TEHLİKELİ MADDE LOJİSTİĞİ VE İŞ GÜVENLİĞİ

Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik (TMKTHY) hükümlerine göre, taşıma faaliyetlerinde yer alan gönderenlerin, alıcıların, dolduranların, yükleyenlerin, boşaltanların, ambalajlayanların, taşımacıların ve tehlikeli maddeleri taşı­yan her türlü taşıt sürücülerinin veya operatörlerinin sorumluluk ve yükümlülükleri iyi bilinmelidir.

Bu bağlamda doğru cevap D'dir.

Ülkemizde 24.10.2013 tarih ve 28801 no’lu Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik (TMKTHY)” hükümlerine göre, taşıma faaliyetlerinde yer alan gönderenlerin, alıcıların, dolduranların, yükleyenlerin, boşaltanların, ambalajlayanların, taşımacıların ve tehlikeli maddeleri taşıyan her türlü taşıt sürücülerinin veya operatörlerinin sorumluluk ve yükümlülükleri iyi bilinmelidir. Ancak bunun yanında, tehlikeli madde taşımacılığı denilince ülkemizde ilk akla gelen ve bu taşımacılığın kara yolu boyutunu oluşturan ADR (UN Economic Commission for Europe (ECE)-WP-15-Bern) dışında, deniz yolu için IMDG (International Maritime Organization (IMO)- Londra- IMDG-Code), hava yolu için DGR (International Air Transport Association- Cenevre- IATA-DGR), demir yolu için RID (Office Central Transport Internationaux (OCTI)- Bern-RID), ve iç su yolları/kanal taşımacılığı içinse ADNR (Commission Central pour la Navigation du Rhin- Strasburg- ADNR/ADN) konvansiyonları vardır.

Tehlikeli maddelerin gösterdiği davranışlar, çevreleri ile olan ilişkileri ve olağan dışı bir durumda gösterecekleri tepkiler, yıllar boyunca edinilen deneyimler ve deneylerle belirlenmiş ve bunlara karşı alınacak önlemler belirlenerek “Recommendations on the Transport of Dangerous Goods - Model Regulations” isimli bir yayında toplanmıştır. 2017yılında 20. kez revize edilmiş nüshası yayınlanan bu yayın, uzman kişilerden oluşan Birleşmiş Milletler Teknik Komitesi tarafından düzenlenmektedir. Kısa adı “Turuncu Kitap (Orange Book)” olan bu doküman, temel olarak tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, ambalajlanması, işaretlenmesi, etiketlenmesi ve belgelenmesi hakkında tavsiyeler içermektedir.

Birleşmiş Milletler Turuncu Kitabı, tehlikeli madde taşımacılığına katılan bütün tarafların tehlikeli yükün niteliğinin gerektirdiği sorumluluklara göre eğitim alması gerektiğini söylemektedir. Bu eğitimler ise personelin taşınan tehlikeli malların genel koşulları hakkında bilgi sahibi olduğu Genel Farkındalık Eğitimi, personelin görevleriyle doğrudan ilintili ve tehlikeli malların taşınmasını ilgilendiren yönetmeliğin gerektirdiği sorumluluklar hakkında ayrıntılı eğitim aldıkları Göreve Yönelik Eğitim ve personelin güvenli taşıma ve acil durumlar hakkında bilinçlendirildiği Emniyet Eğitimidir. ADR ayrıca sadece eğitim almış olmanın yeterli olmadığını, eğitimin yanında belgelendirmenin de gerekli olduğunu belirtmektedir.

Gönderen, taşınmak üzere sevk edilen malı ADR hükümlerine uygun bir biçimde teslim etmek zorundadır. Ayrıca gönderen;

Elleçleme, tehlikeli yükün, asli niteliklerini değiştirmeden, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, havalandırılması, ayrıştırılması, kalburlanması, karıştırılması, yük taşıma birimlerinin ve ambalajlarının yenilenmesi, değiştirilmesi veya tamiri ile taşımaya yönelik benzer işlemlerdir.

Yükleyen;

Taşımacı;

Sürücü yükleme boşaltma sırasında aşağıda belirtilen kurallara da uygun hareket etmelidir.

Eşyayı taşımacıya teslim eden, alıcıyı belirleyen ve taşıma evrakını imzalayan kişi TMKTHY’nde, “Gönderen” olarak tanımlanır ve taşınmak üzere sevk edilen malı ADR Hükümleri’ne uygun bir biçimde teslim etmelidir.

Elleçleme; tehlikeli yükün, asli niteliklerini değiştirmeden, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, havalandırılması, ayrıştırılması, kalburlanması, karıştırılması, yük taşıma birimlerinin ve ambalajlarının yenilenmesi, değiştirilmesi veya
tamiri ile taşımaya yönelik benzer işlemlerdir.

Uluslararası ve ulusal mevzuatta yer alan meskûn mahal kavramı, il, ilçe, kasaba, köy, toplu iş yeri veya sanayi bölgeleri gibi insanların topluca yaşadıkları; yol, su, elektrik, ulaşım, çöp toplama, kanalizasyon, aydınlatma gibi kamu hizmetlerinden istifade ettikleri toplu yaşam ve çalışma alanlarını ve bu alanların bitiminden 500 metreye kadar olan mesafeyi tanımlamaktadır.

Tehlikeli madde taşıyan araçlar önlerindeki aracı en az 50 metre mesafeden takip etmek zorundadır.

Gönderen, taşımacıya hazırlanmış yazılı talimatı ve taşıma için gerekli olan yetkiler, onaylar, bildiriler, sertifikalar ve diğer belgeleri vermek zorundadır.

Boşaltma yerinin güvenliğinin ve emniyetinin sağlanmasından alıcı sorumludur.

SRC5 – Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sürücü Belgesinin geçerlilik süresi 5 yıldır.

Sürücülerin fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı olduklarının takibi taşımacıya verilmiş bir yükümlülüktür.

Dolum esnasında birlikte yükleme kurallarına uygun hareket etmenin yanı sıra doldurulan madde için izin verilen azami doldurma oranını ve azami dolum hacim oranını (yoğunluk/kesafet) geçmemesinden, dolumu yaptıktan sonra tankın kapak bölümlerinin sızdırmazlığı ile doldurulan tehlikeli maddelerin tankın dış yüzeyine bulaşmadığının kontrol edilmesinden, dolduran sorumlu olmaktadır.

Yükleyici yükleme yapılacak aracın çevresinde sigara içilmemesinden, ateşle yaklaşılmamasından ve elektriklenmeye olanak verecek malzemelerin (çakmak, yüzük, elbise vb.) yükleme sahasına girmemesinden de sorumludur.

Yasal düzenlemeler tehlikeli madde taşıyan bir aracın zorunluluk haricinde meskûn
mahallerde park edemeyeceklerini ve yine zorunluluk söz konusu olmadığı hâllerde doldurma veya boşaltma yapamayacaklarını ifade etmektedir. Ek olarak tehlikeli madde taşıyan araçlar meskûn mahaller içerisinde en fazla 30 km hızla gidebilirler.