TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA

Su molekülünde iki H atomu, O atomuna arada 105 derecelik bir açı oluşturacak şekilde bağlanmıştır ve polar özelliktedir. Başka bir ifadeyle, molekülün O ucu negatif yüklü iken H ucu pozitif yüklüdür. Bu kimyasal özellik, su moleküllerinin birbirine bağlanarak çekmesini sağlamaktadır. Bu olaya kohezyon adı verilmektedir. Kohezyon kuvveti, suya
oldukça fazla bir gerilim direnci kazandırmakta ve yüzey gerilimi sağlamaktadır

Difüzyon ya da yayılma, esasen molekül, iyon ya da gaz halindeki maddelerin yüksek konsantrasyonda bulundukları ortamdan daha küçük konsantrasyonda bulundukları ortama doğru (konsantrasyon gradienti yönünde), homojen (her yere eşit miktarda) bir dağılım sağlanıncaya kadar ve enerjiye ihtiyaç duyulmadan gerçekleşen hareketlerine verilen isimdir.

Osmoz, ayrımlı ya da yarı geçirgen bir zarla ayrılmış ortamda bulunan suyun, su yoğunluğunun yüksek olduğu alandan daha düşük olduğu alana doğru geçişine verilen isimdir. Başka bir ifadeyle, suyun difüzyonuna osmoz adı verilmektedir.

Tuza karşı gösterdikleri dayanıklılık açısından bitkiler halofitler ve glikofitler olmak üzere 2’ye ayrılırlar. Nispeten yüksek tuz içeren ortamlara karşı toleransı yüksek olan bitkilere halofit, hassas olan ve zarar gören bitkilere de glikofit bitki adı verilir.

Absorpsiyon, difüzyon yoluyla kütle aktarım işidir. Su ve suda erimiş minerallerin bitki içine girişi absorpsiyon olayıdır. Adsorpsiyon ise yüzeye tutunma olayına verilen addır.

Higroskobik su, toprak partiküllerin üzerinde
ince bir tabaka şeklinde (sadece birkaç mikron) ve
çok büyük bir enerji ile tutulan sudur. Bu enerji
kimi kaynaklara göre 30 atm basıncın üzerine bile
çıkabilmektedir.

Kök, tohumda yerçekimi etkisiyle aşağıya doğru uzayan ve radikula adı verilen embriyonik bölgeden gelişen bir organdır. Türden türe yapı, morfolojik özellikler, dallanma tipi ve bazen metamorfoza uğrayarak görevler anlamında bile farklılıklar gösterebilir.

Bitki köklerinin uç kısmında yer alan, kolloidal yapıya sahip olan ve kök toprak
içerisinde ilerlerken bölünme özelliğine sahip hassas hücrelerin korunmasını sağlayan yapının adıdır.

Ksilem çeşitli hücre tiplerinden oluşmuş karmaşık bir dokudur. Temel olarak 3 farklı hücreden oluşmuştur: Trakeal elementler (trake ve trakeidler), ksilem lifleri, ksilem parankiması.

Kök basıncının en önemli sonuçlarından birisi, bitkilerin gutasyon olarak bilinen ve yaprakların uç kısımlarından sıvı halde su salınması olarak
tanımlanabilen fizyolojik faaliyettir.

Suyun sahip olduğu bir diğer önemli özellik de
adezyon kuvvetidir. Polar nitelikli su, diğer pek çok
madde/malzemeye yapışma özelliği göstermektedir.
Bu nedenle de suyun değdiği yüzeyler ıslanır.
İşte böyle birbirinden farklı moleküllerin arasında
gerçekleşen bağlantıya/çekme kuvvetine adezyon
adı verilir.

Toprakta su bulunmamasına fiziksel kuraklık, yeterli suyun bulunması ancak bitkinin donma vb. sebeplerle mevcut sudan yararlanamaması olayına ise fizyolojik kuraklık adı verilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bitkilerin dış yüzeyini kaplayan epidermis hücrelerinin arasında yer alan, açılıp kapanma özelliğine sahip olan, böylece gaz alışverişi ve terleme olaylarının kontrollü bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan yapılara
stoma (gözenek) adı verilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Su, su potansiyeli düşük olan alana doğru, yani topraktan yapraklara doğru hareket eder. Doğru cevap C seçeneğidir.

Su ve suda erimiş minerallerin bitki içine girişi absorpsiyon olayıdır. Adsorpsiyon ise yüzeye tutunma olayına verilen addır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Toprak suları içerisinde sadece absorbe edilebilen
kapillar (kılcal) su bitkiler tarafından alınabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Metamorfoz: Bitki organlarının esas görevleri dışında,
farklı görevler üstlenmesi olayına verilen addır. Örneğin bir yaprak normalde fotosentez işlevinin gerçekleştiği bir organ iken, bazı bitkilerde diken şeklinde farklılaşarak bitkiyi hayvan saldırılarına karşı koruma görevi üstlenebilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Transmembran yolu, suyun hücre zarından geçerek taşınması olayına verilen addır. Daha açık bir ifadeyle, su hücrenin bir yanından girer, bütün hücreden geçer ve sonra diğer yanından çıkarak hücreden hücreye iletilmiş olur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bitkilerde su ve suda çözünmüş maddeleri bitkinin
üst kısımlarına taşımakla görevli olan ve ölü hücrelerden oluşmuş ksilem (odun boruları) dokusu ile fotosentez sonucu üretilen ürünlerin taşınmasından sorumlu canlı floem (soymuk boruları) dokusunun oluşturduğu bütüne iletim demeti adı verilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bitkiler terleme olayı dışında, guttasyon, eksudasyon
ve sekresyon olayları ile de su kaybederler. Konsantrasyon bunlardan biri değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.