TARLA BİTKİLERİ I - Deneme Sınavı - 16

Tritikale (xTriticosecale Wittmack) genetik olarak buğday ve çavdarın melezlenmesi sonucunda elde edilmiş bir serin iklim tahıl cinsidir.

2017 yılı ekmeklik buğday üretiminde %32’lik pay ile ilk sırada İç Anadolu Bölgesi yer almaktadır. Bunu %18 ile Marmara Bölgesi ve %15 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi izlemektedir. Üretimde en az pay Doğu Anadolu ve Ege Bölgelerine aittir. Makarnalık buğday üretiminde ilk sırada %38’lik üretim ile İç Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi yer almak­tadır. Ege Bölgesi ise üretimde %13’lük pay ile üçüncü sıradadır.

Hegzaploid grup (Ekmeklik buğday), kromozom sayısı 2n=42’dir. Diploid grup (2n=14), Tetraploid grup (2n=28) kromozom sayısına sahiptir.

Kışlık buğdaylarda ekilen tohumların üzerinde 4-6 cm toprak örtüsü bulunması en uygundur. 6 cm’den daha fazla bir derinlik, özellikle küçük taneli çeşitler için tehlikelidir. 8 cm’den daha derine yapılan ekimlerde to­hum çimlenirse de toprak yüzüne çıkamaz veya güçlükle çıkabilir.

Sıraya Ekimin Faydaları;  Tohumların çıkışları aynı zamanda (Yeknesak) olur.  Tohumlar için en uygun yaşama alanı sağlanır.  Sıraya ekildikleri için çapa ve yabancı ot, hastalık ve zararlılar ile mücadele işleri makine ile kolayca yapılabilir.  Tohumların aynı derinliğe ekimleri yapılır. Başaklar aynı zamanda olgunlaşırlar. Tohumda israf önlenir.

Süne: Zararları buğday sap ve yapraklarında, erginleri süt olumundaki taneleri emerek zarar yapar. Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin illerinde zarar % 70’e kadar çı­kar. Verimli ve kaliteli bir buğday için süne mücadelesi önemlidir.

Dünyada ve Türkiye’de kültürü yapılan yulaflar (Avena sativa L.) hexoplaid gruba giren yulaflardır. Türkiye Yulaf Çeşitleri ; Arlington,  Yeşilköy-1779, , Ankara-76,  Ankara-84 , Yeşilköy 330, Faikbey, Seydişehir, Kahraman, Kırklar olarak sıralanabilir.

Tritikale bitkisi, buğday x çavdar melezi olup ABD, Polonya, Kanada ve Meksika gibi bir çok ülkede uzun süre devam eden ıslah çalışmaları sonucu marjinal, fakir tarım alanlarından dekardan alınan verimi artırmak suretiyle, hızla artan dünya nü­fusunun gıda ihtiyacını karşılamak amacıyla geliştirilmiş bir tahıl cinsidir.  Türkiye Tritikale Çeşitleri;• Tatlıcak-97, • Melez-2001, • Karma-2000, • Presto, • Tacettinbey, • Mikham-2002. Yeşilköy 330 bir yulaf çeşididir.

"Dünya’da en fazla ekim alanı Avrupa ile Kuzey ve Güney Amerika kıtasındadır. En az verim ise Afrika kıtasında görülmektedir (131 kg/da).Yulaf üretiminde ilk sırayı Rusya ve Kanada almışlardır. En yüksek yulaf verimi Avrupa ülkelerinden alınmaktadır"(s.75). Buna göre cevap d seçeneğidir.

" Sürme: Türkiye’de buğday ürününde en çok zarar veren başak hastalığıdır" (s.70). Buna göre cevap b seçeneğidir.

Tarla, tarıma elverişli, sınırlı ve belirli bir toprak parçasını ifade etmektedir. Bitkisel üretimde tarla geniş alanları içermektedir.

Tarla bitkileri, yetiştirilen bitkilerin ve elde edilen ürünlerin cinslerine göre gruplara ayrılır. Yağ bitkileri: ayçiçeği, kolza, susam, haşhaş, pamuk, aspir, soya fasulyesi, yer fıstığı ve diğerleri.

Sulu Ziraat Sistemi; Kuru ziraat ekolojik bölgelerinde bitkilerin büyümeleri ve ürün vermeleri için gerekli suyu, sulama suyu ile karşılayan yerlerdeki ziraat sistemidir. Sulama, doğal yağışlarla karşılanamayan ve bitki büyümesi için gereken suyun toprağa verilmesidir. Sulu tarımda üretim sürekli yapılmakta ve nadas yoktur.

Anız, toprak yüzeyinde yer alan sap, saman gibi benzeri atıklara denir.

Nadas, toprağın işlenerek belli bir süre boş bırakılmasıdır. Nadas yapılma zamanına ve yapılma şekline göre çeşitlere ayrılabilir. Örneğin; güz nadası, yarım nadas, bostan nadası, kara nadas, anızlı nadas ve tam nadas.

Ekim nöbetinin faydaları;

Yöntemler içerisinde en ilkel ekim yöntemi olan serpme ekimde tohumlar tarla yüzeyine elle ve değişik serpici aletlerle atılır ve tohumların üzeri çeşitli toprak işleme aletleri ile kapatılır. Bu ekim yönteminde tohumun tarla yüzüne dağılımı homojen olmamaktadır.

Fosforlu gübrelerin ekim döneminde verilmesine karşın azotlu gübrelerin bitkinin ihtiyaç duyduğu devrelerde bölünerek verilmesi gerekmektedir. Serin iklim tahıllarında bitkiye verilecek toplam azotun 1/3’ü ekimle birlikte, 2/3’ü sapa kalkma devresinde verilmelidir.

Vernalizasyon; kışlık tahıllarda çimlenme ile sapa kalkma dönemleri arasındaki devrede, 1-5 C arasında 5-60 günlük bir düşük sıcaklıkta kalma isteğidir. Vernalizasyon istek süresi az olan kışlık tahıllar (buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale) bazı yıllar kısa süreli soğuklardan aldanır ve sapa kalkmaya yönelir.

Tarım; bitki ve hayvan yetiştirilmesi, bu faaliyetler sonucunda bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretilmesi ve bunların işlenip değerlendirilmesidir.