TARLA BİTKİLERİ I

Bitki boyu çevresel faktörlere bağlı 20-100 cm arasında değişiklik gösterir. Türkiye nohutlarında bu de¤erler 18-35 cm arasında değişmektedir.

Nohut çiceğinde Bir dişi organ (gynaecium) ve 10 erkek organ (androecium) bulunur.

Nohut çiceğinin beş tane çanak yaprağı 2/3 oranında birleşerek calyx tüpünü oluşturur.

Nohut çiçeğinin yumurtalığında 2-4 tohum taslağı bulunmasına karşın, dişicik borusuna yakın olan ikisinin döllenip gelişme olanağüı fazladır.

Nohut çiceğinin rengi beyaz, Yeşilimsi beyaz pembe ve mor renklerle çeşitli düzeyde olabilir.

Nohut bitkisinde çevresel koşullara bağlı olarak 30-150 bakla oluşabilmektedir.

Üzerleri seyrek tüylü, bakla duvarı 15-30 mm uzunluğunda, 7-14 mm kalınlığında ve 8-15 mm genişliğindedirler.

Açık kırmızı, yeşil, yeşilimsi kırmızı, gri, kahverengi ya da siyah ve çoğunlukla üzerinde koyu kahve renkli veya siyah nokta ve desenler bulunur.

Nohutun kısa salkım sapında genellikle tek çiçek nadiren de çift çiçek bulunur. Ülkemizdeki en uygun ekim zamanı ise Şubat ortası ile nisan ayları arasında değişmektedir.

Değişik toprak tiplerinde yetişebilen bir yemeklik baklagil cinsidir. Kumlu-tınlı topraklar en uygunudur.

Lens culinaris (Lens esculenta): Tek yıllık, sık tüylü, gövde ince, yurdumuzun çeşitli yörelerinde, 900 m’de kültürü yapılmaktadır.
Lens nigricans: Tek yıllık, sık tüylü, gövde ince, yurdumuzun çeşitli yörelerinde 900 m yükseklikte bulunabilmektedir.
Lensorientalis:Tekyıllık,sıktüylü,gövdeince,yurdumuzunçeşitliyörelerin- de, vadi nadas ve çam ormanlarının altında, 450-1300 m’de rastlanmaktadır.
Lensmontbretti(L.Kotschianus):Tek yıllık, yatık ve kuvvetli gövdeye sahip Doğu Anadolu Bölgesinde, bazalt kayalıklarda ve nadas alanlarda 1000- 1300 m’de rastlanmaktadır.
Lens ervoides (L. lenticulate): Tek yıllık, sık tüylü, gövde ince, yurdumuzun çeşitli yörelerinde 20-610 m’lerde bulunmaktadır.

Küçük tanelilerde optimum çimlenme sıcaklığı 10-20 °C, Büyük tanelilerde ise, optimum sıcaklık 15-25 °C’dir.

Akdeniz yöresinde (Suriye, Filistin, Tunus, Cezayir, Fas, Yunanistan, Türkiye) büyük taneli bakla grupları, doğu bölümü (İran’ın doğusu, Güney-Batı Asya) küçük taneli bakla grupları toplanmıştır.

Düşük sıcaklıklara nispeten dayanıklı olduğu için ılıman iklim kuşaklarında kışlık olarak ekim, kasım ve aralık aylarında ekilebilir. Türkiye’de de Ege ve Akdeniz kıyı bölgelerinde kışlık olarak ekimi yapılmaktadır.

Hem yazlık hem de kışlık olarak ekilebilen baklagil mercimektir.

Çimlenme için minimum sıcaklık 2-4 °C ve optimum 30 °C kadardır. Çimlenme ile çiçeklenme arasındaki dönemde günlük ortalama sıcaklığın 15-28 °C arasında olması, çiçeklenme ile olgunluk arasındaki dönemde ise 18-21 °C uygundur.

Bezelye’nin kökeni birinci derecede Doğu Akdeniz, İran, Kafkasya, Afganistan ve Tibet’e kadar uzanan bölgelerdir. Köken ikinci, derecede, Güney-Batı Arabistan, Etiyopya ve Kuzey Afrika’ya kadar uzanır.

Kuru tane üretimi için, bitkinin alt kısmındaki baklaların büyük çoğunluğunun tamamen olgunlaşıp sarardığı fakat çatlayarak tane dökmeden önce yapılmalıdır. Özel makinelerle hasat ve harman yapılacaksa baklaların çatlama sınırına kadar beklemek gerekir. Hasadı gelmiş bitkiler biçilerek veya yolunarak hasat edilirler. Biçilen bitkiler birkaç gün kurutulduktan sonra harman edilir. Bezelye harmanı da fasulyede olduğu gibi, baklalar kolaylıkla açılabilecek kadar nem kapsadığında yapılmalıdır. Böylece harman sırasında oluşabilecek mekanik zararlar en düşük düzeyde tutulur. Harman bitkilerin harman makinelerinden geçirilmesi, traktörle ezilmesi veya sopalarla dövülmesi şeklinde yapılır.

Filistin’de bulunan ve M.Ö. 4000 yıllarına ait oldukları saptanan nohut tanelerinin en eski örnekler olduğu belirtilmektedir.

Bitkiler 20 – 25 cm boylanınca yüzlek işleme ile boğaz doldurabilir.