TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI VE GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 15

HAVA YOLUNDA TEHLİKELİ MADDELERİN TAŞINMASINDA
KULLANILAN BELGELER
Tehlikeli maddelerin havayolu ile taşınmasına ilişkin Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO) tarafından Teknik Talimatlar (ICAO-TI) yayımlanmıştır. Ülkemizde de
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı tarafından yayımlanan Tehlikeli Maddelerin Havayolu
İle Emniyetli Taşınması Talimatı (SHT-18) dokümanı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü
tarafından Türkçeye çevrilmiş ve havayoluyla tehlikeli maddelerin taşınması tariflenmiştir.
Bu açıdan, ICAO Konseyi prosedürüne uygun olarak onaylanmış ve belirli aralıklarla yayınlanmış tehlikeli malların havayolu ile güvenli taşınmasına dair Teknik Talimatlar
esas alınarak taşıma işlemi yapılmalıdır. Menşe Devletin istediği dillere ek olarak ve evrensel kullanım için daha uygun bir ifade şekli geliştirilip benimseninceye dek, tehlikeli
mallarla ilgili işaretlerde İngilizce kullanılması önerilmektedir.
Teknik Talimatlarda aksi belirtilmediği sürece, havayolu ile tehlikeli madde taşıtacak biri, Talimatlarda istenen bilgileri içeren bir tehlikeli mallar nakliye belgesi doldurup
imzalayacak ve operatöre teslim edecektir. Nakliye belgesi, nakliye için tehlikeli malları
sunan kişi tarafından imzalanan ve tehlikeli malların doğru sevkiyat isimleri ile tam ve
doğru olarak tanımlandığını ve ilgili düzenlemelere göre sınıflandırıldığını, ambalajlandığını, işaretlendiğini, etiketlendiğini ve nakliye için elverişli durumda olduğunu belirten
bir beyan içerecektir (Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, 2008). Uçağın kalkış ve iniş havalimanları, taşımanın yolu veya kargo uçağıyla taşınma durumu mutlaka belirtilmelidir.
Özellikle yolcu uçaklarıyla taşıma söz konusu ise taşınan tehlikeli maddelerin yolculara
zarar vermemesi için azami dikkat gösterilmelidir. Bu belge, yolculuk süresince tehlikeli
maddeler ile birlikte taşınmaktadır. Belge üzerinde alıcı ve göndericinin açık adres ve bilgileri de bulunmalıdır (Şekil 3.1).

Doğru cevap A şıkkıdır.

HAVA YOLUNDA TEHLİKELİ MADDELERİN TAŞINMASINDA
KULLANILAN BELGELER
Tehlikeli maddelerin havayolu ile taşınmasına ilişkin Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO) tarafından Teknik Talimatlar (ICAO-TI) yayımlanmıştır. 

Doğru cevap A şıkkıdır.

DEMİR YOLUNDA TEHLİKELİ MADDELERİN TAŞINMASINDA
KULLANILAN BELGELER
Demir yolu ile taşıma işlemlerinde, “Malların Demiryolu İle Taşınmasına İlişkin Uluslararası Anlaşma” (Convention Internationale Concernantle Transports Des Marchandises
Par Chemins De Fer, CIM) anlaşmasına istinaden, Demir Yolu Hamule Senedi düzenlenmelidir. Ülkemizde, Uluslararası Demir Yolu Taşımalarına İlişkin Sözleşmenin (COTIF)
C ana eki olan Tehlikeli Eşyanın Demiryolu İle Uluslararası Taşınmasına İlişkin Yönetmeliğe (RID) paralel olarak 16 Temmuz 2015 tarihinde Tehlikeli Maddelerin Demir Yolu
İle Taşınması Hakkında Yönetmelik (Resmî Gazete No: 29418) yayımlanmıştır. Bu Yönetmelik ve RID kapsamına giren tehlikeli maddelerin demir yolu ile taşınması alanında
faaliyet gösteren; dolduran, ambalajlayan, yükleyen, taşımacı, gönderen, alıcı, boşaltan
ve tank-konteyner/portatif tank işletmecisi, sarnıç vagon sahibi/işletmecisi, demir yolu altyapı işletmecisi, bu faaliyet alanlarından biri veya birden fazlası için faaliyette bulunanların Bakanlığa başvurarak Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almaları zorunludur. Bu
Yönetmelik kapsamında RID’da yer alan Sınıf 1 (patlayıcılar) taşımacılığı faaliyetinde bulunacak işletmeler İçişleri Bakanlığından; Sınıf 7 (radyoaktif madde) taşımacılığı faaliyetinde bulunacak işletmeler ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Türkiye Atom Enerjisi
Kurumundan izin almak zorundadırlar. İzinler, izin alma tarihinden itibaren en fazla bir
yıl geçerli olacak şekilde düzenlenir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Taşıt Uygunluk Belgesi (ADR Uygunluk Belgesi)
Tehlikeli maddelerin taşınmasında kullanılan taşıtlar için (EX/II, EX/III, FL, OX, AT ve
MEMU) Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı veya Bakanlığın yetkilendirdiği kurum/kuruluş
(Türk Standartları Enstitüsü) tarafından verilen Taşıt Uygunluk Belgesi’nin alınması zorunludur. Uygunluk Belgesi’nin formatı her ülkeye göre değişebilmekte olup, ADR Bölüm
9.1.3’te belgenin temel özellikleri verilmiştir. Buna göre, belgenin boyutları A4 olmalı ve
Şekil 5.2’de verilen formata benzer olmalıdır. Belgenin hem arka hem de ön yüzü kullanılmalı ve beyaz renkte olmalıdır. Belge, düzenleyen ülkenin resmi dilinde olmalı ve bu dil
İngilizce, Fransızca veya Almanca değilse en azından açıklamalar İngilizce, Fransızca veya
Almanca olarak yazılmalıdır.
Belge temel olarak araç ile ilgili bilgileri (araç sahibi bilgileri, araç kodu, fren özellikleri vb.), tank/tanker bilgilerini (üretici bilgileri, üretim yılı vb.), tehlikeli maddelerle ilgili
bilgileri (tehlikeli madde sınıfları, maddelerin birbiriyle uyumu vb.) içermeli ve düzenleyen tarafından tarih verilerek kaşelenip imzalanmalıdır. Son geçerlilik tarihi, düzenleme
tarihinden itibaren bir yıldır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Kara Yolu Taşıma Senedi (CMR Belgesi)
CMR Belgesi, karayolunda yapılan tehlikeli madde taşıma işlemlerinde uluslararası CMR
(Convention Merchandise Routier) Anlaşması gereğince düzenlenen bir taşıma belgesidir. Bu belge, birisi göndericide, birisi alıcıda ve diğeri de taşıyıcıda olmak üzere üç
nüsha hâlinde düzenlenir. Bu belgenin kullanılabilmesi için gönderen ve alıcının iki ayrı
devletin sınırları içinde bulunması ve bu iki devletten en az birisinin CMR’ye taraf olması
gerekir.
CMR Belgesi, gönderen ve alıcı arasındaki sorumlulukları düzenleyen bir belgedir.
Bu belge, tehlikeli maddelerin taşıyıcı tarafından teslim alındığını, alıcıya teslim sırasında
maddelerin ve ambalajların iyi durumda olduğunu, taşıma belgesi ile teslimat sırasındaki
bilgilerin (ambalaj sayısı, marka vb.) tutarlı olduğunu gösteren en önemli belgedir. Dolayısıyla teslimat tamamlandıktan sonra belgenin bir nüshasının göndericiye iletilmesi
gerekir.
CMR Taşıma Belgesi için özel bir format yoktur ancak genellikle çeşitli kaynaklardan alınan ve satışa ilişkin bağlantılı bir not kullanılmaktadır. CMR Sözleşmesi, notun
kim tarafından düzenleneceğini net olarak belirtmemekte; uygulamada genellikle kara
nakliyecisi tarafından düzenlenmektedir. Ancak bilgilerin çoğu ihracatçı ile ilgili olup bu
bilgilerin doğruluğundan söz konusu ihracatçı sorumludur. Nakliyecinin bilgileri girmediği durumlarda nakliyeci, gösterilen bilgilerin doğruluğundan sorumlu olacak gönderici
adına kendi acentesi olarak yapar (Görçün ve Erdal, 2010) (Şekil 5.3).

Doğru cevap D şıkkıdır.

Güzergah Tespit Belgesi
Tehlikeli maddelerin taşınabileceği güzergâhları gösteren bir belgedir. Taşımacı tarafından hazırlanarak sürücüye verilmekte, sürücü güzergâh tespit belgesinde gösterilen
güzergâhların dışarısına çıkamamaktadır. Araç otoyolların dışında kalan yollarda gidecekse güzergâh tespit belgesinin bulundurulması gerekmektedir. Güzergâh tespit belgesi
üzerinde; taşınan tehlikeli maddenin sınıfı, UN numarası, tehlikelilik özellikleri gibi bilgilerin yanı sıra alıcı, gönderen ve taşımacıya ilişkin bilgiler yer almaktadır. Belge üzerinde
katedilecek karayoluna ait bilgiler, yol numarası, mesafesi vb. bilgiler de bulunmaktadır
(Görçün ve Erdal, 2010). Uluslararası yapılan taşıma işlemlerinde güzergâh üzerindeki
ülkelerin yetkili mercilerinden izin alınmalı ve güzergah hakkında bilgi verilmelidir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Ferdi kaza sigortası poliçesi karayolunda tehlikeli maddelerin taşınmasında kullanılan belgelerden biri değildir. Ancak tehlikeli madde taşımacılığı yapan taşıtlara ait Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası poliçesinin araçta bulundurulması zorunludur. Doğru cevap B'dir.

Belgenin son geçerlilik tarihi, düzenleme tarihinden itibaren bir yıldır. Doğru cevap C'dir.

Söz konusu bilgiler taşıma evrakında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

CMR Belgesi, karayolunda yapılan tehlikeli madde taşıma işlemlerinde uluslararası CMR (Convention Merchandise Routier) Anlaşması gereğince düzenlenen bir taşıma belgesidir. Diğer adıyla kara yolu taşıma senedidir. Doğru cevap A'dır.