TARLA BİTKİLERİ II

Çapalama sırasında seyreltme ve tekleme işlemi de önemli ölçüde yapılmaktadır. Fazla tohum atılıp sık çıkan bitkiler, istenilen sıra
üzeri açıklıklarına kadar seyreltilip, daha sonraki gelişme devrelerinde tek bitkiler bırakılacak şekilde tekleme yapılmaktadır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Uç alma,  tütün ve tohumluk pancar gibi bazı bitkilerde daha fazla verim almak için bitkinin ucunun, tepesinin belirli bir yükseklikten kesilmesi veya koparılması işlemidir.

Zararlılarla kimyasal savaş yapılabileceği gibi kültürel ve biyolojik savaş da yapılabilir. Ancak biyolojik ve kültürel savaş daha fazla bilgi ve deneyim isteyen bir uygulamadır. Kültürel mücadele için hem yetiştirilen bitkilerin yetişme seyrini, hem de zararlının hayat seyrini çok iyi bilmek gerekir. Böylece zararlıların yumurta koydukları yerler, böceklerin larvaları ve kendi barındıkları yerler tahrip edilerek bertaraf edilmeleri sağlanır. Biyolojik mücadelede ise, bazı faydalı böcekler ve kuşlar zararlı böceklerin yumurtalarını, larva veya kendilerini yiyerek onları öldürürler. Yedi noktalı gelin böceği bitkilere büyük zarar veren yaprak bitlerini yer, ağaç kakan ve benzeri kuşlar çekirgeleri yerler, leylekler tarla farelerini ve sıçanları yiyerek bertaraf ederler. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Başta tütün olmak üzere bazı bitkilerde gövdedeki yaprak koltuklarından çıkan dalların, ürünün verimini ve kalitesini arttırmak için kesilmesi veya koparılması işlemine koltuk alma denir.

Belli olgunluğa gelmiş ürünlerin yolunması, toplanması veya biçilmesi işlemine hasat denir.

Muhafaza edilen ürünlerin kontrol edilmesi gerekmektedir. Kontroller sırasında depolanan ürünün üstten 25-30 cm’lik kısmındaki
sıcaklık durumu izlenmelidir. Bu sıcaklık ambar içi havasının sıcaklığından 2-3 °C kadar yüksek ise tehlike başlamış demektir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Yabancı Ot: Tarımı yapılan herhangi bir kültür bitkisi çeşidinin (genotip) içinde, o çeşitten başka bulunan her türlü bitkidir.

Tek Yıllık Bitki: Bir yılda olgunlaşan ve tohum bağlayan, kısa ömürlü bitkidir.

Otsu Bitki: Olgunlaştığı zaman yapısında lignin teşekkül etmeyen, daha ziyade selüloz oluşan bitkidir.

Çok Yıllık Bitki: Yaşamlarını iki yıldan daha fazla sürdüren bitkilerdir.

Odunsu Bitki: Olgunlaştığı zaman yapısında lignin teşekkül eden ve sertleşen, dik duran bitkidir.

Doğru cevap A'dır.

Alkaloid: Bitkilerin bünyesinde teşekkül eden uyarıcı ve çoğu kez ilâç olarak kullanılan zehirli maddelerdir.

Kütlü: Pamuk bitkisinde lif ve tohumlardan (çiğit) teşekkül eden meyvedir.

Glikoz: Fotosentez sonucu üretilen ilk şeker molekülüdür.

Mineral Madde: Bitkilerin kökleriyle suda erimiş halde anyon ve katyon olarak aldıkları organik olmayan elementtir.

Turgor: Bitkilerde, hücreler ve hücre arası boşluklarda, doku ve organlarda yeterli suyun bulunması ve bu suyun basınçı ile bitkilerin dik durması halidir.

Doğru cevap B'dir.

Endüstri bitkileri sınıflandırıldığı takdirde dört grup altında toplamak mümkündür. Bunlar; lif ve kauçuk bitkileri; bu bitkilerin değişik organlarından (tohum, sap, yaprak, meyve vb.) tek ve çok hücrelerden ibaret lifler elde edilmektedir. Lif alımı için çeşitli tekniklere başvurulmaktadır. Bunlar; pamuk, keten, kenevir, jüt, rami hibiskus, sisal, güneş keneviri, lif kabağı, guayül ve kök sakızı gibi bitkilerdir.

Nişasta ve şeker bitkileri; bu bitkilerin yumru, kökgövdesi ve şişkinleşmiş ana kökleri ile saplarından nişasta ve şeker elde edilmektedir. Bunlar; patates, yerelması, batat, kassava ve yams; şeker pancarı, şeker kamışı, hurma, akcaağaç, şeker darısı gibi bitkilerdir.

Tütün ilâç ve baharat bitkileri; tütün, haşhaş, datura, atropa, yüksük vb; şerbetciotu, anason, kimyon, kişniş, dereotu, maydonoz, defne, kekik, çemen, nane, soğan, sarımsak, biber ve benzeri gibi bitkilerdir.

Yağ bitkileri; ayçiçeği, susam, yerfıstığı, soya, haşhaş, kolza, aspir, hardal, yağşalgamı, hintyağı, ızgın, ketencik, pelemir gibi bitkilerdir.

Doğru cevap E'dir.

Endüstri bitkileri sınıflandırıldığı takdirde dört grup altında toplamak mümkündür. Bunlar; lif ve kauçuk bitkileri; bu bitkilerin değişik organlarından (tohum, sap, yaprak, meyve vb.) tek ve çok hücrelerden ibaret lifler elde edilmektedir. Lif alımı için çeşitli tekniklere başvurulmaktadır. Bunlar; pamuk, keten, kenevir, jüt, rami hibiskus, sisal, güneş keneviri, lif kabağı, guayül ve kök sakızı gibi bitkilerdir. Nişasta ve şeker bitkileri; bu bitkilerin yumru, kökgövdesi ve şişkinleşmiş ana kökleri ile saplarından nişasta ve şeker elde edilmektedir. Bunlar; patates, yerelması, batat, kassava ve yams; şeker pancarı, şeker kamışı, hurma, akcaağaç, şeker darısı gibi bitkilerdir. Tütün ilâç ve baharat bitkileri; tütün, haşhaş, datura, atropa, yüksük vb; şerbetciotu, anason, kimyon, kişniş, dereotu, maydonoz, defne, kekik, çemen, nane, soğan, sarımsak, biber ve benzeri gibi bitkilerdir. Yağ bitkileri; ayçiçeği, susam, yerfıstığı, soya, haşhaş, kolza, aspir, hardal, yağ şalgamı, hintyağı, ızgın, ketencik, pelemir gibi bitkilerdir.

Doğru cevap E'dir.

Endüstri bitkileri haşhaş ve kolza gibi bir kaçı hariç hemen hepsi yazlık (bitki) olarak ekilen ve yetiştirilen bitkilerdir. Endüstri bitkilerinin tamamı fazla ışıklı ve güneşli iklimleri sever. Haçlı çiçekler (crucifera) familyasındaki bitkilerin bazıları örneğin kolza ışığa karşı toleranslıdır. Bu bakımdan başta pamuk olmak üzere gerek lif ve yağ, gerekse tütün, ilâç ve baharat bitkileri de ışıklı, açık havaları ve yüksek sıcaklıkları sever. Nişasta ve şeker bitkilerinde gerek patates ve pancar, gerekse yerelması ve batat da aşırı olmamakla beraber sıcaklık istekleri bakımından talepkârdır. Yazlık ekilirler. Patates yayla iklimine, pancar ise karasal iklime mevsimlik ve günlük sıcaklık farkları fazla olan yerlere uyum göstermişlerdir. Kışlık (bitki) olarak ekilebilen haşhaş ve kolza dahil bütün endüstri bitkileri tarla çıkışından sonraki fide dönemlerinde düşük sıcaklıklardan zarar görürler. Özellikle kar örtüsü olmayan yerlerde -6, -8°C de genç fideler zarar görür, hatta hayatını kaybeder. Fakat kışa kuvvetli, rozet şeklinde giren haşhaş ve kolza fideleri kar örtüsü altında -12, -16 °C ye kadar düşük sıcaklıklara dayanabilirler. Hemen hemen bütün endüstri bitkileri yazlık olarak ekildiğinden +3, hatta +5, +8°C’de bile zarar görebilirler. Çünkü genç fidelerin kuru madde içeriği çok düşük (% 4-8), su içeriği ise çok yüksek (% 92-96)’tir ve donmaları son derece kolaydır. Endüstri bitkilerinin yağış isteği oldukça yüksektir. Yağış denildiği vakit akla gelen yağış şekilleri yağmur, kar, kırağı, çiğ ve doludur. Dolu hariç diğer yağışlar genellikle faydalıdır. Ekonomik bir endüstri bitkileri yetiştiriciliği için yüksek yağış alınması gerekmektedir.

Doğru cevap D'dir.

Endüstri bitkilerinin hemen tamamı kazık köklü olup toprağın derinliklerine doğru inerken etrafa yayılırlar. O halde Endüstri bitkileri yetiştirilecek yerlerde toprakların derinliklerinin 90’cm den daha az olmaması istenir. Endüstri bitkilerinin hemen hepsi nemli, ıslak ve ağır toprakları sevmez, çünkü böyle toprakların işlenmesi, tava gelmesi, ısınması, havalanması zordur. Toprakta suyun dikey ve yatay hareketleri arzulanan şekilde gerçekleşmez. Endüstri bitkilerinin yetiştirileceği topraklar genellikle derin, allüviyal, süzek, drenajı iyi, su tutma kapasitesi de çok düşük olmayan topraklardır. Endüstri bitkilerinin tamamı çapa bitkisi olduğu ve genellikle sulanarak yetiştirildiği için akarsu deltalarındaki (Çukurova, Amik ovası, Manisa, Gediz, Dalaman ovaları, Antalya, Aksu ve Manavgat ovaları, Meriç, Ergene ovaları, Bafra ve Çarşamba ovaları, Adapazarı ovası) Fırat ve Dicle nehirleri başta olmak üzere, yukarda isimleri sayılan ovaları sulayarak geçen yerlerdeki taşınmış topraklarda çok iyi yetişmektedirler. Böyle topraklar genellikle organik madde bakımından da en azından yeterli topraklardır. Endüstri bitkilerinin çoğu killi-tınlı ve kumlu-killi topraklarda iyi yetişirler.

Doğru cevap B'dir.

Toprak işleme tarımla beraber başlamıştır. Toprak işlemenin birçok amacı vardır. Bunlardan en önemli üç tanesi; yabancı ot mücadelesi, tohum yatağı hazırlaması, anız artıklarını toprağa karıştırmaktır.

Doğru cevap E'dir.

İnorganik kaynaklı gübreler; ticari gübreler, kimyasal gübreler veya mineral gübreler adıyla da anılırlar. Bitkilerin topraktan fazla miktarda aldıkları Azot (N), Fosfor (P2O5), Potasyum (K2O), Kükürt (S), Kalsiyum (Ca), Magnezyum (Mg) gibi besin maddelerine makro besin maddeleri adı verilmektedir. Bitkilerin yaşamları boyunca topraktan az miktarda aldıkları Demir (Fe), Mangan (Mn), Bakır (Cu), Çinko (Zn), Molibden (Mo), Bor (B), Klor (Cl), Kobalt (Co), Sodyum (Na), Vanadyum (V) ve Silisyum (Si) gibi besin maddeleri de mikro besin maddeleri olarak adlandırılmaktadırlar.

Doğru cevap C'dir.

Endüstri bitkilerinde, ürünler olgunlaştığında hasat yapılır. Hasat ne geç bırakılmalı ne de erken yapılmalıdır. El ile veya makine ile yapılır. Makinaların ayarı ve düzeni iyi olmalı, hasat kayıplarından kaçınılmalıdır. Yağ bitkilerinin bazıları için harman söz konusudur ve hasatla birlikte yapılır. İhtiyaç varsa kurutma, tasnif ve sınıflandırma işlemleri de söz konusudur. Bundan sonra ürünlerde hasat sonrası işlemleri varsa (çırçırlama, denkleme, balyalama ve paketleme işlemleri) onlarda yapılır.

Doğru cevap C'dir.

Daneli endüstri bitkilerinin bir çoğunda olduğu gibi, dane neminin baskı unsuru olarak kullanılmasına izin verecek kadar su oranının düşürülmesi daha fazla olabilmektedir. Su oranı % 13.5 -14.5 arasında ise yığın kalınlığı 1.0-1.5 m’yi geçmemelidir. Bünyesinde % 14.5’ den fazla nem bulunan ürünün kalınlığı 25 cm’den daha fazla olmamalıdır. Bu nedenle depoya konulacak ürünün içerisindeki nem oranı en azından % 13’ün altına inecek şekilde kurutulduktan sonra depolanması gerekmektedir. Muhafaza edilen ürünlerin kontrol edilmesi gerekmektedir. Kontroller sırasında depolanan ürünün üstten 25-30 cm’lik kısmındaki sıcaklık durumu izlenmelidir. Bu sıcaklık ambar içi havasının sıcaklığından 2-3 °C kadar yüksek ise tehlike başlamış demektir. Zaman geçirilmeden yığının aktarılması gereklidir. Aksi halde sıcaklık daha da artarak kızışma ve çimlenme başlamaktadır. Yağlı tohumlarda yağ oranı arttıkça muhafaza zorlaşır. Yağ oranı arttıkça su oranının düşürülmesi gerekir. Pamuk balyaları, tütün denkleri, patates ve pancar gibi endüstri bitkilerinin hem depolanması ve hem de silolanması özel durumlar göstermektedir. Bu konularda gerekli bilgiler ürünlerin özel bölümlerinde verilecektir. 

Doğru cevap E'dir.

Organik maddeler; fotosentez sonucunda oluşan şeker molekülündeki karbon, oksijen ve hidrojenden ibaret, inorganik olmayan maddelerdir.

Tarla Bitkileri içerisinde gerek dünyada gerekse Türkiye’de en fazla yetiştirilen bitki grubu tahıllardır.

İyi bir tarla toprağının meyilinin % 2’den az, derinliğinin 90 cm’den fazla olması gerekir.

Tarlada yetiştirilen her bitki tarla bitkisi olarak bilinir.

Genellikle Tarla Bitkileri tek yıllık ve otsu bitkilerdir.

Sebze ve Süs bitkileri tek yıllık ve otsu bitkilerdir.

Yazlık bitki: Türkiye koşullarında genellikle ilkbaharda ekilen ve düşük sıcaklık derecelerinde kışı geçiremeyen bitkilerdir.

Endüstri bitkilerinin yağış isteği oldukça yüksektir.

Endüstri bitkilerinin tamamı fazla ışıklı ve güneşli iklimleri sever. 

Bitkiler için en uygun rüzgâr hızı 3-5 m/s (10.8-18.0 km/sa)’dir.

Endüstri bitkilerinin hemen hepsi nemli, ıslak ve ağır toprakları sevmez.