’da belirtilen yükümlüklerini yerine getirebilmesi için gerekli bilgileri vermekle,
• Taşımada görev alan personelin, RID hükümlerine uygun eğitim almasınısağlamakla,
• Yaptığı taşımalarda meydana gelen kazalarla ilgili olarak RID hükümlerine göre hazırlanmış bir raporu kaza tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına vermekle,
• Taşıma sırasında görev alan personele yangın söndürme cihazlarının kullanımı konusunda eğitim vermek ve yangın söndürücülerinin görev mahallinde bulunmasını sağlamakla,
• Sadece taşıması yapılacak olan maddeye uygun olan sarnıç vagon ve vagonları kullanmakla yükümlüdür.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Alıcının Yükümlülükleri
Alıcı;
• Yükün teslim alınmasına engel bir durum olmadıkça yükün kabulünü ertelememekle ve boşaltma işlemi tamamlandıktan sonra kendisiyle ilgili RID’da öngörülen şartları yerine getirmekle,
• Vagon veya konteynerlerin, RID’ın boşaltmaya ilişkin şartlarının yerine getirilmesi hâlinde boşaltılmasını, bu hükümlerin yerine getirilmemesi durumunda ise iade edilmesini sağlamakla,
• Diğer tarafların (boşaltan, temizleyici, dezenfekte hizmeti ve benzeri) yükümlülüklerinin üstlenilerek yürütülmesi hâlinde ilgili RID hükümlerine uymak için uygun tedbirleri almakla,
• Boşaltmak üzere emrine verilen vagon ve diğer yük taşıma birimlerini süresi içinde emniyetle boşaltma yapılmasını sağlayacak ekipmana sahip olmakla veya temin etmekle yükümlüdür.

Uluslararası atık taşınması konulu ilk çok taraflı anlaşma Mayıs 1992’de yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Sınırlar Ötesi Taşınımının ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi’dir. Bu nedenle cevap “B” seçeneğidir.

Bir atığı tehlikeli atık olarak nitelendirmek için gereken özellikler Parlayıcılık, Reaktivite, Korozivite ve Toksisite’dir. Bu nedenle cevap “D” seçeneğidir.

Patlayıcı tehlikeli atıkların tehlike kodu H1 ve Oksitleyici tehlikeli atıkların tehlike kodu H2’dir. Buna göre cevap “C” seçeneğidir.

Solunduğunda veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde, kansere yol açan veya etkisinin artmasına neden olan tehlikeli atık içeren madde ve karışımların tehlike kodu H7’dir. Bu nedenle cevap “E” seçeneğidir.

H reaktivite kodu ısı oluşumunu ifade etmektedir. Bu nedenle “A” seçeneği yanlıştır.

Tehlikeli atıklar her zaman diğer atıklardan ayrı olarak toplanmalıdır. Eğer bir atık üreticisi, tehlikeli atıkları diğer atıklarla karıştırırsa bu karışık atığın tümü tehlikeli atık olarak nitelendirilir ve tehlikeli atık olarak taşınır, depolanır, arıtılır veya bertaraf edilir. Bu nedenle “B” seçeneği yanlıştır.

Bir endüstride oluşan tehlikeli atıklar, bir ara depolama, geri kazanım/bertaraf tesisine gönderilmeden önce tesis içinde asgari 6 ay süreyle geçici depolanabilir. Buna göre doğru cevap “D” seçeneğidir.

C atığı: Fenol üretiminden çıkan distilasyon alt akım ürünüdür. Bu nedenle “III” numaralı madde yanlış olduğundan cevap “C” seçeneğidir.

Doğru ambalajlama yapılmış olması için ambalajın dışında tehlikeli atık kalıntıları olmaması gerekir. Bu nedenle III numaralı madde yanlıştır. Doğru cevap “C” seçeneğidir.

Atık taşıma firmalarının yükümlülükleri şu şekildedir: İl müdürlüklerinden atık taşıma firma/araç lisansı almak, Araçlara mobil cihaz taktırmak ve kullanmak, Bakanlıktan yeterlik almış bir ATSS ile çalışmak, Mali sorumluluk sigortası yaptırmak. Buna göre cevap “E” seçeneğidir.

Amerika Çevre Koruma Ajansı (EPA)’na göre atığın tehlikeli atık olabilmesi iki koşula bağlıdır (La Grega ve ark., 2001):
1. EPA’nın listelediği üç sınıftan birisine ait olması
• Kaynağına göre
• Üretime göre
• Ticari kimyasal ürünler
2. Belirli testlere göre aşağıdaki özelliklerden bir veya daha fazlasına sahip olması
• Parlayıcılık (ignitability)
• Korozivite (corrosivity)
• Reaktivite (reactivity)
• Toksisite (toxicity)

Doğru cevap E şıkkıdır.

Patlayıcı: Alev etkisi altında patlayabilen ya da dinitrobenzenden daha fazla şekilde şoklara ve sürtünmeye hassas olan maddeler ve müstahzarlar, kendi başına kimyasal reaksiyon yolu ile belli bir sıcaklık ve basınçta hızla gaz oluşmasına neden olabilecek madde veya atıklar.

Oksitleyici: Diğer maddelerle, özellikle de yanıcı maddelerle temas halinde iken yüksek oranda ekzotermik reaksiyonlar gösteren maddeler ve karışımlar.

Alevlenir: 21 °C ye eşit veya daha yüksek ya da 55 °C’ye eşit ya da daha düşük parlama noktasına sahip olan sıvı maddeler ve karışımlar.

Tahriş edici: Deri ile ya da balgam membranı ile ani, uzun süreli ya da tekrar eden temaslar hâlinde yanığa sebebiyet verebilen aşındırıcı olmayan maddeler ve karışımlar.

Zararlı: Solunduğu veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde belirli bir sağlık riski içeren maddeler ve karışımlar.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Tahriş edici: Deri ile ya da balgam membranı ile ani, uzun süreli ya da tekrar eden temaslar hâlinde yanığa sebebiyet verebilen aşındırıcı olmayan maddeler ve karışımlar.

Zararlı: Solunduğu veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde belirli bir sağlık riski içeren maddeler ve karışımlar.

Toksik: Solunduğunda veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde,sağlık yönünden ciddi, akut veya kronik risk oluşturan ve hatta ölüme neden olan madde ve karışımlar.

Kanserojen: Solunduğunda veya yenildiğinde ya da deriye nüfuz ettiğinde, kansere yol açan veya etkisinin artmasına neden olan madde ve karışımlar.

Mutajenik: Solunduğunda, yendiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde, kalıtsal genetik bozukluklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve karışımlar.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Bir endüstride oluşan tehlikeli atıklar, bir ara depolama, geri kazanım/bertaraf tesisine gönderilmeden önce tesis içinde asgari 6 ay süreyle geçici depolanabilir. Doğru cevap C şıkkıdır.