TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI VE GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 12

Patlayıcı maddeler EX-II ve EX-III tipi araçlarla taşınabilirken; parlama derecesi 60 °C ve altı olan yanıcı maddeler, FL tipi araçlarda; oksijen peroksitler OX tipi taşıma araçlarında taşınırken; bunların dışında kalan maddeler AT tipi araçlarda taşınabilmektedir.

Taşıt Uygunluk Belgesi temel olarak araç ile ilgili bilgileri (araç sahibi bilgileri, araç kodu, fren özellikleri vb.), tank/tanker bilgilerini (üretici bilgileri, üretim yılı vb.), tehlikeli maddelerle ilgili bilgileri (tehlikeli madde sınıfları, maddelerin birbiriyle uyumu vb.) içermeli ve düzenleyen tarafından tarih verilerek kaşelenip imzalanmalıdır.

CMR Belgesi, karayolunda yapılan tehlikeli madde taşıma işlemlerinde uluslararası CMR (Convention Merchandise Routier) Anlaşması gereğince düzenlenen bir taşıma belgesidir. Bu belge, birisi göndericide, birisi alıcıda ve diğeri de taşıyıcıda olmak üzere üç nüsha hâlinde düzenlenir.

SRC-5 belgesinin geçerlilik süresi 5 yıl olup, 07.03.2018 tarihli SRC-5 Belgesi Yenileme Eğitimleri Hakkındaki Genelge ile yenileme işlemleri için süre dolmadan 1 yıl önce süre uzatım başvurusunun yapılması gereklidir.

Güzergâh tespit belgesi üzerinde; taşınan tehlikeli maddenin sınıfı, UN numarası, tehlikelilik özellikleri gibi bilgilerin yanı sıra alıcı, gönderen ve taşımacıya ilişkin bilgiler yer almaktadır. Belge üzerinde katedilecek karayoluna ait bilgiler, yol numarası, mesafesi vb. bilgiler de bulunmaktadır.

Tehlikeli madde taşıyan trenlerde aşağıdaki belgelerin bulundurulması zorunludur:

ADR eğitimlerinin süresi ve verdiği yetkiler aşağıdaki gibidir;

Eğitim adı                        Süresi                  Taşıma yetkisi
ADR Temel Eğitimi            19 saat                 Dökme veya ambalajlı tehlikeli madde taşıma
ADR Tank Eğitimi              13 saat                 Tank içinde taşıma
ADR Sınıf 1 Eğitimi            8 saat                  Patlayıcı maddeleri taşıma
ADR Sınıf 7 Eğitimi            8 saat                  Radyoaktif maddeleri taşıma

Tehlikeli maddelerin gemilerde taşınmaları hakkındaki bazı genel hükümler ve bu maddelerin sınıflandırılmaları hususu, 1948 tarihli SOLAS Konferansı’nda kabul edilmiştir.

Ülkemizde tehlikeli maddelerin deniz yolu ile taşınması ise 3 Mart 2015 tarihinde (Resmi Gazete No: 29284) yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin Denizyoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik (TMDzYTHY)” kapsamında düzenlenmektedir.

Sınıf 1: Patlayıcılar
• 1.1: Kütlesel patlama tehlikesi olan madde ve nesneler
• 1.2: Kütlesel patlama tehlikesi olmayıp saçılma/fırlama tehlikesi olan maddeler ve nesneler
• 1.3: Yangın tehlikesi veya hafif bir patlama ya da hafif bir fırlama tehlikesi veya her ikisi birden olan, ancak kitlesel patlama tehlikesi olmayan madde ve nesneler.
• 1.4: Belirgin bir tehlike içermeyen maddeler ve nesneler
• 1.5: Kütlesel patlama tehlikesi olan ancak hassasiyeti çok az olan maddeler
• 1.6: Kütlesel patlama tehlikesi olmayan, aşırı derecede düşük hassaslık düzeyindeki nesneler

Şekil, alevlenebilir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler, duyarlılığı
giderilmiş katı patlayıcılar ve polimerleştirici maddeleri ifade etmektedir.

Yük ilgilisinin sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir:

Gemilerin uygun, korunaklı, emniyetli şekilde yanaşma ve bağlanmasını sağlamak Kıyı tesisi işleticisinin sorumluluklarındandır.

Tehlikeli madde yüklü vagonların manevraları en fazla 15 km/h hızla yapılmalıdır.

Gönderen, tehlikeli maddelerin taşınmasının, yetki belgesi/taşıma lisansı almış ve özel izin gereken durumlarda bu izni almış olanlarca yapılmasını sağlamakla yükümlüdür.

Demiryoluyla tehlikeli madde taşımacılığı ile ilgili, Tehlikeli maddeleri vagona, büyük ya da orta boy dökme yük konteynere yüklerken, yükleme ve elleçlemeye ilişkin özel koşullara uygun hareket etmekle yükleyici yükümlüdür.

Demiryoluyla tehlikeli madde taşımacılığı ile ilgili olarak gövde veya gövde ekipmanı emniyetinin tamir, tadilat veya bir kaza sonucunda azalma eğilimi gösterip göstermediğini ayrıca kontrol etmekle, Tank-konteyner/portatif tank sahibi veya işletmecisi yükümlüdür.

IMDG kodlarında 9 tehlikeli madde sınıfı vardır. Bunlar:
• Sınıf 1: Patlayıcılar
• Sınıf 2: Gazlar
• Sınıf 3: Yanıcı sıvılar
• Sınıf 4: Alevlenir katılar; kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler, su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlar açığa çıkaran maddeler
• Sınıf 5: Oksitlenmeye neden olan maddeler ve organik peroksitler
• Sınıf 6: Zehirli ve bulaşıcı maddeler
• Sınıf 7: Radyoaktif malzeme
• Sınıf 8: Aşındırıcı maddeler
• Sınıf 9: Muhtelif tehlikeli mallar ve nesneler

Doğru cevap D seçeneğidir.

Tehlikeli maddelerin gemilerde taşınmaları hakkındaki bazı genel hükümler ve bu maddelerin sınıflandırılmaları hususu, 1948 tarihli SOLAS Konferansı’nda kabul edilmiştir. IMDG Kodu da ilk defa 1965 yılında Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından hazırlanarak hükûmetlere tavsiye edilmiştir. IMDG Kodu’nun amacı, tehlikeli yüklerin serbest, kısıtsız hareketliliklerini kolaylaştırırken, bu  yüklerin emniyetli bir şekilde taşınmalarını sağlamak ve çevre kirliliğini önlemektir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Yük ilgilisi, kara yolu ve demir yoluyla gelen tehlikeli yükler ile ilgili olarak kıyı tesisine girmeden en az 3 saat önce kıyı tesisine bildirim yapmak zorundadır.

Doğru cevap B seçeneğidir.