TARLA BİTKİLERİ I

Biyoteknoloji; Rekombinant DNA, nükleik asitlerin hücre veya organellere doğrudan enjekte edilmesini içeren “in vitro nükleik asit teknikleri” ya da “geleneksel ıslah ve seleksiyon yöntemlerince kullanılmayan teknikler” olup doğal fizyolojik üreme veya rekombinasyon engellerini ortadan kaldıran, sınıflandırılmış familyanın ötesinde hücrelerin füzyonu olarak adlandırılmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Tarımsal biyoteknoloji; ürün veya tarımsal işlem geliştirmede organizmaların tek veya çok hücreli canlıların, organ veya dokuların genetik olarak yapılarının değiştirilmesi ile ekonomik değeri yüksek olan ürünlerin elde edilmesidir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Tarımda biyoteknoloji uygulamalarının olası dezavantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Bu bağlamda, tarımda biyoteknoloji uygulamalarının olası dezavantajlarından biri olarak, mono kültürlerin azalması değil artması mümkündür. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Bitki doku kültürü çalışmaları sırasında temizlik, hijyen ve steril bir çevrenin bulundurulması kısaca sterilizasyon son derece önemlidir. Sterilizasyon (aseptik işlemler), in vitro kültür çalışmalarında kullanılan eksplant, besi ortamı, kültür kapları, kullanılan her türlü araç ve gerecin bütün zararlı mikroorganizmalardan (bakteri, mantar, virüs, afit vb.) çeşitli yöntemler kullanılarak arındırılmasıdır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Mantarlar (funguslar), eksplantla birlikte besi ortamına gelerek bulaşmaya neden olabileceği gibi, kültür sonrasında alt kültürlere alma aşamasında hava kaynaklı olarak bulaşabilir veya akarlar (mite) tarafından ortama taşınabilirler. Değişik renkte ve lifli görünümde olup genellikle besi ortamının ve kültürlerin üzerini ağ gibi sararlar. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

İnorganik tuzlar aynı zamanda makro ve mikro elementler olarak bilinmektir. Karbon, hidrojen ve oksijen elementlerinden başka nispeten büyük miktarlarda ihtiyaç duyulan temel elementler azot (N), fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg) ve sülfür (S) olup bunlara makro elementler adı verilmektedir. Demir (Fe), manganez (Mn), çinko (Zn), bor (B), bakır (Cu), molibden (Mo) ve klorin (Cl) olarak bilinen temel mikro elementler metabolik ve fizyolojik olarak bitki hücre proteinlerinin temel elemanlarını oluşturur ve birçok bitki tarafından ihtiyaç duyulurlar. Dolayısıyla doğru cevap Demir yani D şıkkıdır.

Kallus; sağlıklı bitki hücrelerinin bölünmesi ile oluşan gevşek ve/veya kompakt yapılı hücrelerden meydana gelen organize olmamış şekilsiz dokuların oluşturduğu hücre toplulukları olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Organogenesis, kültüre alınan bitki dokularından adventif olarak sürgün, kök veya yaprak gibi organların oluşmasıdır. Organogenesis aynı zamanda morfogenesis olarak da adlandırılır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Çok hücreli dokularda bitki hücreleri birbirine hücreler arası bağlarla bağlanırlar. Mekanik olarak veya enzimlerle hücrelerin birbirinden ayrılması ve hücre duvarının uzaklaştırılması sonucu oluşan hücre duvarı olmayan çıplak hücrelere protoplast denir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Gen aktarımında kullanılan yöntemler, dolaylı gen aktarımı ve doğrudan gen aktarımı olmak üzere ikiye ayrılır. Doğrudan gen aktarım teknikleri; kimyasal yöntem, elekroprasyon, makro enjeksiyon, mikro enjeksiyon ve biyolistiktir. Dolaylı gen aktarımı ise agrobacterium aracılığıyla gen aktarılmasıdır. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Tarımsal biyoteknoloji; ürün veya tarımsal işlem geliştirmede organizmaların tek veya çok hücreli canlıların, organ veya dokuların genetik olarak yapılarının değiştirilmesi ile ekonomik değeri yüksek olan ürünlerin elde edilmesidir.

Mono kültürlerin artması tarımda biyoteknoloji uygulamalarının olası dezavantajlarındandır.

İyi organize edilmiş bir laboratuarda bulunması gereken temel bölümleri şu şekilde sıralayabiliriz; 1. Ön hazırlık odası 2. Aseptik işlemlerin yapıldığı transfer odası 3.İnkübasyon odası ya da iklim dolapları 4. Dış ortama alıştırma odaları ve/veya iklim kabinleri  5. Gözlem, deneme ve sonuçların alınıp değerlendirmenin yapıldığı odalar 6. +4 °C soğukta materyal ve malzeme saklama odaları 7. Seralar

Doku kültürü laboratuarlarında çok çeşitli alet ve ekipmanlar bulunmaktadır. Bunlar;buzdolabı/derin dondurucu, su saflaştırma (arıtma) cihazı, hassas terazi, ısıtıcı/karıştırıcı, pH-metre, aspiratör ya da vakum pompası, otoklav ve etüv ve isteğe bağlı ekipmanlardır. +4 °C soğukta materyal ve malzeme saklama odaları ise laboratuarlardaki temel bölümlerdendir.

Eksplant: In vitro kültür çalışmalarını başlatmak için kullanılan, bitki üzerinden kesilip alınan yapay besi ortamlarına aktarılarak geliştirilen bitkinin herhangi bir hücre, doku ve organıdır.

Sekonder metabolitlerin üretilmesi (alkoloid, glikozit, eterik yağlar, steroidler vb. bitkilerin ürettiği fakat direkt olarak kullanmadığı metabolitlerin biyosentezi mümkün olmaktadır) hücre süspansiyon kültürlerinin bitki doku kültürü çalışmalarında kullanım alanlarındandır.

Somaklonal varyasyon (eşey hücreleri dışındaki diğer bütün hücrelerde in vitro doku kültürü tekniklerinin uygulanması ile meydana gelen genetik varyasyon) kallus kültürlerinin kullanım amaçlarındandır.

Totipotent: Bir organizmada yer alan bütün hücre tiplerinin, yeni biçimlere dönüşebilme ve birey oluşturabilme yeteneğinde olmasıdır.

Organogenesis; kültüre alınan bitki dokularından adventif olarak sürgün, kök veya yaprak gibi organların oluşmasıdır. Organogenesis aynı zamanda morfogenesis olarak da adlandırılır.

Meristem devamlı olarak bölünme yeteneğine sahip hücrelerin oluşturduğu dokulardır.