TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA

Çizelge 1.6'ya göre doğru cevap E'dir.

Döngü içinde su güneş enerjisi ile sürekli hareket etmektedir. Güneş okyanuslardan buharlaşmaya neden olur bulutları ve yağışı oluşturur. Yağışın büyük kısmı okyanuslara düşse de %20’lik kısmı karalar üzerine düşmektedir. Bu su akarsu ve gölleri besler, toprak ve yeraltı suyunu yeniler. Bitkilerin, hayvanların ve insanların kullandığı bütün suyu sağlar. Doğru cevap B şıkkıdır.

Su Çevrimi, suyun yerüstünde, yeraltında ve atmosferdeki hareketini içeren bir süreçtir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Buharlaşma ve terleme ile yükselen su bulutlarda yoğunlaşarak tekrar yağış haline geçer. Herhangi bir havzaya (alana) düşen yağışın, sızma (infiltrasyon) ve buharlaşmadan sonra geri kalan suyun bu alanı terk eden kısmına yüzey akış adı verilmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yerkürenin dörtte üçünü kaplayan dünyadaki toplam su miktarı 1,4 milyar km3 tür. Bu su miktarının hepsi kullanılamaz. Bunun başlıca nedeni yerüstündeki su miktarının %97,5’i tuzlu su olarak okyanuslarda ve denizlerde bulunmaktadır. Toplam su miktarının ancak %2,5’i tatlı su olarak göllerde, nehirlerde, yeraltı sularında ve buzullarda bulunmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Su sıkıntısı olan ülkelerde kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı yılda 1.000-1.700 m3 arasındadır. Kişi başına kullanılabilir su miktarı yılda 1.700 m3 den fazla olan ülkeler ise su potansiyeli yönünden zengin bir ülke olarak sınıflandırılmaktadır. Kişi başına düşen su miktarı yılda 500m3 den az ise mutlak su kıtlığı olan ülke olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Havza, bir akarsu, göl, baraj rezervuarı veya yeraltı suyu haznesi gibi bir su kaynağını besleyen yeraltı ve yüzeysel suların toplandığı bölgenin tamamıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Fırat Dicle havzası toplam ülke su potansiyelinin yaklaşık % 28,5’ini oluşturur. Su potansiyeli en düşük havzalar ise 0.49 milyar m3 ile Akarçay Havzası ve yıllık akışı 0.50 milyar m3 olan Burdur Gölü havzasıdır. Havzalar arasında Fırat-Dicle havzası, Aras havzası, Çoruh havzası, Asi havzası, Meriç-Ergene havzası sınır aşan sular kapsamında yer almaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

2015 yılında 29327 sayılı resmi gazetede yayınlanan Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği göre yüzey suları, kalitesine göre 4 sınıfa ayrılmıştır;

• Yüksek kaliteli yerüstü suları içeren Sınıf I sular, içme suyu olarak kullanılma potansiyeline
sahip sulardır. Bu sınıfa giren sular yüzme ve benzeri amaçlarla kullanılabilir. Rekreasyonel amaçla kullanılabilir. Alabalık üretiminde, hayvan üretiminde ve çiftlik ihtiyacını karşılamak için kullanılabilir.
• Az kirlenmiş suları gösteren Sınıf II suların ise içme suyu olarak kullanılma potansiyeli vardır. Alabalık dışındaki balık üretiminde ve rekreasyonel maksatlar için kullanılabilir.
• Bu suların sulama suyu olarak kullanılabilmesi için sulama suyu kalite kriterlerini sağlaması gerekmektedir.
• Sınıf III sular ise kirlenmiş sulardır ancak uygun bir arıtmadan sonra su ürünleri yetiştiriciliğinde ve sanayinin ihtiyacı olan suyu karşılamak için kullanılabilir. Ancak bu sular gıda, tekstil gibi nitelikli su gerektiren işletmelerde kullanılamaz. Doğru cevap C şıkkıdır.

Dünyada su kullanımı sıralaması beş başlık altında toplanmaktadır. Bunlardan ilk sırada gıda ve
tarım gelmektedir. Bu sektörler en fazla su kullanan sektörlerin başında gelmektedir. Bunu enerji
ve sanayi takip etmektedir. Evsel su kullanımı ve içme suyu kullanımı 4. sırada yer almaktadır. Son olarak ise ekosistemlerin su ihtiyacı gelmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün görevleri;

• İçme, sulama ve kullanma suyu temin etmek
• Sulama tesisi kurmak
• Sulak alanları ıslah etmek
• Yerüstü ve yeraltı sularını kalite yönünden izlemek
• Atık su arıtımını sağlamak
• Taşkınlara karşı koruma tedbirleri almak
• Sulu ziraatı yaygınlaştırmak
• Hidroelektrik enerji üretmek
• Yeraltı suyu etüt ve araştırmaları için kuyu açmak veya açtırmak
• Yeraltı suyu tahsisi ve tescili işlemlerini yapmak
• Yeraltı sularının korunmasını sağlamak
• Baraj kurmak
• Su tasfiye tesisi inşaatlarını yapmak
• Su depoları yapmak
• Nehirleri ve bataklıkları ıslah etmektir.

Kurak dönemlerde yönetim stratejilerini belirlemek Tarım ve Orman Bakanlığı; Su Yönetimi Genel Müdürlüğünün görevlerinden biridir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Sürekli dolaşım halinde olan su tabiatta katı,sıvı ve gaz halinde bulunur. Suyun tabiatta dolaştığı yolların hepsine birden “hidrolojik çevrim” adı
verilir. Diğer bir ifade ile “su çevrimi’’ olarak isimlendirilir.Su, çevrim boyunca, atmosferde, okyanuslarda,denizlerde, göllerde, rezervuarlarda, akarsularda,bitkilerin yapısında, kar içinde, toprak neminde,akiferlerde bulunur. Dünyadaki suyun toplam hacmi sabittir. Ancak suyun kalitesi ve kullanılabilirliği çeşitli faktörlere bağlı olarak önemli ölçüde değişir. Döngü içinde su güneş enerjisi ile sürekli hareket etmektedir.

Yağış miktarı, şiddeti, mevsimlere göre dağılışı da önem taşımaktadır.
Şiddeti düşük olan yağışa çisenti, şiddetli, yağışa sağanak, çok şiddetli
yağışa ise seylap adı verilir.

Suyun toprak yüzeyinden toprak içerisine girmesi sızma (infiltrasyon) olarak isimlendirilir.

Suyu depolayan yeterli miktarda yeraltı suyu akışına ve kullanılmasına izin veren gözenekli ve geçirgen özelliğe sahip jeolojik birime akifer denir.

Yerkürenin dörtte üçünü kaplayan dünyadaki toplam su miktarı 1,4 milyar km3 tür. Bu su miktarının hepsi kullanılamaz. Bunun başlıca nedeni yer üstündeki su miktarının %97,5’i tuzlu su olarak okyanuslarda
ve denizlerde bulunmaktadır. Toplam su miktarının ancak %2,5’i tatlı su olarak göllerde, nehirlerde,yeraltı sularında ve buzullarda bulunmaktadır.

Havzalara göre yıllık yeraltı suyu potansiyeli Çizelge 1.3’de verilmiştir. Bu çizelge incelendiğinde Fırat-Dicle havzasının
yeraltı suyu beslenimi ve işletme rezervi açısından en yüksek değere sahip olduğu görülmektedir.

Sınıf III sular ise kirlenmiş sulardır ancak uygun bir arıtmadan sonra su ürünleri yetiştiriciliğinde ve sanayinin ihtiyacı olan suyu karşılamak için kullanılabilir. Ancak bu sular gıda, tekstil gibi nitelikli su gerektiren işletmelerde kullanılamaz.

Evsel amaçlı su kullanım miktarı bir kişinin bir günde tükettiği su miktarı üzerinden hesaplanmaktadır. Evsel su kullanım miktarı gelişmişlik düzeyi ile değişmektedir. Kişi başına günlük su kullanımı gelişmiş ülkelerde 500-800m3 iken gelişmekte olan ülkelerde ise bunun yaklaşık on katıdır. Bu oran su kıtlığı çekilen bölgelerde ise günlük kişi başına 20-60 m3 civarındadır.

Sığır eti için 15.000 m3 ton suya ihtiyaç vardır.