TARLA BİTKİLERİ I

Mısır tanesi 4 kısımdan meydana gelir. Bunlar kabuk, endosperm, embriyo ve sapçıktır. Tüm tanenin % 5’ini kabuk, % 82 ‘sini endosperm, % 12 ‘sini embriyo ve %1 ‘ini sapçık oluşturur. Doğru cevap B'dir.

Mısır besin maddelerince zengin, fazla asidik ve bazik olmayan, pH:5-8 arasındaki topraklarda iyi yetişir. Aşırı nemli, havasız topraklarda iyi gelişemez. Nötre yakın hafif asidik (pH: 6-7) topraklar mısır için en uygun topraklardır. Doğru cevap D'dir.

Mısırın su ihtiyacı bakımından kritik dönemleri; çimlenme-çıkış, sapa kalkma, çiçeklenme ve tane dolum dönemleridir. Doğru cevap E'dir.

Mısırın yabancı otlara karşı mücadelesinde ekim öncesi ya da çıkış sonrası 6. yaprak dönemine kadar herbisitlerle daha sonra gerekli olursa mekanik mücadele yapılmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Sorgumun on binden fazla, farklı tipi vardır. Bitkilerdeki bu değişim vejetasyon süresine, bitki boyuna, salkım yapısına (uzunluk, dallanma gibi), tane rengine, yaprak şekli ve yaprağın sapla yaptığı açıya göre, tane iriliğine, tane-endosperm yapısına, beslenme değerine, bitkinin hastalık ve zararlılara dayanıklılığına göre belirlenmiştir. Doğru cevap C'dir.

Sorgumun en fazla yetiştirildiği ülkeler sırasıyla Nijerya, Sudan, Meksika, Etiyopya, Hindistan, Arjantin ve Çin’dir. Doğru cevap A'dır.

Enerji-yakacak hammaddesi elde etmek amacyla hasat, darıda su oranı % 65-70’e düşünce yapılmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Zea mays amylaceae Unlu mısır bitkisinin latince adıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Mısırda; çim kökü (kılavuz kök), embriyonal kökler, adventif kökler (sürekli
kökler-harici kökler) ve destek kökler olmak üzere dört tip kök vardır. Endosperm ise mısır tanesinin bölümlerinden biridir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kökçük kını - Coleorhizaı doğru eşleşmiştir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Mısır ekimi, özel mısır ekim makineleri ile sıraya ya da el ile serpilerek ve ocağa ekim yapılmaktadır. Ancak mısır bir çapa bitkisi olduğu için mutlaka sıraya ekilmelidir. Sıraya ekim için hassas (pnömatik) mibzerler kullanılmaktadır. Sıra arası açıklık çeşitlere ve yetiştirme ortamına göre 65-70 cm, sıra üzeri sıklık ise 20-25 cm arası uygundur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Sorghum bicolor ssp. sudanensis: Sudan otu,dünyada ilk defa sudan otu çeşidi, 1915’lerde ortaya konmuştur. Bundan sonra çeşitli seleksiyon ve ıslah yöntemleri ile bir çok çeşit, hayvansal üretimin hizmetine sunulmuştur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Sonbahar toprak işleme sırasında toprağa karıştırılacak dekara 1,5-2 ton çiftlik gübresi, toprağı organik maddece ve besin maddelerince özellikle de mikro elementlerce zenginleştirir. Fiğ ekilerek, yapılan yeşil gübreleme ile toprağın organik madde miktarı artırılabilir. Toprak analizleri ve çeşidin verim gücü dikkate alınarak verilecek besin elementlerinin miktarı belirlenir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Kumdarı (Panicum miliaceum L.); Dünya ülkelerinde beyaz Fransız darısı, kırmızı Fransız darısı, proso millet, hog millet, kahverengi tane darısı, tane süpürge darısı adıyla ve ülkemizde de boza darısı olarak bilinir. Uygun iklimlerde, bütün kültür alanlarına yayılmıştır. Tarih öncesi zamanlardan beri insan beslenmesinde, tane ürünü olarak yetiştirilmektedir. Rusya, Yakın doğu ve Hindistan’da önemli bir besin kaynağıdır. Bitkileri genellikle kısa boylu ve ufak habitusludur. Doğru cevağ D şıkkıdır.

Soğuğa karşı ve su kesmesine karşı toleransı hiç olmayan ancak, hızlı gelişen 55-60 günde çiçeklenen, kısa süreli ana ürün ve ikinci ürün olarak yetiştirilmeye elverişli bir bitkidir. Kuraklığa karşı oldukça toleranslıdır. Ancak, uzun süreli kuraklığa sorgumun gösterdiği dayanıklılık kumdarıda ve
özellikle cindarı da oldukça azdır. Erken olgunlaşması nedeniyle, bazı kuraklardan kaçabilir ve etkilenmeden yeterli bir verim sağlar. 500-700 mm yağışlı yerlerde yazın en yüksek ürün verir. Sorgum ve mısıra göre nem isteği oldukça düşüktür. Kışlık tahılların yetiştiği toprak koşullarında yetişir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Darıların 2016 yılında dünya verim ortalaması 89 kg/da olarak bildirilmektedir. En fazla yetiştirildiği ülkeler sırasıyla başta Hindistan, Nijer, Çin, Mali, Nijerya, Sudan, Burkina Faso, Etiyopya, Rusya Federasyonu ve Senegal'dir.  Doğru cevap Aşıkkıdır.

Ekimde cindarı ve kumdarıda 20-30 cm sıra arası, sorgumda ise yetiştirme amacına göre 45-70 cm sıra arası bırakılır. Tohumluk miktarı 0.7-1.5 kg/da arasında değişir. Tane hasadı biçerdöverle yapılmaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Mısır sıcak bölgelerin bitkisidir. Yüksek verim için fazla sıcak istemekte, bu yüzden ilkbahar ve sonbaharın soğuk günlerinden etkilenmekte hatta, 10 °C’nin altındaki düşük sıcaklıklarda zarar görmesi kaçınılmazdır. Mısır yazlık bir bitki olduğu için büyüme ve gelişmesini yılın güneşli ve sıcak günlerinde yapar. Çimlenme minimumu 9-10 °C olup, optimum çimlenme sıcaklığı 18°C’nin üzeridir. Ekim zamanı, düşük sıcaklıklarda (10-12 °C) çıkış gecikir. En uygun büyüme sıcaklığı 25-30 °C arasıdır. Yüksek bir verim için, mısırın yetişme dönemi içinde 400-750 mm su isteği vardır. Mısırın vejetasyonunu 80-90 günde tamamlayan erkenci, 110-130 günde tamamlayan orta erkenci ve 150 veya daha fazla günde tamamlayan geçici çeşitleri bulunmaktadır.

Mısır bitkisi gelişmesinin ilk döneminde iyi bir bakım ister. Bakım yapılmazsa yabancı otlarla rekabet edemez. Toprak kaymak tabakası başlamışsa, yabancı otlar olmasa bile genç bitki havasızlıktan zarar görür. Çapalama, sulama, gübreleme, tarımsal mücadele ve hasat işleri bakım işlerinin başında gelir.

Mısır, topraktan bol miktarda azot, fosfor ve potasyum alır. N, P2 O5  ve K2 O ca zengin, yüksek verimli dolma toprak ister. Tarımında elde edilen 1000 kg tane ürünü için, 24 kg N/da, 9.2 kg P2 O5  ve 27,7 kg K2 O un verilmesi uygundur.