TARLA BİTKİLERİ II - Deneme Sınavı - 28

Türkiye’de ise yerelması ekilen, üretilen ve tüketilen il Ankara’dır. Ankara’nın dışında Konya, Sinop, Sivas, Zonguldak, İzmir, Kayseri ve Kocaeli gibi illerde de az olmakla beraber bir miktar yetiştirilmektedir.

Niğde 20 bin ha ile en fazla patates dikimi yapan ildir. Daha sonra 6.2 bin ha ile Nevşehir, 9.4 bin ha ile İzmir bu ili takip etmektedir.

Sonbaharda ve ağır topraklarda 20-25cm derinliğinde sürüm yapılmalıdır.

Anason ve şerbetçiotu içki sanayinin (rakı ve bira) hammaddeleridir. Bunlar rakı ve biranın belli bir tat ve aroma kazanması, dayanıklılığının artırılması, teşhislerinin yapılabilmesi, kendilerine has koku kazanabilmeleri ve ayrıca vitaminlerce zenginleştirilmeleri için kullanılmaktadırlar.

Renk kahverengiden siyaha kadar değişir.Tohumunda % 10-15 su ve % 40-45 yağ bulunur. Geri kalanı da karbonhidrat ve proteinlerden ibarettir. Tütün yağı parfümeri sanayinde de kullanılır.Tohum canlılığını 30 yıl kadar koruyabilmektedirler.

Sapları yuvarlak, boyu 50 - 250 cm arasında değişir. Türkiye’de yetiştirilen sigaralık tütün çeşitleri 80-120 cm’dir. Sapın içi özle dolu, üzeri çok ince ve kısa tüylerle kaplıdır. Kültürü yapılan tütünler otsu yapıda olmakla birlikte, ileri dönemlerde odunlaşma ve sertleşmeler olur.Sap boğum ve boğum aralarından oluşur. Boğumlardan dal ve yapraklar çıkar. Yapraklar kullanıldığı için dallanma istenmez, pratikte sap üzerindeki dallar kırılır veya koparılır.

Tütün, bir keyf bitkisidir.Keyf bitkileri içinde dünyada en fazla kullanılanıdır. Tütün Yeni Dünya kökenlidir. Tütün de patates, mısır vb. bitkiler gibi Amerika’nın
keşfi ile Avrupa’ya getirilmiş, zamanla dünyanın her yerine yayılmıştır.

Baldıran, 1-2 m boyunda gösterişli bir bitkidir. Bitkinin birkaç türü vardır. Eski Yunan’da cezalandırılan insanlara bu bitkinin zehiri ile intihar etme imkânı tanınmıştır. Bitkinin zehiri öldürücüdür. Bitkinin özsuyu veya şurubu içildiğin- de, ölüm kaçınılmazdır. Sokrates ve diğer bazı düşünürler baldıran zehiri içerek intihar etmişlerdir. Baldıran, anasonun akrabasıdır. Tek yıllık, otsu formdaki bit- ki kazık köklü olup, yan kökleri iyi gelişmemiştir. Bitkide sap ve dallar tüylüdür. Bitki oldukça iyi dallanır. Bitkinin hemen her tarafı, özellikle de kök ve meyveleri son derece zehirlidir. Doğru cevap C'dir.

Yeşil yaprağın % 80-90’ı su, % 20-10’u kuru maddedir. Kuru yaprakta ise, bu­nun tersi söz konusudur. Kuru madde 100 kabul edilirse; % 52 karbonhidrat, % 12 inorganik madde, % 15 azotlu madde, % 13 organik madde, % 3 reçineler,. % 2 renk maddeleri, % 2 tanenler ve % 1’de eterik yağlar bulunur. İnorganik maddeler külde toplanır. Yaprakta bulunan diğer besin elementleri; K, Ca, Mg, Fe, P, S, Si ve Cl’dur. Tütün ve mamullerinde potasyum arttıkça, yanma kabiliyeti iyileşir. Klor tuzları ise yanmayı olumsuz yönde etkiler.

Tütün taban arazilerde verimli ve kalitesiz; kır, kırtaban, yaka ve cebel arazilerde düşük verimli ve iyi kaliteli olur. Tütün taban arazilerde yetiştiriliyor ise, ihtiyaç olduğunda karık, yağmurlama ve damla sulama yöntemleri ile sulanabilir.

Keyf verici olarak kullanılan bitkilerin başında tütün (nikotin), çay (tiamin), kahve (kafein), anason (anatol), şerbetçiotu (lupulin), haşhaş (afyon ve alkaloidleri), kenevir (esrar) vb. bitkiler gelmektedir. Bu bitkilerin hepsinin içerdikleri etkili maddeler. Doğru cevap "A" dır.

Şerbetçi otu kozalağının etkili maddesi olan alfa asite lupilin adı verilir.

Yukarıdaki üç madde de ilaçlık bitki sınıfına girmektedir.

Nispeten meyili az olan tabana yakın kır arazilere kırtaban adı verilir.

Cebel: Hafif tepeliklerin hakim olduğu araziler.

Bugün beyaz susam çeşitleri Kepsut 99, Cumhuriyet 99, Osmanlı 99, Tan
99,Orhangazi 99 ve Sarı Susam, Baydar 2001 gibi yeni çeşitler ekilmektedir. Doğru cevap D'dir.

İkinci dünya savaşı yıllarında İngiltere ve Kanada’da kolza yağı deniz motorlarında yakıt olarak da kullanılmış, bugün fo­sil yakıtlar yerine biyodizel üretiminde kullanılan bitkisel yağlar arasında en fazla tercih edilenidir. Dünyada biyodizelin % 84’ü kolza yağından üretilmektedir.

Türkiye’de ayçiçeği, günebakan, gündöndü, güngördü ve şemsiahmer gibi isimler ile de bilinmektedir. Anavatanı Amerika ve Meksika’dır. Buralarda halen yabanileri vardır. Uzun yıllar önce, Kızılderililer ilkel bir şekilde tarımını yapmış ve tohumlarını kullanmıştır. 1569’larda İspanyollar Avrupa’ya getirmiş ve süs bitkisi olarak yetiştirmişlerdir. 18. asrın sonlarında Rusya’da kültüre alınmıştır. Buradan Romanya ve Bulgaristan’a yayılmıştır. Balkanlardan güney Amerika’ya yayılan ayçiçeği, Arjantin’de geniş bir yetişme alanı bulmuştur. Türkiye’ye, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Romanya ve Bulgaristan göçmenleri getirmiştir. Doğru cevap A'dır.

Bir (1) g yağ yakıldığı zaman vücuda 9.3 kalorilik bir enerji vermektedir.

Soya tohumunda yüzde % 40 protein vardır.