TARLA BİTKİLERİ II

Sisal kendiri yapraklarından lif elde edilen çok yıllık bir bitkidir. Anavatanı Meksika’nın Sisal limanından ihraç edildiği için bu ismi almıştır.

Selüloz, hemiselüloz ve pektin liflere esneklik, lignin ise kırılganlık verir.

Eski Dünya pamuk türleri ile (diploid), güney Amerika’dan köken alan diploid pamuk
türleri zaman içerisinde doğal (spontan) olarak melezlenmişler ve bugün kültürü yapılan
pamuk türleri olan tetraploid düzeyde 2n=52 kromozoma sahip türler meydana gelmiştir.

Kozalardaki bölme sayısı türlere göre 3-5 arasında değişir. Her bölme veya göz yalancı plesanta ismi verilen bir zar ile ayrılır.

Pamuk liflerin ortası boştur. Bu boşluğa lümen denir.

Pamuk bitkisi en fazla suya çiçeklenme ve meyveye yatma devresinde ihtiyaç duyar. Genellikle kurak geçen bu devrede pamuk 15-20 günde bir sulanmalıdır.

Yeşil sarı olum devresinde lif verimi ve randımanı yüksektir. Keten genellikle lifi için bu devrede hasat edilir.

Sap, yaprak ve meyve gibi organlarından lif elde edilen bitkilerde havuzlamanın
ileri devrelerinde sadece lif demetlerini bağlayan pektin maddesini değil, lif hüzmelerini bağlayan pektin maddesinin de bakteriler tarafından yenilerek parçalanması sonucu kısa,
parça parça liflerin ortaya çıkmasına kotonizasyon denir.

Çedene adı verilen kenevir tohumları, küçük yeşilimsi renkte bir cevizcik olan aken adı verilen meyvenin içindedir. Tohumlar ağırlıklı olarak ilaç sanayinde değerlendirilmekle beraber çerez olarak yenir ve kuşyemi olarak da kullanılmaktadır

Jüt tropik ve subtropik iklim bitkisidir, liflerinden daha çok ucuz ve dayanıksız çuval ve yolluk gibi malzemeler üretilir. Yetiştirildiği yerlerde ücretler çok düşük olduğundan jüt çok ucuza mal edilmektedir.

Lif bitkileri, liflerin elde edildiği yere (organ) göre dörde ayrılırlar.

Bunlar;
• Tohumlarından lif elde edilenler; Pamuk
• Saplarından lif elde edilenler; Keten, kenevir, jüt, hibiskus, rami
• Yapraklarından lif elde edilenler; Manila ve sisal keneviri 
• Meyvelerinden lif elde edilenler; Lif kabağı 

Doğru cevap A' dır.

Dünyada en fazla pamuk yetiştiren ülkeler arasında Türkiye ekim alanı bakımından 8. , üretim miktarı bakımından 7., verim açısından ise 3. sırada yer almaktadır.

Doğru cevap B' dir.

Pamuk liflerinin uzunlukları kalınlıklarının en az yüz katıdır. Lif kalınlığı tür ve çeşide göre farklı olmakla beraber 12 ile 38 (25) μm arasında değişir. Liflerin ortası boştur. Bu boşluğa lümen denir. Lif inceliği, liflerin enine boyutunu gösteren veya liflerin hava akımına karşı göstermiş olduğu direnci ifade eden bir terimdir.

Doğru cevap C' dir.

Pamuk bitkisinde çenek (kotiledon), ön (prophyll) ve gerçek olmak üzere üç tipyaprak bulunur. Çenek yapraklar çimlenme ile oluşan böbrek şeklindeki fide yap- rakları, ön yapraklar herhangi bir dal üzerinde birden fark edilemeyen, küçük 2-5 mm uzunluğunda yapraklar olup tomurcuk uzamasından sonra kurur ve dökülürler. Gerçek yapraklar ise çenek yaprak boğumunun üzerindeki boğumlardan çıkan öteki yapraklardır. Bu yaprak tabanında bir çift kulakçık içerir. Bunlar da kısa ömürlüdür. Fakat görevlerini yapınca düşmezler, kurur ve orada kalırlar.

Doğru cevap D' dir.

Pamukta çimlenme minimum sıcaklığı 13°C, ekim aylarında ortalama sıcaklık 20°C, büyüme ve gelişme devrelerinde 25-35°C ve hasat aylarında da yine 15- 20°C olmalıdır. Toplam yıllık sıcaklık isteği 4000-4500°C’dir.

Doğru cevap E' dir.

Pamuk ekimi toprak sıcaklığı en az 13-15°C’ye geldiğinde Çukurova’da 25 Mart-30 Nisan, Güneydoğu Anadolu, Ege ve Antalya’da 15 Nisan- 15 Mayıs tarih- leri arasında yapılır. Çok erken ekimde yeterli çıkış sağlanmayabilir, geç ekimler-de ise verimde önemli azalmalar olur.

Doğru cevap A' dır.

Yabancı otlar, hastalık ve zararlılarla mücadele çok önemlidir. Yabancı ot sa- vaşında, ot öldürücülere en son başvurmak gerekir. Bunun için çapa ve boğaz doldurma sırasında dikkat edilerek fiziki olarak yabancı otlar bertaraf edilir. Elle yolma, yabancı ota mukavim, tarlayı hızlı kapatan çeşit seçimi tercih edilir. Çok mecbur kalınırsa lokal ve kontrollü herbisit uygulamaları yapılabilir. "Herbisit" yabancı ot öldürücü ilaca verilen addır.

Doğru cevap B' dir.

Dünya keten lif üretiminin % 60’ı Çin’e aittir. Dekara keten lifi verimi 141 kg’dır. Tohum üretimi amacı ile ekilen keten alanlarının % 23’ü Hindistan’a, % 23’ü Kanada ve % 16.5’i Çin’e aittir. Keten tohumu üretiminde birinci sırayı Kanada almaktadır. Dünyada keten tohumu ortalama verimi 86 kg/da’ dır.

Doğru cevap C' dir.

Kenevir tohumları % 32-35 yağ, % 20-25 protein ve % 20-30 karbonhidrat içerir. Kenevir yağı arap sabunu, vernik, cila, boya, kozmetik imalinde kullanılır.

Doğru cevap D' dir.

Hibiskus; kökeni Hindistan’dır. Tropik ve subtropik ülkelerde yetişir. Jüte çokbenzer, bunun da saplarından lif elde edilir. Üç metre kadar boylanır, lifleri beyaz ve parlaktır, Jütten sağlamdır. Eğirmeye gelmez. Genç bitkiler sebze olarak da yenilir.Tohumlarında yağ vardır. Susam gibi kullanılır. Uzakdoğu’da tarımı yapılmaktadır.

Doğru cevap E' dir.