TARLA BİTKİLERİ II - Deneme Sınavı - 11

Çin’nin patates üretimi 99.2 milyon ton, Rusya’nın 29.6 ton, Ukrayna’nın 22.2 ton, Amerika Bileşik Devletlerinin 20.0 milyon ton, Bangladeş’in 10.2 milyon ton, Hindistan’nın 4.9 milyon ton, Kanada’nın 4.4 milyon ton ve Nijerya’nın 1.2 milyon tondur. Buna göre patates üretiminin en az ve en çok olduğu ülke Kanada ve Çindir. Doğru yanıt B’dir.

Patates Amerikan menşeyli ender bitkilerden biridir ve Solanum cinsine aittir.Patatesin organları toprak altı ve toprak üstü olmak üzere ikiye ayrılabilir. En önemli toprak altı organları yumru, stolon ve köklerdir. Yumru, morfolojik olarak gövdenin değişikliğe uğramış şeklidir ve patatesin esas depo organını oluşturur. Yumrunun 3/4’ ü yaklaşık % 75’i sudur. Doğru yanıt E'dir.

Şeker pancarı fazla ışık ve sıcaklık isteyen bir uzun gün bitkisidir. Pancar bulutlu havaları sevmeyip ışıklı havalardan hoşlanır. Pancar yaprakları geniş olduğu için dolu yağışları bu yaprakların parçalanmasına sebeb olur ve dolu büyük zarar verir. Pancar fizyolojisi açısından uygun hava nemi % 60-70 dolayında olmalıdır. Doğru cevap A'dır.

Şeker kamışı sıcaklığı 0°C altına düşmediği bölgelerde yetişen bir buğdaygildir ve şeker pancarına kıyasla şeker oranı daha azdır. Şeker kamışı bir vejetasyon dönemi içinde 2-3 defa hasat edilebilmektedir ve her defasında da kamış verimi 8-15 ton/da arasında değişmektedir. Şeker kamışı tarımının yaygın bir şekilde yapıldığı iklim sıcak ve yağışlıdır. Genellikle don olan yerlerde kamış tarımı yapılamaz. Şeker kamışı hafif bünyeli ve kolay ısınabilen alüvyal topraklarda iyi yetişir. Şeker pancarının ise bir vejetasyon dönemi içinde sadece bir ürün alınabilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Bir tohumun yumağında (topağında) birden fazla rüşeymin (embriyo) bir arada olma haline poligerm denir. Monogerm bir tohumda tek bir rüşeym (embriyo) olma halini, teknik monogerm poligerm tohumların fiziki bir şekilde parçalanarak monogerm hale getirilmesini; genetik monogerm ise bitki ıslahı yöntemi ile elde edilmiş tek ruşeymi (embriyo) olan tohumdur. Glomerul ise poligerm pancarlarda tohum topağıdır. Doğru cevap B'dir.

Pancar tohumları sert kabukludur. Renkleri genellikle kahve, bin dane ağırlıkları poligermlerde ortalama 25 g. monogermlerde 14 gramdır. Pancar tohumlarında çimlenme gücü % 85, su oranı ise % 15 dir. Doğru cevap C'dir.

En büyük 10 şeker  üretici ülke sırasıyla Hindistan, Brezilya, AB, Tayland, Çin, ABD, Meksika, Pakistan, Rusya ve Avusturalya'dır. En büyük 10 şeker tüketicisi ülke sırasıyla Hindistan, AB, Çin, Brezilya, ABD, Endonezya, Rusya, Pakistan, Meksika ve Mısır'dır.  Buna göre Hindistan en büyük 10 şeker üreticisi ve en büyük 10 şeker türkecisi ülke sıralamasına ilk sırada yer almaktadır. Doğru cevap C' dir.

Solanin: patatesin kabuğunda bulunan, onu acılaştıran zehirli madde, alkaloid.

Patates Solanum cinsine aittir.

Apikal uç: gözlerin fazla olduğu, patatesin sürgün verdiği taraf

Yumru, morfolojik olarak gövdenin değişikliğe uğramış şeklidir ve patatesin esas depo organını oluşturur.

Gerçek Tohum: embriyo içeren tohum.

Bakteriostatik: Bakterilerin gelişemediği ortam

Pancar başına epikotil denir.

Türkiye’de yetiştirilmekte olan en önemli nişasta bitkisi patatestir. Patates, bütün dünyada bu grup bitkiler içerisinde en önemlilerinden biridir. Türkiye’de ayrıca bahçe ziraatı halinde dağınık olarak bir miktar tatlı patates ve yerelması da yetiştirilmektedir. Bu bitkiler yöresel olarak tüketilirler.
Patatesin dışındaki nişasta içeren bitkiler buğday, çeltik ve mısırdır. Ancak bu ürünlerin nişastası ile patates ve benzerlerinin nişastası gerek yapı gerekse renk ve aroma bakımından farklıdır. Patates nişastasının moleküler yapısı buğdaygil nişastalarına benzemez. Patates ve buğdaygil nişastalarının yapışkanlığı da farklıdır.
Patates kökeni Türkiye olmayan bitkilerden biridir. Yeni Dünya bitkisi olan Patates, Avrupa’ya ilk defa süs bitkisi olarak kökeni olan Güney Amerika’nın And Dağları’ndan gelmiştir.

Patateste üretim, tüketim, pazarlama, ticaret ve sanayi yönünden en fazla faaliyet
gösteren illere patates üreticisi iller adı verilir. Nevşehir, Niğde, İzmir, Bolu ve
Ordu illerinin, yıllık dikim alanları 9 bin ha’ın üzerindedir. Özellikle Nevşehir ve
Niğde Türkiye’deki toplam patates dikili alanların yaklaşık % 30’ unu, üretimin ise
% 44’ünü teşkil etmektedir. Niğde 20 bin ha ile en fazla patates dikimi yapan ildir.
Daha sonra 6.2 bin ha ile Nevşehir, 9.4 bin ha ile İzmir bu ili takip etmektedir.
Birim alana verimi en yüksek il 4340 kg/da ile Nevşehir, 3607 kg/da ile Niğde’dir.
Son beş yılda patates dikimi, üretimi ve verimi Çizelge 3.2.’de görülmektedir.

Patatesin kabuğunda bulunan ve onu acılaştıran zehirli maddeye solanin denir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

İyi havalanmayan topraklarda kök gelişmesi zayıflar, yumrular iyi gelişmez.
Ağır topraklar toprak yüzeyinde kuru ve sert kabuk teşkil ettikleri için geç tava
gelirler. Böyle topraklar yumruların düzgün gelişmesine mani olur. Taşlı topraklarda
da şekilsiz yumrular elde edilir. Taban suyu yüksek, pH derecesi 4’ten düşük
ve 8’den yüksek, organik maddece çok fakir topraklar patates tarımına elverişli
değildir.
Derin, süzek, gevşek ve hafif yapılı, kumlu-tınlı, tınlı-kumlu, hafif killi, alluviyal,
humusça zengin, su tutma kapasitesi yüksek, yumuşak, iyi ısınabilen ve kolay
havalanabilir topraklar patates ziraatı için idealdir. Patates bir çapa bitkisidir.
Kendisinden sonra temiz, iyi işlenmiş ve yabancı otsuz bir tarla bırakır, iyi bir ön
bitkidir ve gübreleri iyi değerlendirir. Patates hastalık ve zararlıları çok olan bir
bitkidir. Aynı tarlaya en az 3-4 yıl geçmeden dikilmemelidir.

Türkler patates yetiştirmeye 19. asrın sonlarında Erzurum yaylasında başlamışlardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Ülkemiz, Rusya, Fransa ve Almanya'dan sonra pancardan şeker üreten ülkeler sıralamasında dördüncü sıradadır.