TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

dağıtım ihtiyaç planlaması (DRP)

Bir başka deyişle envanter “işletmelerin müşteri talebini karşılamak için elinde bulundurduğu malzemelere” verilen genel bir addır.

İşletmeler ve tedarik zincirleri için stok tutmanın avantajları şu şekilde sıralamaktadır:

•Gecikmiş veya çok küçük teslimatla izin verir.

• Ürünlerin fiyatlarının düşük olunduğu veya artmasının beklendiği durumlarda satın alınmasına olanak tanır.

• Sezonluk işlemlere izin verir.

• Taşıma maliyetlerinin azalmasına ve komple yükleme yapılmasına izin verir.

• Acil veya belirsiz durumlara karşı koruma sağlar.

• Enflasyonun yüksek olduğu zamanlarda kârlı olabilir.

Mevsimsel stok: Yılın belirli bir döneminde artan satış hacimlerini karşılamak için önceden oluşturulur.

Envanterin tutulması ve oluşturulmasıyla ilgili işletmelerin alması gereken üç temel karar vardır.

Radyo frekansı tanımlama (RFID) ise malların hareketini izlemek için kullanılan bir teknolojidir.

D: Talep Miktarı (Birim)

Q: Sipariş Miktarı (Birim)

H: Envanter Elde Bulundurma Maliyeti (Yıllık birim başına TL)

S: Sipariş Verme Maliyeti (Sipariş başına TL) veya kurulum maliyeti

C: Birim satın alma maliyeti

k: Elde tutma/bulundurma oranı

p: Günlük Üretim Oranı

Sistemin dört temel dayanağı vardır:

• Sıfır stok

• Kısa ve güvenilir teslim süreleri

• Küçük ve sık teslim miktarları

• Küçük ve sık teslim miktarları

Aşağıdaki Şekil 5.10 bize temel depolama faaliyetleri hakkında bilgi vermektedir:

Mal Kabul

Yerleştirme

Mal Toplama

Paketleme

Sevkiyat

Envanter, herhangi bir zaman diliminde bir fabrikada, mağazada, depo veya antrepoda bulunan mal ve/veya malzemelerin toplam miktarına verilen isimdir. Bir başka deyişle envanter “işletmelerin müşteri talebini karşılamak için elinde bulundurduğu malzemelere” verilen genel bir addır.

Bitmiş ürün: Sevkiyata hazır tamamlanmış ürünlerdir. Bitmiş ürün envanteri örneğin kurulum maliyeti yüksek olduğunda üretim ekonomisi sağlamak veya özellikle mevsimlik ürünler için üretim
oranlarını sabitlemek gibi genellikle talepteki beklenmeyen değişikliklere karşı ve üretim sürecinin
kesintiye uğraması riskine karşı tampon olarak tutulur.

Süreç içindeki envanter: Kısmen işlenmiş, henüz satışa hazır olmayan ürünlerdir. İş
envanterlerini işlemde tutmanın temel nedenlerinden biri, işleme aşamalarını ayırmak/iş merkezleri arasındaki bağımlılıkları
ortadan kaldırmaktır.

Kullanım amacına göre oluşan stok türleri ile ilgili bir diğer sınıflandırma
aşağıdaki gibidir (Meredith ve Shafer, 2016):
Döngü veya yenileme stoğu: Tedarik zinciri hareketliliğini sağlayan döngü stoğu, normal günlük talebi karşılamak için gerekli olan stoktur.
Güvenlik stoğu: Tahmin hatasına ve tedarikçinin güvenilmezliğine karşı koruma görevi görür. Güvenlik stoğu satış kaybı ve ön sipariş teslim sürelerini azaltır, Diğer taraftan artan müşteri hizmet kalitesiyle işletmelere daha düşük taşıma ücreti ve azalan müşteri yanıt maliyetleri ımkânı sunar.
Transit stok: Bir stoklama veya teslimat noktasına taşınma sürecindedir.
Mevsimsel stok: Yılın belirli bir döneminde artan satış hacimlerini karşılamak için önceden oluşturulur.
Promosyon stoğu: Pazarlama kampanyalarına ve reklamlara hizmet etmek amacıyla bulundurulur.
Spekülatif stok: Fiyat artışlarına veya sınırlı bulunabilirlik dönemlerine karşı korunmak için tutulur.
Ölü veya modası geçmiş stok: Bu stok piyasada artık kullanılamaz veya satılamaz ürün kalemlerini
içerir

İngilizcede “Just in Time (JIT)” olarak adlandırılan bu yaklaşım envanter yönetiminde kullanılan en yaygın yaklaşımlardan biridir.

Sistemin dört temel dayanağı vardır:
• Sıfır stok,
• Kısa ve güvenilir teslim süreleri
• Küçük ve sık teslim miktarları,
• Yüksek kalite veya sıfır kusur

Günümüzde birçok firma tarafından benimsenen yöntemlerden biri de bir kuruluşun lojistik ağı dışındaki envanteri yönetmede kullanılan yaklaşımlardan bİri olan “Tedarikçi Yönetimli Envanter (VMI)” dir. VMI çeşitli kaynaklarda “tedarikçi
tarafından yönetilen envanter” veya “satıcı kontrolündeki envanter” gibi isimlerle adlandırılmaktadır.

Mal kabul, yüksek hacimli malların depoya boşaltılması faaliyetidir.

Depo yönetim sistemi WMS (Warehouse Management Systems), bir deponun iş süreçlerinin ve çalışma prosedürlerinin standartlaşmasına ve daha
iyi kullanımın sağlanmasına yardımcı olan elektronik veri tabanlı sistemlerdir.

Ürün Maliyeti veya Satın Alma Maliyeti: Talep edilen bir birim ürün veya kalemin satın alma fiyatı veya organizasyona olan maliyetidir. Satın alma
maliyeti genellikle, tedarik edilen veya üretilen miktarla birim başına maliyetlerin çarpılmasıyla elde edilir. Bir parti veya seferde yeterli sayıda birim satın alındığında, satın alma maliyetlerinde indirim yapılabilir.

Elde Bulundurma/Taşıma Maliyeti: Bu maliyet türü, kalemleri veya malzemeleri bir süre stokta tutmakla ilişkilidir. Uygulamada, bir envanter kaleminin yıllık elde bulundurma maliyeti, değerinin % 15–30 arasında değişmektedir.