TARLA BİTKİLERİ II

Nevşehir ve Niğde Türkiye’deki toplam patates dikili alanların yaklaşık % 30’ unu, üretimin ise % 44’ünü teşkil etmektedir. Niğde 20 bin ha ile en fazla patates dikimi yapan ildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Patates tarımı için; ilkbaharın geç, sonbaharın ilk donları patates için zararlıdır. 15-21 °C sıcaklıkta, 3.5-4 ay gelişme devresinde, 375 mm yağış toplamı bulunan bölgelerde sulanmadan yetiştirilebilir. İyi havalanmayan topraklarda kök gelişmesi zayıflar, yumrular iyi gelişmez. Taban suyu yüksek, pH derecesi 4’ten düşük ve 8’den yüksek, organik maddece çok fakir topraklar patates tarımına elverişli değildir. Patates hastalık ve zararlıları çok olan bir bitkidir. Bu nedenle aynı tarlaya en az 3-4 yıl geçmeden dikilmemelidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Türkiye’de 136 bin ha patates dikim alanı mevcuttur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Sulama zamanları; birinci su, çıkış ile yumru meydana gelmesi devresi arasında verilir. Bu devredeki fazla su, yumru çürümelerine ve köklerin zayıf gelişmesine neden olacağından, dikkatli olmak gerekir. İkinci su, yumru meydana gelme devresinde verilir. Bu devre patatesin suya en fazla ihtiyacı olduğu devredir. Uyuz hastalığı kontrolü bakımından önemlidir. Üçüncü su, yumruların şişme devresinde verilir. Dördüncü su, gerektiğinde üçüncü sulamadan 10-15 gün sonra veya tahmini hasat gününden 10 gün kadar önce yapılmalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Türkiye’de ise yerelması ekilen, üretilen ve tüketilen il Ankara’dır. Ankara’nın dışında Konya, Sinop, Sivas, Zonguldak, İzmir, Kayseri ve Kocaeli gibi illerde de az olmakla beraber bir miktar yetiştirilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Et rengi portakal sarısı olan tatlı patateslerin besleme değeri normal patatesten % 50 fazladır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tatlı patates genellikle ilkbaharda toprak sıcaklığı 22-25 °C ye ulaşınca dikilmelidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Diğer kültür bitkilerinde olduğu gibi pancar tarımında da en önemli sınırlayıcı faktör tabii yağışların az oluşu, yüksek sıcaklıklardır, yani kuraklıkdır. Sulama ile büyük ölçüde bu engeli aşmak mümkündür ve halen Türkiye’de pancar ekim sahalarının % 100’ü sulanmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Türkiye’de 1925 yılında Şeker Fabrikası kurmak için bir şirket kuran Uşak eşrafından Mollazade Nuri efendi 1926 yılında Uşak’ta ilk şeker fabrikasını kurmayı başarmış ve fabrika 1927 yılında faaliyete geçmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

26 075.0 bin ton ile Hindistan birinci sıradadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Nevşehir, Niğde, İzmir, Bolu ve Ordu illerinin, yıllık dikim alanları 9 bin ha’ın üzerindedir. Özellikle Nevşehir ve Niğde Türkiye’deki toplam patates dikili alanların yaklaşık % 30’ unu, üretimin ise % 44’ünü teşkil etmektedir. Niğde 20 bin ha ile en fazla patates dikimi yapan ildir. Daha sonra 6.2 bin ha ile Nevşehir, 9.4 bin ha ile İzmir bu ili takip etmektedir. Birim alana verimi en yüksek il 4340 kg/da ile Nevşehir, 3607 kg/da ile Niğde’dir.

En önemli toprak altı organları yumru, stolon ve köklerdir. Yumru, morfolojik olarak gövdenin değişikliğe uğramış şeklidir ve patatesin esas depo organını oluşturur. Bir yumrunun iki tarafı vardır. Biri stolonun bağlı olduğu göbek, karşısın- daki taraf ise apikal uç yani taç kısmıdır.

Patates yetiştirme sınırı, uzun donlu günleri olan kuzey bölgeler ile yaz sıcaklıkları yüksek subtropik bölgeler arasındaki kısımlardır. Bu sınır Avrupa’da 70. kuzey enleme kadar çıkar. Alplerin kuzey ve güney kısımlarında 1500-2000, And dağlarında ise 4000 m yükseklikte yetişebilmektedir. Patates soğuklara karşı çok hassastır. Yumru 0-2 °C’de donar. Bitki kısmı ise 1.5-1.7 °C’ de zarar görür. Bu bakımdan ilkbaharın geç, sonbaharın ilk donları patates için zararlıdır. Yumruların çimlenme sıcaklığı 8 °C ve gelişme devresinde istediği sıcaklık 18-22 °C’dir.

Sulama zamanları;

Birinci su, çıkış ile yumru meydana gelmesi devresi arasında verilir. Bu devredeki fazla su, yumru çürümelerine ve köklerin zayıf gelişmesine neden olacağından, dikkatli olmak gerekir.

İkinci su, yumru meydana gelme devresinde verilir. Bu devre patatesin suya en fazla ihtiyacı olduğu devredir. Uyuz hastalığı kontrolü bakımından önemlidir.

Üçüncü su, yumruların şişme devresinde verilir. Bu dönemde suya ihtiyaç çok fazladır.

Dördüncü su, gerektiğinde üçüncü sulamadan 10-15 gün sonra veya tahmini hasat gününden 10 gün kadar önce yapılmalıdır.

Batat, yağışı fazla ve sıcaklığı yüksek olan yerlere kolayca adapte olmakta ve tarımı ekonomik bir şekilde yapılmaktadır. Bu açıdan Hatay, Adana, Mersin ve Antalya yöreleri oldukça müsaittir. Halen Hatay ilinin başta Dörtyol ve Iskenderun ilçeleri olmak üzere çeşitli yerlerde yetiştirilmektedir.

Sıraya dikim; çeşide göre 90-100 cm aralıkla açılmış çizilere 35-40 cm sıra üzeri mesafe ve 4-6 cm derinlik verilerek, orta irilikteki yumrular dikilmelidir. Yumrular dikildikten sonra üzerleri kapatılarak bastırılır.

Türkiye’de 1925 yılında Şeker Fabrikası kurmak için bir şirket kuran Uşak eşrafından Mollazade Nuri efendi 1926 yılında Uşak’ta ilk şeker fabrikasını kurmayı başarmış ve fabrika 1927 yılında faaliyete geçmiştir. Sonra aynı yıllarda Alpullu’da, 1933’de Eskişehir ve 1934’de de Turhal’da olmak üzere dört tane şeker fabrikası kurulmuştur.

Pancar türlerinden biri hayvan yemi olarak yetiştirilmektedir. Özellikle ahır hayvancılığının geliştirilmesi gerekli yerlerde hayvan pancarı kaba ve sulu yem olarak son derece makbul ve faydalıdır.

Pancarın Beta cinsine dahil olan ve dört grupta incelenen 13-17 türü bulunmaktadır. Beta cinsi merkezi çiçekliler takımına ve Ispanakgiller familyasına mensuptur.

Pancar iki yıllık bir bitkidir. Pancar birinci yıl şeker endüstrisi için, ikinci yıl ise tohum elde etmek için yetiştirilmektedir.

Pancar çiçekleri döllendikten sonra meyveler (tohum) teşekkül eder. Pancar tohum topaklarına glomerul denir. Çok rüşeymli pancarlardan poligerm, tek rüşeymli pancarlardan monogerm tohum elde edilir.

Pancar kökgövdesinde baş en dış yaprakların oturduğu yere kadar olan kısımdan ibarettir. Pancar başına epikotil denir.

Perigon, çanak ve taç yaprakların birleşik halidir.

Yapılan toprak ve bitki analizleri sonucu gerek görülürse demir, magnezyum, çinko, bor, mangan, molibden gibi elementler de verilmelidir. Örneğin, bor noksanlığı pancarın başında kırmızı çürüklükler meydana gelmesine sebep olur.