TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA - Deneme Sınavı - 9

Atmosferde 150 km gaz kütlesi bulunmaktadır.

Atmosferin yapısında %78 oranında azot bulunmaktadır.

Çok benzer kimyasal yapılara sahip, standart şartlar altında tamamı çok düşük kimyasal reaktiflikte olan, kokusuz, renksiz, tek atomlu gazlara asal gazlar adı verilir.

I.Kükürt içeren bileşikler
II.Azot içeren bileşikler
III.Karbon içeren bileşikler

Yukarıdaki üç madde de hava kirletici gazlardandır

Kimyasal maddelerin ve tarımsal ilaçların bitki üzerinde meydana getirdiği zehir etkisine Fitotoksik etki adı verilir.

Atmosferin yüzde 25' i metan klorür kökenlidir.

Bir sıvı veya gaz akımı içerisinde bulunan ve uzaklaştırılması istenen sıvı ya da gaz halindeki kirletici moleküllerinin bir katının yüzeyinde tutulması olayına adsorpsiyon adı verilir.

Bir reaksiyona dahil olmayan fakat reaksiyon sıcaklığını düşürerek reaksiyonu hızlandıran malzemelere katalizör adı verilir.

I.Ağır Metaller
II.Azot ve fosfor içeren maddeler
III.Radyoaktivite içeren maddeler

Yukarıdaki üç madde de inorganik kirleticilerdendir.

Çevre sorunları çok çeşitli aktivitelerden kaynaklanmakla birlikte genelde aşağıda verilen dört grupta toplanabilir. Bunlar; sanayi, tarım, enerji, ulaştırma ve turizm gibi ekonomik sektörlerden kaynaklanan çevre sorunları; nüfus, göç ve kentleşme hareketlerine bağlı olarak gereksinim duyulan alt yapı eksikliklerinden ortaya çıkan çevre sorunları; doğal kaynakların rasyonel kullanılmaması sonucu ortaya çıkan çevre sorunları; sınır ötesi global çevre sorunları şeklinde sıralanabilmektedir.

Çevre sorunları doğal yapıyı ve doğanın işlevini çok değişik şekilde etkileyebilir. Dolayısıyla kirlilik sorunları da etki şekillerine göre ikiye ayrılabilir. Bunlar; rahatsız edici ve doğrudan zararlı çevre sorunları; hava, su ve toprak kirliliği; rahatsız edici ancak doğrudan zararlı olmayan çevre sorunları; düzensiz yapılaşma, otoyollar şeklinde sıralanabilmektedir.

Hava kirleticiler kimyasal yapılarına göre sınıflandırılabilirler. Bunlar; kükürt içeren bileşikler, azot içeren bileşikler, karbon içeren bileşikler, halojen içeren bileşikler, toksik madde içeren bileşikler, radyoaktif madde içeren bileşikler şeklindedir.

Hava kirliliğinin insanların başlıca üst solunum yolu, dolaşım sistemi ve sinir sistemi üzerinde zararları olduğu ve insanları psikolojik olarak etkilediği bilinmektedir.

Genellikle sonbahar veya kış mevsiminde görülebilen atmosferik inversiyon, önemli bir hava hareketliliği olup şehir içi bölgelerindeki ciddi hava kirlenmesi sonucu ölümcül atmosferik şartlar oluşabilmektedir.

Londra’da, 1952 yılında atmosferik inversiyon sonucu, bir hava kirliliğinin yaşanmasından dolayı bu tip hava kirlenmesi olayına Londra Smog’u adı da verilmektedir.

Hava kirliliğinin kontrolünde katı partikül kirleticiler için genellikle siklonlar, elektrostatik filtreler, torba (kumaş) filtreler, ıslak tutucular kullanılırken gaz formundaki kirleticiler için absorbsiyon, adsorbsiyon, yakma gibi teknikler kullanılmaktadır.

Sudaki çeşitli kirleticileri genel olarak üç başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar; biyolojik kirlenme etkenleri (mikroorganizmalar, fermante olabilen organik maddeler, bitkilerin çok fazla büyümesine neden olan kirleticiler); kimyasal etkenler (endüstriyel kökenli çeşitli kimyasal atıklar, deterjanlar, böcek ve bitki ilaçları, kimyasal gübreler ve petrol kökenli kirleticiler) ve fiziksel kirlenme etkenleri (ısınma ve radyoaktivite, sediment kökenli kirleticiler) şeklindedir.

Su kirliliğine sebep olan kaynaklar evsel, ticari, endüstriyel, doğal ve tarımsal olmak üzere beş başlık altında incelenebilir.

Toprak kirleticileri organik ve inorganik kirleticiler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Organik kirleticiler; Pestisitler 1. İnsektisitler (Böcek öldürücüler), zararlı hayvansal canlılara karşı 2. Fungisitler (Mantar öldürücüler), zararlı mantarlara karşı 3. Herbisitler (Yabancı ot öldürücüler), zararlı bitkisel canlılara karşı 4. Rodentisitler (Kemirici hayvan öldürücüler) 5. Nematositler (Nematod öldürücüler) ve petrol atıkları şeklinde sıralanırken inorganik kirleticiler, ağır metaller; azot ve fosfor içeren maddeler ve radyoaktivite içeren maddeler şeklinde sıralanmaktadır.

Kir­liliğe neden olan kirleticiler, fiziksel, kimyasal ve biyolojik ana başlıkları altında ve atmosfer ve ekolojik sistemlerde yaptığı etkilere göre sınıflandırılırlar.