TARLA BİTKİLERİ II - Deneme Sınavı - 4

Şerbetçiotu, Humulus lupulus L.

Ayçiçeği Türkiye için tartışmasız en önemli yağ bitkisidir. Tek başına yağ üretiminin yarıdan fazlasını karşılamaktadır.  Yağı alındıktan sonra küspesi çok besleyici bir hayvan yemidir. Ayçiçeği çerez olarak da kullanılır. Sapları ve tablası kâğıt sanayinde selüloz kaynağı olarak faydalanıldığı gibi, yakacak olarak da kullanılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’ye, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Romanya ve Bulgaristan göçmenleri getirmiştir. Önce Trakya’da yetiştirilmiş, sonra Anadolu’ya geçmiştir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de en fazla ekiliş % 35’lik payla Güneydoğu’da yapılmakta, bunu %
30’la Akdeniz, % 25’le Ege ve % 10’la Marmara takip etmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yerfıstığı, baklagiller familyasından otsu, yıllık ve yazlık bir yağ bitkisidir. Bezelye,
bakla, fasulye ve soya ile akrabadır. Doğru cevap C'dir.

Ana ürün 150-160 günde olgunlaşır. Yarı yatık ve iri daneli çeşitler ekilir. İkinci ürün 125-130 günde hasada gelir. İkinci ürün için erkenci çeşitler seçilir. Doğru cevap D'dir.

Sayılamayacak kadar kullanma yeri olan soyaya “harika bitki”, tohumlarına da besin hapı” da denilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Son 10-15 yıl öncesine kadar kalitesine erusik asit ve küspedeki glikosinolat olumsuz etki ediyordu, ancak OO tip erusik asitsiz ve glikosinolatsız çeşitler ıslah edilmiştir. Yağın kalitesi zeytin yağının kalitesine ulaşmıştır. Doğru cevap B'dir.

Aspir çiçekleri renk maddesi olarak yemeklerde özellikle de çorbalarda kullanılır. Tekstil sanayinde boyamada solmayan doğal boya olarak da faydalanılır. Doğru cevap E'dir.

Bitkisel yağların sanayide kullanım alanı çok geniştir. Likid yağlar hidrojenle
bombardıman edildikten sonra katılaşmaktadır. Tereyağını andırması, kolayca
taşınabilmesi açısından yağlar katılaştırılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yağ kaynakları hayvansal ve bitkiseldir. Hayvansal yağlar dünya yağ üretim ve tüketiminin % 15-18’ini, geri kalan % 82-85’ini ise bitkisel yağlar karşılamaktadır. Bitkisel yağların sanayide kullanım alanı çok geniştir.

Yağ kaynakları hayvansal ve bitkiseldir. Hayvansal yağlar dünya yağ üretim ve tüketiminin % 15-18’ini, geri kalan % 82-85’ini ise bitkisel yağlar karşılamaktadır. Bitkisel yağların sanayide kullanım alanı çok geniştir. Likid yağlar hidrojenle bombardıman edildikten sonra katılaşmaktadır. Tereyağını andırması, kolayca taşınabilmesi açısından yağlar katılaştırılmaktadır

Bir insanın günde alması gereken yağ 75 g’dır. Bu da yılda 27 kg eder.

Ayçiçeği, önemli yağ bitkileri arasında, bütün dünyada çizelge 5.1. de de göründüğü gibi, üretim alanı, miktarı ve verimi bakımından da soya, kolza ve yerfıstığından sonra 4. sırada yer almaktadır. Türkiye’de ise, ekim alanı ve üretim miktarı açısından 1.sırada fakat verim bakımından 4.sırada bulunmaktadır . Ayçiçeği Türkiye için tartışmasız en önemli yağ bitkisidir. Tek başına yağ üretiminin yarıdan fazlasını karşılamaktadır

Susam en fazla Sudan, Hindistan, Myanmar, Tanzanya, Nijerya, Çad ve Türkiye’de üretilmektedir. Çizelge 5.4 ‘de görüldüğü gibi dünya susam üretimi 10 milyon tona yakındır. Bunun % 21.4’ünü Sudan, % 18’ini Hindistan, % 14.8’ini Myanmar, % 7.5’ini Tanzanya, % 0.3’ünü Türkiye ve kalanını da diğer ülkeler üretmektedir.

Susam tek yıllık, yazlık ve otsu bir bitkidir. Tohumlarında % 55-60 yağ ve % 25 protein vardır. Likit olarak kullanıldığı gibi, margarin sanayinde de kullanılmaktadır. Yağı hoş kokulu ve sarı renklidir.

Türkiye’de en fazla ekiliş % 35’lik payla Güneydoğu’da yapılmakta, bunu % 30’la Akdeniz, % 25’le Ege ve % 10’la Marmara takip etmektedir. Şanlıurfa’dan sonra en fazla ekim Adana, Antalya, Çanakkale, Muğla, Edirne, İçel, Balıkesir, Manisa, İzmir ve Aydın illerinde yapılmaktadır. Türkiye’de üretilen susamın tamamı iç pazarda tüketildiği gibi, üretilenin 3 katı kadar ithal edilmektedir.

Yerfıstığı, baklagiller familyasından otsu, yıllık ve yazlık bir yağ bitkisidir. Bezelye, bakla, fasulye ve soya ile akrabadır. Meyvelerini toprak içinde meydana getirir. Çeşitli kullanma yerleri ve yan ürünleri vardır. Sanayinin önemli hammaddesidir. Bir baklagil ve çapa bitkisi olması nedeniyle tarla tarımında, toprağı biyolojik ve fiziki bakımdan ıslah edici olarak önemi büyüktür. Dünyadaki yağ üretiminin % 90’ ını 13 cins yağ bitkisi karşılar. Yerfıstığı, soya ve kolzadan sonra 3. sırayı alır.

Yerfıstığı da % 47-55 yağ ihtiva eder. Bu yağ yemeklik olarak katı ve sıvı halde kullanılır.

En çok aspir Kazakistan, Rusya ve Hindistan’da ekilmektedir. Bu ülkeleri Meksika ve Tanzanya takip eder.