TARLA BİTKİLERİ I

Dünya çeltik ekim alanlarının %4’ne kırçeltiği, %21’ne derin su ve %75’ne tava çeltiği çeşitleri yerleşmiştir. Ülkemizde hemen tamamı tava çeltiği çeşitleridir.

Dünya çeltik üretiminin ilk beş sırasını Çin, Hindistan, Endonezya, Bangladeş ve Vietnam paylaşmaktadır.

B-C-D ve E şıkkındaki özellikler “indica”ya aittir. D ve E şıkları aynı zamanda “Javonica” nın da özellikleridir. Japonica nın özellikleri arasında, kırılması zor, orta kardeşlenme, yatıkça bayrak yaprağı, dar koyu yeşil yapraklı oluşu ve kısa boylu oluşu yer alır.

Çeltik çeşitleri vejetasyon süresine göre ;a) Erkenci çeşitler, vejetasyon süresi en çok 120 gün,b) Orta erkenci çeşitler, vejetasyon süresi 120 - 150 gün,c) Geççi çeşitler, vejetasyon üresi 150 günden fazla olanlar şeklinde 3 e ayrılır.

Toprak isteği bakımından seçici bir bitki değildir. Suyu tutabilen hemen her cins toprakta yetiştirilebilir. Killi - milli, killi - tınlı, ağır tınlı, tınlı kireçli ve bol humuslu topraklarda iyi yetişir. Kumlu hafif topraklar uygun değildir.

Ülkemizde ekim zamanı bölgelere göre değişmektedir. Nisan ortası ile haziran sonuna kadar olan dönemde çeltik ekilebilir. İç Anadolu bölgesinde 10-20 Mayıs arasında çeltik ekilebilir. Ekimin geç kalması tane verimine olumsuz etki yapar.

Çeltik hasat edildiği zaman % 20-25 nem içerir. Depolamadan önce tane nem içeriği % 14’e düşürülmelidir.

Kuşyeminin vejetasyon süresi 60-65 gün arasındadır.

Kuşyemi tanesinde kuru maddenin bileşimi; % 54,0 N’siz öz madde, % 19,0 protein, % 5,3 yağ, % 9,7 ham selüloz olarak bulun- muştur.

Çeltik tanesinin depolanmadan önceki nemi % 14 olmalıdır.

Ülkemiz çeltik tarımında bir yetiştirme döneminde 1800 – 2000 mm su, bitki tüketimine sunulmaktadır.

Çeltik tavalarında eğim en fazla % 0.4 olmalıdır.

Ülkemizde çeltik ekiminde yoğun olarak kullanılan yöntem El ile serperek ekim yöntemidir.

Kuşyemi tanesinde kuru maddenin bileşiminde % 19 protein vardır.

Ülkemizde çeltik yetiştiriciliğinin tamamına yakını Tava çeltiği ile yapılmaktadır.

Ankara çeltik ekiminin yaygın olduğu illerimizden biri değildir.

Kavuzlu ürüne “çeltik” denir. Yalnız çiçek kavuzları soyulmuş ancak, pirince işleme
ve parlatma işlemi görmemiş taneye de “kargo” (brown rice) adı verilir.

Çeltiğin minimum çimlenme sıcaklığı 12 °C’dir.

Doğal yetişme alanları (habitat) ıslak-sulak ve bataklık alanlar olan çeltik bitkisi, bütün tropik ve suptropik dünyaya yayılmıştır.

Çeltik tarımı dünyada su rejimine göre üç yetiştirme sisteminde yapılmaktadır: 1. Susuz, tarlada su göllendirmeden yapılan kırçeltiği tarımı. Japonya, Çin gibi bazı ülkelerde ekiliş alanının %30’u kırçeltiği tarımına ayrılmıştır. 2. Sulu, tarlada 5-50 cm yüksekliğinde su bulundurulmasıyla alçak tavalarda yapılan çeltik tarımı. 3. Derin su çeltik tarımı, tarlada 51-60 cm yüksekliğinde su bulundurularak yapılan derin su çeltik tarımıdır. Buna göre çeltikte; kırçeltiği, alçak tava ve derin çeltik çeşitleri ortaya konulmuştur. Buna göre çeltik yüksek yaylalarda, su ve sulama olanağına göre çeltik tarlasında tavalar içinde veya Afrika kıtasında olduğu gibi sel basmaları ile akarsu ve nehir kenarlarında yetiştirilebilir. Kültürel teknikler ve geniş ekolojik bölgelerin dağılımına göre değişik varyete ve çeşitler geliştirilmiştir. Dünya çeltik ekim alanlarının %4’ne kırçeltiği, %21’ne derin su ve %75’ne tava çeltiği çeşitleri yerleşmiştir. Ülkemizde hemen tamamı tava çeltiği çeşitleridir.