TARLA BİTKİLERİ II

Yağ kaynakları hayvansal ve bitkiseldir. Hayvansal yağlar dünya yağ üretim ve tüketiminin % 15-18’ini, geri kalan % 82-85’ini ise bitkisel yağlar karşılamakta­dır.

Dünyada Yağ Bitkileri Ekim, Üretim ve Verimleri (2017)

BİTKİLER

Ekim alanı (1000 ha)

Üretim (1000 ton)

Verim (kg/da)

Ayçiçeği

26534

352643

1804

Susam

9983

5532

554

Yerfıstığı

27940

47097

1686

Soya

123551

352644

2854

Haşhaş

104

71

677

Kolza

34740

76238

2195

Aspir

841

691

822

Ayçiçeği vegetasyon boyunca 700-800 mm su ister. Ayçiçeğinin suya ihtiyacı çiçeklenme zamanında en üst seviyeye çıkar. Bu devrede bitki sulanmalıdır. Bitki­ler 45-50 cm boyunda iken bir, tabla teşekkül edince bir, süt ve olum devresinde bir su olmak üzere toplam üç su verimi % 100 arttırır.

Hasat için tablanın, gövdenin ve yaprakların tamamen kahverengine dönüş­müş olması ve danedeki nem oranının % 9-10’a düşmesi gereklidir. Dane neminin % 10’un altında olması şarttır.

Kapsüller sararır, alt yapraklar dökülür, meyvelerin ucu çatlarsa susam hasada gelmiştir. Hasat, elle söküm veya toprağa yakın yerden kesim suretiyle yapılmaktadır.

Yerfıstığı yetiştiren ülkelerin başında Hindistan ve Çin, Nijerya, Sudan ve Tan­zanya ön sıraları almaktadır. Bunları Myanmar ve Senegal izlemektedir. Ve­rimde ise ilk sıralarda ABD ve Türkiye gelmektedir. Ekimi 29.940 bin ha, üretimi ise 47.097 bin ton, verimi 170 kg/da’dır.

Yerfıstığı zengin bir B vitamini kaynağı olup, az miktarda da A, C, D ve E vitaminleri ihtiva eder.

Soya pamuk, buğday, mısır, yer­fistığı, patates ve şeker pancarı ile ekim nöbetine girer. Uygulanan ekim nöbeti sistemleri şunlardır; Pamuk+Buğday+soya, Buğday+Soya+Mısır.

İkinci dünya savaşı yıllarında İngiltere ve Kanada’da kolza yağı deniz motorlarında yakıt olarak da kullanılmış, bugün fo­sil yakıtlar yerine biyodizel üretiminde kullanılan bitkisel yağlar arasında en fazla tercih edilenidir. Dünyada biyodizelin % 84’ü kolza yağından üretilmektedir.

Aspir çiçekleri renk maddesi olarak yemeklerde özellikle de çorbalarda kullanılır. Tekstil sanayinde boyamada solmayan doğal boya olarak da faydalanılır. Halk arasında yalancı veya yabani safran olarak da adlandırılır.

Ayçiçeği en fazla Rusya da yetiştirilmektedir.

Ayçiçeğinin kabuklu tohumlarındaki yağ oranı % 35 dir

Heliotropik in kelime anlamı Güneşe yönelim dir.

Ayçiçeğinin uygun yetişme sıcaklığı 21-24 ⁰C arasındadır.

Susamın tohumlarındaki yağ oranı % 55-60 dır

Sirena 99 susam çeşitlerinden biri değildir.

Soya tohumunda % 40 kadar protein bulunur.

Kolza nın çiçeklenme süresi 4-5 hafta sürer.

Dünyada aspir ekimi en fazla Kazakistan da yapılmaktadır.

Aspir tohumunun uzun süre muhafazası için tohumdaki nem oranı % 7-8 olmalıdır.