Aof Panel

S

Hayvan besleme açısından baklagil yem bitkilerinin önemi nedir?

Hayvan besleme açısından baklagil yem bitkilerinin yeri büyüktür. Biçim zamanına bağlı olarak % 30’a kadar değişen protein içerikli kaliteli ot üretirler. Yüksek ham protein değerleri ve bünyelerinde hayvanların iskelet yapılarında, kan pıhtılaşmasında, enerji metabolizmasında önemli rolü olan kalsiyum, fosfor gibi minerallerce zengindirler. Ayrıca, A ve D vitaminince yüksek ot üretiler.

S

Yonca (Medicago) cinsine bağlı kaç tür bulunmaktadır?

Yonca (Medicago) cinsine bağlı 62 tür bildirilmesine rağmen, şimdiye kadar 54 tür tespit edilmiştir. Tür kavramı dışında kalan 8 yoncanın, türün altındaki bir taksonomik grupta yer aldığı veya melez kökenli olduğu anlaşılmıştır. 54 yonca türünün ise 35’i yıllık, 17’si çok yıllık ve 2’si de iki yıllık baklagil yem bitkileridir. Görüldüğü gibi yonca türlerinin çoğu yıllıktır, önemli bazı yonca türleri; yonca (Medicago sativa), sarıçiçekli yonca (Medicago falcata), melez yonca (Medicago media), şerbetçiotu yoncası (Medicago lupulina), fıçı yoncası (Medicago truncatula)’dır.

S

Yonca tarımının % 90-95’ini oluşturan tür hangisidir?

Medicago sativa, Yonca yem bitkilerinin en önemlisidir ve yonca tarımının % 90-95’ini oluştur maktadır.

S

Yonca yetiştiriciliğinde nasıl bir sulama yapılmalıdır?

Sulu şartlarda yetiştirilen yonca, genellikle her biçim için iki su ister. Birinci su, biçimden bir hafta önce ikinci su ise biçimden bir hafta sonra verilir. Çünkü yonca 1 kg kuru madde üretmek için 800 litre su harcar.

S

Seçici (Selektif) Herbisit ne demektir?

Bitkilerin bir gurubuna zarar vermeden diğerlerini öldürmek için kullanılan ot öldürücülerine Seçici (Selektif) Herbisit denilmektedir.

S

Yoncanın hayvanları şişirme tehlikesi var mıdır?

Yonca otlatılmak için yetiştirildiğinde hayvanları şişirmesi göz önüne alınmalıdır. Yonca ve ak üçgülde asitlerde eriyen maddeler çoktur. Bunlar hayvanların midelerinde “pektinaz” ile birleşince gaz miktarı artmakta ve bu gaz hava kabarcıkları halinde midenin üst kısmına çıkmakta ve bu arada bol köpük meydana geldiği için, dışarı atılamamakta hayvan bu atılamayan gaz nedeniyle şişerek ölmektedir. Genellikle % 50’den fazla baklagil içeren bir karışımda otlayan hayvanlarda şişme olayı görülebilir. Hayvanda şişme olayı görülürse, onu ölümden kurtarmak için bir sondayla midesini delip bu gazı çıkarmak gerekir. Hayvanın ölme tehlikesi yoksa ağzından midesine bir lastik hortum salınarak gazın çıkması sağlanır. Bunun için hortumdan içeriye turpentin, polimerize silikon ve madeni yağlardan hazırlanan preparatlar verilerek tehlike önlenir. Bazen de hayvanların şişmesini önlemek için Yeni Zelanda’da yapıldığı gibi yer fıstığı yağı ve parafin sulandırılarak meraya serpilmektedir.

S

Ot için yetiştirilen Yonca için tohuma bırakma işlemi nasıl yapılır?

Burada esas amaç yoncadan ot elde etmektir. Fakat bazı hallerde yonca tohum fiatı iyi olduğunda tohuma bırakılır, aksi halde ot için biçilir. Yonca ot için sık aralıklarla ekilir. Tohum elde etmek amacıyla birinci biçim ot için hasat edilir. Çünkü bu zamanda oransal nem yüksek, sıcaklık ve ışıklanma da az olduğundan ve arıların çiçekleri dölleme yönünden aktivitesi yeterli olmayacağından tohum tutma oranı az olur. Böylece birinci biçim ot ürünü olarak alınır. İkinci biçimde hava ısınmış ve sıcaklık artmış olacağından çiçeklerin döllenmesi en yüksek düzeyde olur. Bu devrede böcekler çok aktif olduğundan yonca çiçekleri çok fazla tohum bağlar.

S

Korunganın tuzluluğa toleransı nasıldır?

Korunga tuzluluğa toleransı iyi olan bitkiler arasındadır. Amerika Birleşik Devletlerinde yapılan bir denemenin sonuçlarına göre korunga 3000 ppm tuz (yaklaşık EC=10 dS/m) bulunan toprakta kontrole göre %30 daha az verim verirken, tuz değeri 12000 ppm (EC=13 dS/m) de %65 kayba uğramıştır. Araştırmada yalnızca birkaç bitki ölümüne rastlandığı bildirilmektedir (Torell et al. 1969).

S

Korunga ne zaman ekilmelidir?

Korunganın ekim zamanı, kışı sert geçen bölgelerde erken ilkbahardır. Ilıman bölgelerde sonbahar ekimi de yapılabilir. Korunga fideleri yavaş geliştiği ve ilk yıl soğuklardan zarar srördüğü için ekimin ilkbaharda yapılması daha güvenilir bir yoldur.

S

Türkiye’de en fazla yetiştirilen fiğ türü nedir?

Vicia sativa (Yaygın Fiğ) Türkiye’de en fazla yetiştirilen fiğ türüdür. Otu besleyici bir hayvan yemidir. Yaygın fiğ danesi kırılmak suretiyle kesif yem olarak hayvanlara yedirilir. Harman sonunda çıkan yaygın fiğ samanı da hayvanlar tarafından sevilerek yenen bir yemdir. Yaygın fiğ tek yıllık bir bitki olduğu için ekim nöbeti bitkisi, yeşil gübre bitkisi, örtü bitkisi ve silo yemi olarakta yoğun bir şekilde kullanılır.

S

Ot için biçilen fiğlerin hasadı nasıl yapılır?

Yaygın fiğ ot için biçilecekse, bitkinin en alt kısımlarında bulunan meyveler gözlenmelidir. Alttaki meyvelerin gelişmesi beklenmeli, bu meyveler dolgun hale geldiğinde ot için en iyi biçme zamanı gelmiş demektir. Bu gelişme devresinde tahıllarla beraber ekilmişse, tahıllar da süt olum devresinde olacağından ot için en uygun zaman seçilmiş olur. Ot biçimi tırpanla veya çayır biçme makinası ile yapılır. Yaygın fiğ yalnız yetiştirilmişse çayır biçme makinası ile ot hasadı güç olur. Çünkü yaygın fiğ yalnız yetiştirildiğinde yatar. Ot için biçilen fiğleri çıtalar üzerine alıp kurutmak en iyi yoldur. Kurutulan yaygın fiğler ambara günün erken saatlerinde taşınmalıdır. Yeşil ot verimi dekara 8002500 kg arasında değişir.

S

Yaygın fiğin tohum hasadı nasıl yapılır?

Yaygın fiğ tohum hasadında yine bitkinin alt tarafındaki meyveler gözlenmelidir. Alttaki meyvelerin sararmasını ve kurumasını beklemek gerekir. Bu devreyi çok iyi gözlemek lazımdır. Eğer tohum hasadında geç kalınacak olursa yaygın fiğ meyveleri kolayca çatlayacaklarından hasatta tohum kaybı fazla olacaktır. Tahıllarla beraber ekilmişse, bu devrede tahıllar da hemen hemen aynı zamanda tohum olgunluğuna gelmiş olacaktır. Tohum için de çayır biçme makinası veya orak kullanılır. Tohum için biçilen fiğler kurutulduktan sonra harman makinası ile harman edilir. Eğer yaygın fiğ tahıllarla beraber ekilmişse, tohum hasadında biçerdöğer kullanılabilir. Elde edilen yaygın fiğ ve tahıl tohumu karışımı sonradan seperatör (ayırıcı) adı verilen aletlerden geçirilerek birbirinden ayrılır. Yaygın fiğ tohum verimi dekara 120200 kg civarındadır.

S

Macar Fiği (Vicia pannonica) hakkında neler söylenebilir?

Macar fiği Orta Avrupa’nın yerli bir bitkisidir. Kışa ve kurağa dayanımı iyi bir fiğ türüdür. Kışa dayanımı yaygın fiğden fazla tüylü fiğden azdır. Fakat Türkiye’nin normal kışlarından zarar görmez. Toprak seçiciliği fazla değildir. Hatta diğer fiğ türlerine göre ağır killi topraklarda, nemli topraklarda, kireççe zengin topraklarda daha iyi gelişir. Hafif topraklarda verimi tüylü fiğden az olmasına karşılık orta ağır, kireçli topraklarda çok verimli olmaktadır. Macar fiği, yaygın fiğ ve tüylü fiğ gibi fazla yatmadığı için yalnız yetiştirilebilir. Tahıllarla karışık ekimde de iyi sonuç verir. Karışık ekimde dekara 812 kg tohum kullanılır. Kullanılacak karışımda tohumluğun 2/3 ü fiğ, 1/3 ü tahıl olarak ayarlanır, dane üretiminde dekara 810 kg tohum ekilir ve sıra arası 3040 cm olarak bırakılır. Ot üretiminde sıra arası 1520 cm olmalıdır. Macar fiğinin dane verimi dekara 70200 kg’dır. Tohum hasadında, yaygın fiğ ve tüylü fiğden farklı olarak meyvelerin % 7590’ı olgunlaşıncaya kadar beklenebilir. Çünkü, Macar fiği tohumunu kolayca dökmeyen bir türdür.

S

Yem bezelyesinin iklim ve toprak istekleri nasıldır?

Yem bezelyesi serin mevsim yem bitkisidir. Sıcak ve kurak bölgeler yem bezelyesi için uygun değildir. Kuraklık düşük sıcaklıktan daha tehlikelidir. Yem bezelyesi süzek, nötr karakterli, besin maddelerince zengin topraklarda iyi gelişmektedir. Killi ve nemli toprakları sever. Kumlu topraklar çok defa kuru olmaları nedeniyle yem bezelyesi tarımına elverişli değildir. Hümüsce zengin, nemli, esmer topraklarda yem bezelyesi iyi ürün verir. Asit karakterli topraklar kireçlenmelidir. Toprağın kireç ve fosforca zengin olması bitkinin verimini arttırır.

S

Yem bezelyesinin hasadı nasıl yapılır?

Ot için yem bezelyesi hasadı, alttaki meyvelerin dane bağladığı zaman yapılmalıdır, ileriki devrelerde yapraklar sararmaya başlıyacağı ve ot kalitesi düşeceği için hasadın zamanında yapılması gerekir. Yaprakları kolayca döküldüğü için kurut maya dikkat edilmelidir. Ot verimi kıraç şartlarda dekara 1000 kg yaş ottur. Nemli ve sulanabilen yerlerde bu miktar 2500 kg’a çıkabilir.

Yem bezelyesinin tohum hasadı, bitkideki alt baklaların sarardığı, yani olgunlaştığı ve tohumun sertleştiği zaman yapılmalıdır. Gecikilirse tohum dökme görülür. Hasat edilen bitkilerin üst baklaları henüz yeşil olduğundan, biçilen bitkiler tarlada bir süre soldurulmalı, ondan sonra harman yapılmalıdır. Hasat, orak, tırpan ve çayır biçme makinaları ile yapılabilir. Kuruyan bitkilerin harmanında, harman makinaları kullanılır. Ancak danelerin kırılmasını önlemek için, batör ve kontrbatörün iyi ayarlanması gerekir. Dekardan 150250 kg tohum elde edilir.

S

Dünyada yoncadan sonra en fazla yetiştirilen baklagil yem bitkisi nedir?

Dünyada yoncadan sonra en fazla yetiştirilen baklagil yem bitkisi, Çayır Üçgülü'dür (Trifolium pratense). Özellikle Kuzey Avrupa memleketlerinde çok yetiştirilir. Kısa ömürlü, çok yıllık bir bitki olan çayır üçgülü 34 senede ömrünü tamamlar. Daha çok otu amacı ile yetiştirilir. Bir baklagil bitkisi olduğu için toprak verimliliğini arttırır ve toprağı ıslah eder. Otunun besleme değeri yüksektir.

S

Ak Üçgülün iklim ve toprak istekleri nasıldır?

İklim değişikliklerine kolayca adapte olabildiğinden, dünyanın birçok yerinde yetiştirilir. Çok yıllık bir bitkidir. Ak üçgülün kökleri fazla derine inmediği ve yüzlek olarak geliştiği için toprağın üst kısmının besin maddelerince zengin olması gereklidir. Taban arazide, killi, tınlı ve orta reaksiyonda veya biraz asitlik gösteren topraklardan iyi ürün elde edilir. Toprakta yeteri kadar kireç ister. Toprak fosfor ve potasyumca zengin olursa, ürün miktarında artış görülür. Yoncaya oranla daha düşük pH derecesine dayanabilir. Fakat tuza dayanması fazla değildir.

S

Kışlık Üçgülün ekimi nasıl yapılır?

Kışlık üçgülün tohumları çok küçüktür, bu nedenle iyi hazırlanmış bir tohum yatağı ister. Kışları ılıman geçen bölgelerde sonbaharda ekilmesi daha uygun olur. İlkbaharda ekilirse normal şekilde büyüyemez. Tohumları küçük olmasına rağmen dekara 7501000 g tohum ekilir. Karışımda ise dekara 250300 g tohum hesap edilmelidir.

S

Sarıçiçekli gazalboynuzunun hasadı nasıl yapılmalıdır?

Sarıçiçekli gazalboynuzunun tohum hasadı zamanını belirlemek çok güçtür. Uniform bir tohum olgunluğu yoktur. Olgunlaşan meyveler hemen çatlar ve tohum dökerler. Hasat ve harmanı zordur. Tohum olgunlaştığında bile bitki yeşildir. Bu da biçerdöğer ile hasadını güçleştirir. En iyisi önce bitkileri biçip, ondan sonra harman etmektir. Tohum verimi dekara 1015 kg arasında değişir. Sert tohumların çimlenebilmesi için tohum kabuğunun çizilmesi gerekir.

S

Sarıçiçekli gazalboynuzunun iklim ve toprak istekleri nasıldır?

Sarıçiçekli gazalboynuzu iklim istekleri bakımından kanaatkar bir bitkidir. Kuru ve orta derecede nemli iklimlerde başarılı bir şekilde yetiştirilebilir. Kurağa ve soğuğa oldukça dayanıklıdır. Fakir topraklarda yetişebilirse de, iyi bir ürün almak için toprağın besin maddelerince zengin olması gerekir. Asit karakterli, nemli, kumlu, kalkerli ve tuzlu topraklarda yetişebilir. Taban topraklarda da iyi gelişme gösterir.

Baklagil Yem Bitkileri