TARLA BİTKİLERİ I - Deneme Sınavı - 22

Mısırın anavatanı Amerika kıtasıdır ve bu kıtanın keşfinden sonra dünyaya yayılan önemli bitkilerden biridir. Avrupalılar, Amerika’ya gelmeden önce yerli halk (Indian ve Kızılderililer) yüzyıllarca mısır yetiştirmiş ve büyük bir başarı ile atdişi, sert, şeker, cin mısır ve unlu mısır çeşit gruplarını geliştirmişlerdir.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Mısır yazlık bir bitki olduğu için büyüme ve gelişmesini yılın güneşli ve sıcak günlerinde yapar. Çimlenme minimumu 9-10 °C olup, optimum çimlenme sıcaklığı 18°C’ nin üzeridir.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Darı kelimesi Gramineae=Poaceae familyasında biri (Sorghum) Andropogeneae, ikisi (Panicum ve Setaria) Paniceae oymağında bulunan üç bitki cinsine verilen ortak isimdir. Ülkemizde bazı yörelerde mısır bitkisi için de darı kelimesi kullanılmaktadır. Dünya üzerinde ve ülkemizde üç cinsten biri, ikisi veya üçü birden farklı amaçlarda yetiştirilir. 

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Cindarı da kumdarı gibi, en eski kültür bitkilerinden biridir. Ana yurdu Çin, Güney ve Doğu Asya’dır. Çin’deki doğal ırkları göz ardı edilirse, dünyada kültüre alınan en eski bitkilerdendir. 

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Mısır tanesi 4 kısımdan meydana gelir. Bunlar kabuk, endosperm, embriyo ve sapçıktır. Tüm tanenin % 5’ini kabuk, % 82 ‘sini endosperm, % 12 ‘sini embriyo ve %1 ‘ini sapçık oluşturur. Doğru cevap B'dir.

Mısır besin maddelerince zengin, fazla asidik ve bazik olmayan, pH:5-8 arasındaki topraklarda iyi yetişir. Aşırı nemli, havasız topraklarda iyi gelişemez. Nötre yakın hafif asidik (pH: 6-7) topraklar mısır için en uygun topraklardır. Doğru cevap D'dir.

Mısırda; çim kökü (kılavuz kök), embriyonal kökler, adventif kökler (sürekli
kökler-harici kökler) ve destek kökler olmak üzere dört tip kök vardır. Endosperm ise mısır tanesinin bölümlerinden biridir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Bir bitkide iyi tane bağlayan koçan sayısı genellikle 1-2’dir.

Sıcağı seven yazlık bir bitkidir. Afrika, Asya, Avustralya gibi değişik kıtalarda yabani formlarının bulunduğu bilinmektedir. Orijini hakkında değişik görüşler vardır. Muhtemelen Etiyopya ve Sudan orijinli olup, Afrika’nın öteki kısımlarına, Hindistan’a Güney Do¤u Asya’ya, Avustralya ve A.B.D. ‘ne buradan dağılmıştır.

Sorghum bicolor ssp. saccharatum  sapları ezilerek veya sıkıştırılarak şerbeti çıkarılır ve pekmezi yapılır.

Mısır tanesinin endosperm kısmında nişasta oranı en yüksektir: %86,4

Dünya çeltik ekim alanlarının %4’ne kırçeltiği, %21’ne derin su ve %75’ne tava çeltiği çeşitleri yerleşmiştir. Ülkemizde hemen tamamı tava çeltiği çeşitleridir.

Dünya çeltik üretiminin ilk beş sırasını Çin, Hindistan, Endonezya, Bangladeş ve Vietnam paylaşmaktadır.

B-C-D ve E şıkkındaki özellikler “indica”ya aittir. D ve E şıkları aynı zamanda “Javonica” nın da özellikleridir. Japonica nın özellikleri arasında, kırılması zor, orta kardeşlenme, yatıkça bayrak yaprağı, dar koyu yeşil yapraklı oluşu ve kısa boylu oluşu yer alır.

Çeltik çeşitleri vejetasyon süresine göre ;a) Erkenci çeşitler, vejetasyon süresi en çok 120 gün,b) Orta erkenci çeşitler, vejetasyon süresi 120 - 150 gün,c) Geççi çeşitler, vejetasyon üresi 150 günden fazla olanlar şeklinde 3 e ayrılır.

Toprak isteği bakımından seçici bir bitki değildir. Suyu tutabilen hemen her cins toprakta yetiştirilebilir. Killi - milli, killi - tınlı, ağır tınlı, tınlı kireçli ve bol humuslu topraklarda iyi yetişir. Kumlu hafif topraklar uygun değildir.

Ülkemizde ekim zamanı bölgelere göre değişmektedir. Nisan ortası ile haziran sonuna kadar olan dönemde çeltik ekilebilir. İç Anadolu bölgesinde 10-20 Mayıs arasında çeltik ekilebilir. Ekimin geç kalması tane verimine olumsuz etki yapar.

Çeltik hasat edildiği zaman % 20-25 nem içerir. Depolamadan önce tane nem içeriği % 14’e düşürülmelidir.

Kuşyeminin vejetasyon süresi 60-65 gün arasındadır.

Kuşyemi tanesinde kuru maddenin bileşimi; % 54,0 N’siz öz madde, % 19,0 protein, % 5,3 yağ, % 9,7 ham selüloz olarak bulun- muştur.