TEHLİKELİ MADDE LOJİSTİĞİ VE İŞ GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 2

İş güvenliği kültürü; bir işletmede iş güvenliğine ilişkin proseslerin ve uygulamaların tüm çalışanlar ve yöneticiler tarafından öncelikli olarak dikkate alınarak, bir sistem ve organizasyon çerçevesinde bu süreçlerin işletildiği ve sonuç alındığı uygulamalar bütünüdür. Doğru cevap D'dir.

Bütünleştir bu basamak altında yer almamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Risklerin değerlendirilmesidir. Doğru cevap B'dir.

İş kazalarının yarattığı doğrudan maliyetler arasında; çalışan ve diğer insanların ölüm, yaralanma vb. sonuçlara maruz kalmaları, ekipman, teçhizat, makine ve üretim faktörlerinde söz konusu olan kayıplar ile bina ve tesis gibi sabit unsurlara verilen zararlar sayılabilmektedir.

Biyolojik Tehditler: . Gıda işletmeleri, hastaneler ve medikal malzeme üreticileri ile organik ajanlar ile karşı karşıya kalan tüm aktörler bu tehditler ile de yüz yüze kalabilmektedirler

İş yeri ortamının olması gereken düzeyin üzerinde aydınlatılması ya da yetersiz düzeyde aydınlatılması, yetersiz düzeyde havalandırma, kabul edilen değerlerin üzerinde ya da altında ısı ve gürültü seviyeleri, zeminin kaza olasılığını artıracak şekilde kirli, tozlu ve kaygan olması gibi etkenler fiziksel tehditler arasında sayılabilmektedir.

Kaza oluşum teorileri, kazalara ilişkin birtakım analitik yaklaşımların oluşturulabilmesine olanak sağlamaktadır. Bu teoriler şunlardır: 
• Kişisel Unsur Teorisi
• Kaza Etken Teorisi
• Bütünsellik Yaklaşımı
• Etkileşim Teorisi
• Zincir Etken Teorisi
• Enerji Teorisi

Çalışanların gösterdiği yanlış tutum ve davranışlar ancak iş yerinde hatalı tasarımlanmış süreçler ve sistemsel hatalar ile bir araya geldiklerinde iş kazalarına yol açabilmektedir. Bu yönüyle her ikisi arasındaki etkileşim kibrit ve kav arasındaki ilişkiye benzetilebilmektedir. Kibrit belirli bir riske sahip olsa da kav’a sürtülmediği sürece riskin gerçekleşmesi beklenmemektedir.

Kazalara yol açabilecek tüm faktörlerin belirlenmesi ve bunların gerçekleşmesine olanak sağlayan tutum ve davranışların tanımlanması ile bu tutum ve davranışların ayıklanması süreci “düzenleme (sort)” olarak ifade edilebilmektedir

Set in order: İkinci adım olan iş yerinin düzenlenmesi sürecinde ise iş kazalarına ilişkin olasılık ve riskleri ortadan kaldıracak ya da minimum seviyeye indirebilecek önlem, kural ve uygulamaların saptanması aşamasıdır.

Yasal düzenlemeler ve standartların başında OHSAS 18001 Standartları yer almaktadır. OHSAS standartları iş güvenliğine ve iş yerinde oluşturulacak iş güvenliği kültürüne ilişkin zemin hazırlayan bir yasal düzenleme niteliğindedir.

Hata ağacı yöntemi; mevcut sistemde söz konusu olabilecek hatalar ile sistem ve hatalar arasındaki bağlantılar ve sakıncalı durumlar arasındaki ilişkiyi ifade eden, aynı zamanda mantıki diyagramlara dayanan bir risk analizi tekniğidir. Metodoloji tümdengelim yönetimi uygulamakta, risk yaratan olay daha önce tanımlanmış olaylar ile hatalar arasındaki nedensel ilişki olarak tanımlanabilmektedir.

Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (HACCP): Genel olarak gıda endüstrisi ile gıda lojistiğinde kullanılan bir yöntemdir. Gıdalardan kaynaklanacak veya gıdalara etki edecek çeşitli riskler ve tehditler üzerinde durmaktadır. Bu tehditleri azaltmak ya da ortadan kaldırmak amacıyla kabul edilebilir eşikler ve sınırlar saptanmaktadır.

İş güvenliği yaklaşımı bir iş yeri ya da endüstride insanların can güvenliklerinin sağlanması, yaralanma vb. durumların önüne geçilmesinin yanı sıra, insanlar dışındaki ekonomik ve sabit varlıkların da güvenliklerinin sağlanması anlamına gelmektedir.

Bu kapsamda iş kazaları; çalışanların dikkatsizliği ya da hatalı bir tutum veya davranışı sonucunda aniden ortaya çıkan, çalışanların ve diğer insanların can ve vücut bütünlüğüne yönelik tehlikeler yaratan, gerçekleştiğinde ekonomik ve sosyal kaynakları olumsuz yönde etkide bulunan kazalar olarak tanımlanabilmektedir.

Bu tehditler tanımlı ya da tanımsız olabilmekte ve aşağıdaki gibi sınıflandırılabilmektedir.

• Biyolojik Tehditler
• Fiziksel Tehditler
• Kimyasal Tehditler
• İş Ergonomisi ve Tasarımına ilişkin Tehditler

Bu yönüyle kazaları ve meydana gelebilme riskiyle olasılıklarını birtakım faktörler çerçevesinde açıklamaya çalışan kaza oluşum teorileri, kazalara ilişkin birtakım analitik yaklaşımların oluşturulabilmesine olanak sağlamaktadır. Bu teoriler aşağıda görüldüğü şekilde sıralandırılabilmektedir.

• Kişisel Unsur Teorisi • Kaza Etken Teorisi
• Bütünsellik Yaklaşımı • Etkileşim Teorisi

• Zincir Etken Teorisi
• Enerji Teorisi

6S sistemimi oluşturan aşamalar aşağıda gösterilmektedir.

Sort (Düzenleme)

Set in order (İş yerinin Düzenlenmesi)

Shine (İş yeri bakımı ve Temizliği)

Standardization (Standartlaştırma)

Safety (Güvenlik)

Sustain (Sürdürülebilirlik)

Bu çerçevede uluslararası düzeyde geçerliliğe sahip çok sayıda iş güvenliği ve risk de- ğerlendirme yaklaşımı işletmeler ve organizasyonlar tarafından hayata geçirilebilmekte- dir. Bunlar arasında en yoğun olarak kullanılanlar aşağıda gösterilmektedir.

• Öncelikli Tehlike Analizi “Priority Hazard Analysis” – (PHA) • Olay Sonuç Analizi “Event Tree Analysis” - (ETA)
• Kontrol listeleri

Hata Ağacı Analizi “Fault Tree Analysis”-(FTA)

Normal Sistemden Sapma Etki ve Analizleri “Failure Modes and Effects Analaysis”

–(FMEA)

Tehlike ve Çalışılabilirlik Analizi “Hazard and Operability Studies”- (HAZOP)

Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları “Hazard Analysis and Critical Control

Points” –(HACCP)

Biçimsel Güvenlik Değerlendirmesi “Formal Safety Assessment” - (FSA)

Olay Sonuç Analizi “Event Tree Analysis” - (ETA)

Olay Sonuç Analizi adından da anlaşılabileceği gibi işletme içerisinde gerçekleştirilen ola- ğan faaliyetlerin her bir parçası iş parçacığı olarak tanımlanmakta ve bu iş parçacıklarının yaratabilecekleri riskler belirlenmekte, bu risklerin gerçekleşmesi durumunda oluşabilecek senaryolar tanımlanmaktadır.