TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

Kaynak geliştirme: Bu aşamada satın alıcı işletme, tanımlamış olduğu ihtiyaçları doğrultusunda potansiyel kaynakları araştıracaktır. Bu noktada, siparişlerdeki kritik noktaları tespit edilerek tedarikçilerle paylaşılmalıdır. Üretim ihtiyaçlarını tam olarak karşılayabilmek için, kaynak geliştirme aşamasında son derece dikkatli olunmalıdır.

Siparişlerin verilmesi: Bu aşamada gerekli ana- lizler de tamamlanmıştır ve tercih edilen tedarikçi- den satın alma yapılmak üzere siparişler verilmek- tedir. Satın alınacak ürüne göre gerekli hukuki gereklilikler de bu aşamada yerine getirilmektedir.

Stratejik satın alma kararları operasyonel ve taktik kararlardan farklı olarak üretim için stratejik ve özellikli bir nitelik gerektiren ürünlerin tedarik sürecinin yürütüldüğü faaliyetleri de içermektedir. Bu süreçte hem tedarik edilen ürünün nitelikleri hem de o ürünlerin satın alındığı işletme ile geliş- tirilecek ilişkiler büyük önem arz etmektedir.

darik sürecinin en temel faaliyeti ürünlerin teslimidir. Bu sebeple bir tedarikçinin performansının ölçülmesinde en temel kriterler ürünlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu kriterler aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

Kalite, Fiyat,  Zamanlama, Tedarikçinin Stratejileri, Politikaları, Güvenilir- liği ve Marka İmajı

Tedarik zincirinde başarılı bir entegrasyonu gerçekleştirebilmek için yöneticilerin bazı konuları tam olarak kavraması gerekmektedir. Bu konuları aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür (Fabbe‐Cos- tes ve Jahre, 2008:147):

• Tedarik zinciri entegrasyonunun tam olarak ne anlama geldiğini bilmek,

• Tedarik zinciri entegrasyonunun ne ölçüde mümkün olduğunu kavramak,

Tedarik zincirinde entegrasyonu sağlayabil- me adına yapılması gerekenler için ayrıntılı eylem planı hazırlamak,

Tedarik zinciri yönetimini katmanlar, kapsam ve derecelerle ilgili olarak ayırt edebilmek,

Entegrasyon ve esneklik arasındaki çelişkiyi ortadan kaldırabilmek için çalışmak.

İşletmelerin genel amaç ve hedeflerinin de gözetilmesi ile satın alma amaçlarını aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür

1. İşletmenin genel amaç ve hedeflerini desteklemek.

2. Satın alma faaliyetlerini etkin ve verimli bir şekilde yürütmek; firmanın ihtiyaç duyduğu malzeme ve hizmetlerin seçilmesi, değerlendirilmesi ve geliştirilmesini sağlamak.
3. İşletmenin tedarik merkezini yönetmek, tedarikçilerle yakın ilişkiler sürdürerek, kalite, teslimat, ödemeler ve iadeler açısından etkinliği sağlamak.
4. Üretim fonksiyonunun gereksinimlerini desteklemek. Gelecekte kullanılabilecek olan yeni malzeme, ürünler ve daha iyi yeni kaynaklar aramak.
5. Diğer fonksiyonlarla güçlü ilişkiler geliştirmek.
6. Ürünün kullanım ömrü, servis kolaylığı ve bakım maliyetini dikkate almak.
7. Değer analizi gibi maliyet düşürme faaliyetlerinde iş birliği yapmak.

İşletme faaliyetlerinin tamamının yahut bir kısmının başka bir firmaya devredilmesini dış kaynak kullanımı olarak tanım- layabiliriz (Wang vd., 2006: 794).

Tedarikçi seçimi: Satın alma sürecinin en kritik aşamalarından biri ürün ve hizmetlerin kimden alınacağına karar verme sürecidir. Bu oldukça önemli bir karardır. Tedarikçi seçimi sırasında ekonomik, kültürel, üretim yetenekleri, teknolojik vb. bazı kriterleri göz önünde bulundurmak gerekir

Tedarikçi ilişkilerini önemli kılan faktörler;

• Satın alınan ürünlerde belirli kalite standartlarını korunması

• Tedarik süreçlerinin hızlı ve başarılı bir biçimde sürdürülmesi

• Rekabetçi ekonomik sistem içinde rekabet avantajı elde etmek

3PL ve 4PL arasındaki temel fark; 3PL yalnızca lojistik hizmetleri sağlarken, 4PL’nin ayrı- ca ithalat ve ihracat tarifeleri, tahsilat ve diğer fonksiyonlarda da yer almasıdır. 4PL; yazılım ve planlama, danışmanlık, lojistik bilgi sistemleri, tedarik zinciri yönetimi ve diğer hizmetleri sağlayan bir hizmet sağlayıcıdır.

Tüm tedarik zincirinin başarısı büyük ölçüde tedarikçi seçimine bağlıyken, tedarikçi seçimi ve tedarikçilerin verimliliği, tedarik zinciri için en önemli yetkinliklerden biridir. Tedarikçi seçiminde kullanılan kriterleri aşağıdaki gibi dört başlık altında özetlemek mümkündür :

1. Ekonomik açıdan bakıldığında en önemli faktörler, tedarikçinin ekonomik performansı ve finansal açıdan istikrarlı olmasıdır.
2. Tedarikçinin sahip olduğu örgüt kültürü açısından; güven, stratejik uyum, yönetimin tutumu, üst yönetimin yeteneği, tedarikçinin organizasyon yapısı ve kapasite gibi kriterler ön plana çıkmaktadır.
3. Teknolojik anlamda, mevcut ve gelecekteki üretim yetenekleri, tasarım yetenekleri ve geliştirme hızı gibi kriterler önem arz etmektedir.
4. Tedarikçinin müşteri portföyü ve referanslar da dikkate alınması gereken kriterler arasındadır.

tedarikçi seçim kriterleri önem derecelerine göre ayrılmıştır. Buna göre;

1. Çok yüksek öneme sahip kriterler: Kalite, teslimat, performans geçmişi, garantiler ve talep politikalarıdır.

2. Büyük öneme sahip olan kriterler: Üretim tesisleri ve kapasite, fiyat, teknik kabiliyet, mali durum, uyum, iletişim sistemi, sektördeki itibar, çalışma isteği, yönetim ve organizasyon ve faaliyet kontrolleridir.

3. Orta derecede öneme sahip kriterler: Onarım hizmeti, tutum, paketleme kabiliyeti, iş ilişkileri, coğrafi konum, geçmiş iş hacmi, eğitim yardımıdır.

4. Düşük öneme sahip kriterler: Karşılıklı düzenlemelerdir.

Tedarik Zincirinde Bütünleşmelerin Başarısını Etkileyen Faktörler;

I• Tedarik zinciri entegrasyonunun tam olarak ne anlama geldiğini bilmek

II• Tedarik zinciri entegrasyonunun ne ölçüde mümkün olduğunu kavramak

III• Tedarik zincirinde entegrasyonu sağlayabilme adına yapılması gerekenler için ayrıntılı eylem planı hazırlamak

IV• Tedarik zinciri yönetimini katmanlar, kapsam ve derecelerle ilgili olarak ayırt edebilmektir

Tedarik zinciri sürecinde, lojistik faaliyetler  için farklı taraflar vardır. Bu taraflar aşağıdaki gibi açıklanmıştır:
Birinci Taraf Lojistik Hizmet Sağlayıcı İşletme (1PL): Üretici, toptancı, perakendeci vb. olabilir.

Üçüncü Taraf Lojistik Hizmet Sağlayıcı İşletme (3PL): Depolamadan teslimata kadar operasyonel lojistik faaliyetlerin dışarıdan yönetilmesine ve dolayısıyla işletmenin ana faaliyetlerine odaklanmasına imkân tanıyan bir hizmettir. Üçüncü taraf lojistik şirketleri, tedarik zincirinin lojistiği ile ilgili her türlü hizmeti sağlar. Buna nakliye, depolama, toplama ve paketleme, stok tahmini, sipariş karşılama, paketleme ve nakliye iletme dâhildir

Dördüncü taraf lojistik hizmetleri : stratejik ve teknolojik çözümlere odaklanmış hizmetler