TARLA BİTKİLERİ II - Deneme Sınavı - 8

İri cüsseli olan sığırlar ve atlar genellikle düz meralarda, yavaş yavaş ve sakin bir şekilde otlamak isterler, aç olsalar bile meranın dik yerlerine çıkmak istemezler ve düz kısımlarda bulabildikleri yemlerle yetinirler. Doğru cevap D‘dir.

Atmosferdeki karbondioksit miktarı, ışık, sıcaklık, su, topraktaki besin maddeleri miktarı ve yaprak alanı genişliği fotosentezi doğrudan etkileyen faktörlerdir. Oksijen fotosentez sonucu açığa çıkan bir maddedir.

Çayır ve mera bitkilerinde görülen belli başlı üreme şekilleri, tohumla üreme, köksapla üreme, sülükle üreme, kardeşlenme, daldırma, soğan ve yumrularla üreme, havai yumrularla üreme ve arizi gözlerle çoğalmadır.

Bütün gelişim aşamalarından geçerek, bulunduğu bölgenin iklim ve toprak şartları ile denge haline gelmiş ve o kesimde yetişmesi mümkün olan en yüksek gelişme düzeyine ulaşmış bulunan bir bitki topluluğu olarak tanımlanan klimaks vejetasyon bir bölgede yetişmesi mümkün olan en ileri bitki örtüsüdür.

Otlatma yönetiminin yeryüzünün her bölgesinde geçerli olan teknik kuralları şunlardır:

• Otlatma kapasitesi: Meranın ürettiği yem ile merada otlayacak hayvan sayısı arasında bir denge kurmak,

• Otlatma mevsimi: Meranın ürettiği yemi en elverişli bir mevsimde otlatmak,

• Üniform otlatma: Hayvanların mera üzeride düzgün bir şekilde dağılmalarını ve dolayısı ile merann her tarafındaki yemin otlanmasını sağlamak,

• Yem tipine uygun hayvan cinsi ile otlatma: Meranın ürettiği yemi en iyi bir şekilde değerlendirecek hayvan cinsi ile otlatmak.

Otlatma mevsiminin uzunluğu Türkiye tarımsal bölgeleri için tahmini olarak, Karadeniz Bölgesi, Marmara Bölgesi ve Orta Anadolu Bölgesinde 180 gün, Ege Bölgesinde 200 gün, Güney Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 210 gün ve Doğu Anadolu Bölgesinde de 150 gün olarak bilinmektedir. Ancak otlatma mevsiminin uzunluğu 150-210 gün arasında değiştiği halde, Türkiye’deki yanlış uygulamalarla bu süre başından ve sonundan uzatılmak suretiyle en azından 240-270 güne çıkartılmaktadır.

Geçici meraların kurulması: Otlatma mevsimi başlamadan önce, bir süre otlatılmak suretiyle tahıl ve tek yıllık baklagil yem bitkileri karışımları yetiştirilirse, bunlar gerekli bakım işlemleri ile doğal meralardan daha önce otlatılabilecek hale gelirler. Doğal meraların otlatılma olgunluğuna gelmesiyle, üzerinde otlatılmanın sona erdiği bu alanların, daha sonra göstereceği büyümeler de biçilmek sureti ile değerlendirilebilir.

Topografya: Bir arazi yüzeyinin tabii veya suni ayrıntılarının meydana getirdiği şekil. Bu şeklin kağıt üzerinde harita ve tablo şeklinde gösterilmesiyle ilgili ölçme, hesap ve çizim işlerinin tümüdür.

Meraların üniform bir şekilde otlanmalarını sağlamak için, mera hayvanlarına verilen tuz ve küspe gibi ilave yemler, su ve suluklardan daha büyük imkânlar sağlarlar.Tuz ve ilave yem genel olarak bir arada birbirlerine karıştırılarak tuzluk veya ilave yemliklere konur. Böylece tuzlama ve yemleme işleri birleştirilip basitleştirildiği gibi, hayvanlarda bu iki ihtiyacını bir arada buldukları için mera üzerinde fazla gezinmez ve gereksiz yere enerji harcamazlar. Tuz ve ilave yemin kullanılması, üniform otlatmayı en ucuz şekilde sağlayan yöntem olarak kabul edilir.

Atlar, sığırlar ve koyunların daha çok buğdaygil yem bitkilerini yediklerini, geniş yapraklı bitkilerin en çok koyunlar tarafından değerlendirildiğini, çalıların da en fazla keçiler tarafından otlandığı söylenebilir.

Evcil hayvanlar içerisinde soğuğa en çok dayanan hayvan koyundur. Ayrıca koyunlar hava yoğunluğunun azalmasından da diğer hayvanlardan daha az rahatsız olurlar. Bu nedenle soğuk ve hava yoğunluğunun az olduğu 2-3 bin metre ve hatta daha yükseklerdeki Alp meralarında genellikle koyunlar otlatılır. İçme suyunun az bulunduğu kıraç meraları, koyunlar diğer hayvanlardan daha iyi değerlendirir.

Mera vejetasyonundaki iyi cins bitkilerin kaybolarak, yerlerini değersiz bitkilerin almasına “mera bozulması” denilmektedir. Mera bozulmasına aşırı otlatma, erken otlatma, kuraklık, kontrolsüz otlatma, yakma ve yabancı otların artması gibi etmenler neden olmaktadır. Yağış, mera bozulmasının sebeplerinden biri değildir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Belirli bir alanda kaplı bitkilerin boyut, form, renk ve doku yönünden görsel niteliklerine bitki örtüsünde kompozisyon denir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Hayvanların mera üzerinde düzgün bir şekilde dağılmalarını ve dolayısı ile meranın her tarafındaki yemin otlanmasını sağlamaya üniform otlatma denir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yağışlı bölgelerde ve sulanan meralarda üretilen yemin %80’e kadar olan kısmı hayvanlara yedirilebilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yem kaynakları ile hayvan sayısı arasındaki dengenin sağlanabilmesi için alınabilecek önlemler; yem bitkileri tarımının geliştirilmesi, çayır mera ıslahı, hayvan ıslahıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Otlatma mevsiminin uzunluğu Türkiye tarımsal bölgeleri için tahmini olarak, Karadeniz Bölgesi, Marmara Bölgesi ve Orta Anadolu Bölgesinde 180 gün, Ege Bölgesinde 200 gün, Güney Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 210 gün ve Doğu Anadolu Bölgesinde de 150 gün olarak bilinmektedir. Ancak otlatma mevsiminin uzunluğu 150-210 gün arasında değiştiği halde, Türkiye’deki yanlış uygulamalarla bu süre başından ve sonundan uzatılmak suretiyle en azından 240-270 güne çıkartılmaktadır. 150 gün ile en az gün sayısı Doğu Anadolu Bölgesi'ndedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Meraların kuru bulundukları yaz aylarında hayvanların yeşil yem bulabileceği rakımı yüksek olan otlatma alanlarına götürülmesi ile hayvanların otlatma mevsimi boyunca hemen hemen yeşil bir yem ile beslenmesinin sağlanmasına yaylacılık adı verilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Üniform otlatmanın sağlanabilmesi için suyun kullanılması, tuz ve ilave yemin kullanılması, çitleme, çobanla otlatma, mera yollarının yapılması, uzaklaştırıcı maddelerin kullanılması gibi önlemler alınmalıdır. Nadasa bırakma bu önlemlerden değildir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Atlar meradaki yemin az veya çok olmasına bakmadan bitkileri 1.0-1.5 cm yükseklikte anız kalacak şekilde otlayabilirler. Bitkileri adeta traş ederler. Atlar mera yemini çok dipten otlamaları ve nallı ayaklarıyla toprağı sıkıştırma nedeniyle meraya en büyük zararı veren hayvanlardır. Doğru cevap B seçeneğidir.